INKAMA YAKUKULA UKUPITILA MUBWAMPANO

Mu myaka yaku balilapo muli ba 1960, munyine fwe Andrew uwaku Holland, afyushishe muli VW inkunkula lubansa yakwe ifipingo ifingi ukwingisha mucalo ca Romania. Ailebebeta mung'anda yabweni no kutampa ukupepa ukutila Lesa amutungulule ku tu mabumba twa bena Kristu abenga bomfya ifi fitabo.

Pa mpela ya mulungu, Andrew aile mona na kalemba wamu ng'anda ya bweni. Alimwipwishe ukwinga sangwa icilonganino. Kalemba aishile mushuluka no kumwasuka ati, "Namwishiba aba bantu tabafula kuno. Nakuba taumfwa no lulimi." Andrew ayaswike ati, "Bushe tawaishiba ukuti aba Kristu bonse basosa ululimi lumolwine." "Owe lulimi nshi?" "Lwitwa agape" ukutemwa ukwafikapo. Kalemba tatalile omfwapo ulu lulimi, lelo Andrew amwebele ukutila lulimi ulusuma nganshi, kabili lwacila indimi shonse pano calo.

Andrew aishile sanga utu mabumba twaba Kristu. Aishilepekanya uku kumanya kateka na kalemba abalukuta lumo ifi. Kucamupamba, nangula Andrew naba bantu babili balishibe indimi shakubulaya ishingi, tapali nangu lumo ululimi ulu bonse baishibe. Kanshi bonse ba cenjemenefye, balaloleshanya. Andrew aendele imilundu iingi ne ntamfu iitali umwali amasanso, nomba camoneke kwati aendele ibusha elyo nokusendela ifipe fyakwe ifyauma umutengo apafya. Cali icayafya ukutila eshibe nga cakutila aba bantu nga bali abena Kristu aba mufuma cumi, nangula bali niba matwimatwi ababuteko. Mukulekelesha aishile mona Baibele iya Roma petebulo mwi offeshi. Andrew aishilefumya icipingo cakwe mwitumba, neci cipingo cali ca Dachi, akupukula namu Bena Korinti wacimo 16:20, aimya ne cipingo ukusontelela peshina lya cipingo. Ilyo bonse bamwene ifinso fyabo fyali ifya cimwemwe ilyo basangile icipande ne cisemo fimofine mu fipingo fyabo ifya ci Roma. No kubelenga: "Bamunyinefwe bonse kuno bamutumina umutende, poshanyeni nokuitomona ukwashila." Aba bantu baloleshe Andrew, naumo uwamuli bena akupukwile muli Mapinda 25:25 muli Baibele yakwe, na Andrew nao apasangile nokubelenga: "Nga menshi ayatalala kumutima uwa uma efyo yaba imbila ukufuma kuchalo ica kutali." Bapwile citika ukulanda nokwakana icebo munsansa nokuputaula imipaka yonse pafya ntambi, kabili basekele icakuti nefilamba fyalafuma.

Aba abena Romania balitemenwe pakulangwa umwina wafipingo kuli Andrew, na o ashininkishe ukuti asangile bamunyina. Mu cungulo kalemba wapang'anda ya beni aebele Andrew ati, "Shikulu, nimfwaya ishiwi lya Agape mu dikishonali tamwaba. Takwaba nolulimi ulwakwata ili shina, lishina fye ilya ci hela ilipilibula ukutemwa. Andrew atile, "Walasa.Nsosele muli ulululimi kasuba konse." Bushe namusanga ulu lulimi ulusuma? Muli ulu lupapulo mwalamona ifyo Lesa engaleta ifwe bonse mucishilwa cakutemwa.

1. ICILONGANINO CALENGELWA UBWAMPANO

Yesu aimike ulukuta pakwisushisha ifyo umuntu afwaya ukukula no kutungililwa ku mupashi. Bonse twalikwata ifya ku kabila, ne cilonganino ca bela po ukulolekesha palifi, ukutwampanya noku twafwa ukuti tule afwana nabanensu. Amalembo yalitusokolwela palwa cilonganino ca batumwa ica yampene icakuti na Lesa alitemenwe:

"Ico twamona no kumfwa eco tulanda kuli imwe, ukuti na imwe mube ne senge pamo naifwe. Kabili isenge tuli nalyo lili pamo na Wishi, kabili pamo no Mwana wakwe Yesu Kristu. Kabili tulelembe fi fintu ukuti ukusekelela kwesu kufikepo." - 1 Yohane 1:3, 4.

Abantu abampana capamo bakwata icongwe elyo basosa nensensa elyo nokutemwa. Abena Kristu bailunda mulupwa ulukalamba, baba aba bwananyina elyo nobwana nkashi muli Yesu pantu bali nomupashi umo wine. Elyo ubwampano bwakulilako ubwacitetekelo cabo efyo nemyando yakuba kakanya pamo nga ba Kristu ikoselako. Ifilundwa fya nkuta shabena Kristu isha imikwe naba sole balundene mubusumino, ukutemwa kwabo pali Lesa, nekabilo lyabo ilyakwakanyako icalo icikuku cakwa Lesa. Ecalengele naka akalibumba akanono akabula amaka kabili akale pakaswa kasunkanye calo conse.

2. ICILONGANINO YESU AIMIKE

Bushe Kristu alikwata icilonganino, atemwa ilangulushi lya kukwata icilonganino litontonkanyo lya muntu? Yesu ayasuka:

"Pali ili libwe epo nkakula icilonganino ne mpongolo sha ku Mbo tashaka twanshe." - Mateo 16:18.

Yesu e nanka kabili e libwe lyapa cifutu ilya cilonganino cakwe. Nga kanshi libumbashi lyapangile ulubali lumbi ulwa mufula?

"Ukukula pa mufula waba Tumwa naba Kasesema, na Yesu umwine ngelibwe ilya pa cifutu." - Abena Efese 2:20.

Ninshi Yesu afikilishe ilyo imbila nsuma ya bililwe?

"Kabili Shikulu alalundako ubushiku no bushiku abalepusuka." - Imilimo ya Batumwa 2:47.

Ilyo Kristu a imike icilonganino, alaile ukuti amaka ya ku mbo taya kacicimfye (Mateo 16:18), ne cilonganino caba Kristu cicili ekocili. Cali pakaswa na maka yaci Roma elyo naba kateka balu fyengo, lelo umulopa wabafwila Kristu walengele icilonganino cikoseleko. Ilyo ba oca umo atemwa ukumuposa muninga ya nkalamo, abantu abengi bale ilundanya kulukuta uku bula ififulo fyabo. Lelo icine caci Kristu cile cinfyanya necalo ca ndakai.

Ubwafya ubukalamba bwaishile bako ilyo ubuteko bwa Roma bwasumine imipepele ya cilonganino ukuba umufula. Icilonganino cali sumbwike lelo casangilwe mubwafya. Camoneke kwati cafwa ku mupashi munkulo ya bena Kristu ukuba mukupakaswa. Nomba nangu cibe ifi, abana bakwa Lesa babengeshime nge ntanda mubusumino bwabo mubushiku bwa mfifi.

Paulo apashanya ubwampano bwakwa Yesu no lukuta ku mwaume necitemwiko cakwe ku mukashi (Abena Efese 5:23-25). Icilonganino lupwa umo cila cilundwa capanga ubwampano nefilundwa fimbi nokuleka fyonse fyende bwino (Abena Efese 2:19). Paulo atila, icilonganino cili ngo mubili na Yesu ngo mutwe (Abena Kolose 1:18). Ilyo twabatishiwa tubisha icitetekelo cesu muli Yesu nokuba ifilundwa fya mubili.

"Pantu bonse twabatishiwe mumupashi umo elyo no mubili umo." - Abena Korinti 12:13.

Ulupapulo lwa Busokololo lulanga icikope cakwa Yesu uwaima kubafwa aleenda pakati ka filonganino alelanga ifyo ena afitemwisha (Ukusokolola 1:20, 12, 13). Kristu tatala alekelesha abantu bakwe, elyo kabili takatale acite ci.

3. ICHILONGANINO NE BUTUKILO

Ukusangwa kukulongana cikankala ku mwina Kristu, pantu pakutila tukule nokukosha icitetekelo cesu tulekabila ukutungililwa na ba nensu. Icilonganino cibomba mumbali shitatu ishili pesamba:

(1) Icilonganino cila cingilila icishinka ngo "Lupanda kabili ishintililo lya cine," icilonganino cisumbula no kucingilila icine (1 Timote 3:15), kuntanshi ya calo. Tulekabila amano ya cina bwingi, abasumini uku twafwa ukutonta pafi shinka ifya lembwa mu cipingo.
(2) Icilonganino cilanga ifyo icikuku cakwa Lesa cinga citila aba bembu. Ukwaluka kuntu Kristu aleta ku bamusumina, kulanga apabuta efyo Lesa atupokelela ukufuma mu mfimfi no kutwingisha "mulubuto lwakwe ulwapesha mano." (1 Petro 2:9).
(3) Abantu bakwa Lesa ni nte shakwe mukati kacalo. Ilyo fye aishile bwelelamo mukati ka mulu apangile ubu bulayo kubasambi bakwe:

"Lelo mukapokelela amaka ilyo mupashi wa mushilo akesa pali imwe, elyo mukabe inte mu Yelusalemu, namu Yudeya, namu Samaliya, elyo nakumpela yacalo conse." - Imillimo ya Batumwa 1:8.

Lishuko ilikalamba kucilonganino ukutwala imbila ya kutemwa kwa kupapa ku calo conse.

4. UKULONGANIKWA KWA MAKA

Ulukuta luntu Yesu aimike lwakwete ubwanshiko ubwaibela. Umo kuti abikwa mukati ke bumba, atemwa ukufumishiwapo (Mateo 18:15-18). Calikwete intungulushi, icifulo cikalamba ica calo conse elyo nencende umwa kukumanina (Imilimo ya Batumwa 8:14; 14:23; 15:2; 1 Timote 3:1-13). Abasumini ilyo nababatishiwa, ba ilundile kwi bumba lyabantu abailonganya capamo (Imilimo ya Batumwa 2:41, 47). Icilonganino cabelapo ukukoselesha ifilundwa.

"Katumone ifyo twingatungulula mukutemwa na mu micitile isuma. "Twiba aba leko kulongana ifyo wabo musango wa bamo, lelo tukonkmeshanye, pali bufi apo mulemono bushiku bulya bulepalama." - Aba Hebere 10:24, 25.

Ici mukulekelesha, ifi efyo icilonganino cisuma cibomba. Ifilundwa fyaciko filakulana mu busumino namu citetekelo. Lesa a imika icilonganino cakwe ukutila cile koselesha abantu bakwe nokupususha icalo. Kuti twabomba ifingi ilyo tuli abenge ukucila ilyo tulifweka. Tubule icilonganino ca bakalolela. Twalikwata imilimo yafya bumi mufyalo ifingi elyo namu fila, amasukulu nga Loma Linda University, nayo nayafwilisha ukulenga abantu babe nemikalile isuma. Tulapela ifilyo nefya kufwala kubali nefipowe nabaponenwa na mafya ukupitila muli ba ADRA. Ifilonganino nafyo filafwilisha mukusunga abana banshiwa na babulwa amayanda. Naba kalolela abengi mutumabumba utwingi bale bila imbila ku bantu kucila napa myanda ibili. Paulo nabasole na Yesu, bapashenye icilonganino kumubili nefilundwa ifingi fyonse ukubombela pamo (1 Abena Korinti 12:21-28). Ifilundwa fya mubili fibombela pamo nangu line fyalipusana pusana, ilinso teti libombe lyeka iyo. Ukuba mucilonganino cila tukoselesha ifwe bonse.

5. INSANSA SHAKULONGANA (UKUSHINSHIMUNA)

Mukati ka mitima yesu tulafuluka ukushinshimuna Lesa, nomba uku kushinshimuna ukukanafwa mu mitima yesu kano twa kulanga mumicitile yesu. Bushe shi Malumbo aumfwile shani ilyo aengenye pakuya kucifulo ca kushinshimwinako?

"Nasaminwe ilyo basosele kuli ine, abati tuleya ku ng'anda yakwa Yehoba." - Amalumbo 122:1.

Lubalinshi inyimbo shi bomba mukulongana kwa cintu bwingi?

"Bombeleni Lesa ne nsansa; iseni kucinso cakwe na kapundu." - Amalumbo 100:2.

Icipingo catweba ati ukupela ubupe cikankala nganshi mukupepa Lesa.

"Leteleni shikulu ica bupe, mu mansa shakwe emo mwingile no mushilo." - Amalumbo 96:8-9.

Ne pepo line likalamba mukulongana.

"Iseni natushinshimike no kukontama natufukame ku cinso ca kwa Yehoba uwatulenga." - Amalumbo 95:6.

Ukusambilila icipingo e nanka wa mu cipingo cipya, ukufuma pa bu shimikilo bwa kwa Petelo pa pentecoste ngefyo calembwa mu Milimo Ya Batumwa 2. "Pantu icebo cakwa Lesa ca mweo kabili ca liluma nokutwa ukucilo lupanga lonse ulwatwila kubili" (Ba Hebere 4:12-13).

6. CINSHI CILUNGEME KU CILONGANINO?

Bamo basosa ukuti mu cilonganino mwaisula incita tubi. Ukulingana ne nsoselo ya kwa Henry Beecher cishinka: "Ukuti icilonganino tecifulo caba Kristu abapwililika lelo lisukulu lya bantu abashapwililika." Apo nangu umo tapwililika, necilonganino cine tacakatale a cifikapo. Na Yesu mumu lumbe wakwe umo atile "kalolo amena mu ng'ano" (Mateo 13:24-30. Nga twapenda inkalata sha kwa Paulo mu Cipingo cipya, tule sanga ifyo na mu cilonganino cabatumwa calikwete amafya aya kakata. Efyo nalelo cili. Nomba ibukisheni ukuti tapali nangu cimo cakalema icinga fumyapo ilibwe lyapa cifutu Yesu Kristu wine. Tulingile ukutonta pa mulubushi ututumikila. Nangu icilonganino cibe ne filubo tonteni amenso pali Kristu.

"Ifyo na Kristu atemenwe ulukuta no kuipela pa mulandu wa luko, ukuti alushishe pa kulusangulwila ku musambilo wa menshi mu cebo, ukuti akaipele umwine ulukuta lwa bukata, ulushaba na fiko nangu lukanshi nangu kantu ka musango uyu, lelo lube ulwa mushilo kabili ulwabulwa akalema." - Abena Efese 5:25-27.

Icilonganino cikankala kuli Yesu, "Icakuti acifwilile" elyo atufwilile umo umo, elyo nakabili nge cilonganino ca pamo. Ukuba icilundwa ca cilonganino cikankala. Bushe uli cilundwa ca mubili wakwa Kristu?

7. UKUSANGA ICILONGANINO

Bushe Yesu akwata yanga ama bucetekelo ya cine muno calo?

"Kwaba umubili umo no mupashi umo,... Imfumi imo, icitetekelo cimo, ulubatisho lumo." - Abena Efese 4:4-5.

Yesu akwata fye "icitetekelo cimo". Kuti twaishiba shani icitetekelo cakwe?

"Ngo muntu afwayo kucito ukufwaya kwakwa Lesa, akeshibo lwe sambilisho nga fyafuma kuli Lesa atemwa nsosa fye ifyafuma kuli ne mwine." - Yohane 7:17. (Moneni na Yohane 8:31-32).

Ilyo twaipelesha mukucito bufwayo bwakwe, Lesa akatwafwa ukwishiba nga cakuti ubufundisho bufumini kuli wene nangula ni ku muntu fye. Icikomo mukufwaya icilonganino kulolesha ukucindika kwaciko kwishiwi lyakwa Lesa. Bukapepa bwa cine bwa kulwa pa malembo, te pa muntu fye uwakuti alesesema nokuwilwa na mupashi uwaibela elyo te pacikulwa ca lulumbi. Twalilileni ukusanga ifingi ukupitila muli aya mapepala, endeni mulubuto Lesa alesokolola mu cipingo, elyo akamilanga pabuta ubufwayo bwakwe kuli imwe. Umu Kristu uulekula, untu esula umutima wakwe no kupokelela icine ilyo Lesa ale cisokolola mucebo cakwe.