UKWINGILA MUBWIKASHI BWA BWINA KRISTU

Moneni inkalata yakusansamusha ukufuma kuli keminina wesu uyu uli musambi wape sukulu lya cipingo mu Africa:

"Pamyaka yapita ukulingana naisano, napokelele ubwipusho ukufuma kwishiwi lya busesemo (Voice of Prophecy) ukuti ningayatandalila umufumgwa mucifungo uyo uwali musambi wacipingo ukupitila mukutuma kwa nkalata. Natwele uku kwipushiwa kubakalamba ba cifungo abo muci kuku bapele insambu. Pamulandu wakuti uyo musambi akwete ukufwaisha ukwashiba ukuti engasambilila icipingo, nalemutandalila ilingi line.

"Imyeshi pepi na mutanda panuma yakutandala kwandi intanshi, aipwishe ukuti enga batishiwa nokuilunda ku cilonganino. Intungulushi shapa cifungo shasumine ukupela fyonse ifyale fwaikwa pakuti ulubatisha kwingabako mucifungo. Aba lolekesha pa bafungwa pamo nabafungwa bambi balongene ukwisa pela bumboni kulubatisha uko ukwali kumo kwa mbatisho isha ikatishe mitima uko nshatungululapo. "Papitile fye akashita kanono panuma yaifi, munyinane bamufumishe mucifungo, nangula ali ne nshita ilingile ukubombela icifungo. Ilyo naipwishe ninshi, banjebele ati imibele yakwe yali pilibwike mukampampa, kabili ali ni uyo kambone wa mupusushi wakwe nolukuta lwakwe ukuti tali nelyo pamo uwaku tontonkanishiwa ukuba pamo ngomufungwa, nangula ukumusenda pamo ngefyo. Uyu muntu abwelele ku lupwa lwakwe kabili pali ino nshita ali nintungulushi mucilonganino cimo pafilonganino fyesu ifikalamba."

1. BUSHE UBUPILIBULO BWA LUBATISHO CINSHI?

Ilyo uyu mufungwa aishileba umwina Kristu ne mibele yakwe ya pilibwike umupwilapo, ninshi cabelele icikankala ukuti engabatishiwa?

Mukulanshanya na Nicodemus, umukalamba wa mushi uwaishile kuli Yesu ubushiku, Yesu alondolwele bwino ubukankala nobupilibulo bwa lubatisho:

"Takuli nangu umo uwinga mona ubufumu bwa kwa Lesa kano afyalwa cipya cipya…"
"…kano afyalwa kumenshi nakumupashi." - Yohane 3:3, 5. (Kano fye ngapali apakwiluka, fyonse ifya kubelenga mucipingo mucisambililo fya "UKUSANGA muli baibele ilileitwa New International Version of the Bible (NIV) - ici cilapilibula ati ici cipingo kuti ca bomfiwa mufyalo fyonse pali nomba).

Eico ukulingana na Yesu tufwile ukufyalwa "Ku menshi na kumupashi." Ukufyalwa ku mupashi, cile iminina ukwingila umweo upya ukupitila mukupilibuka kwa mitontonkanishishe no mutima. Pantu ukwingila mu bufumu bwa kwa Lesa kuba me mibele iipya mu bwikashi, te kukambika fye umweo wakale nakalya; ici citwa ukufyalwa cipya cipya. Ulubatisho lwa mu menshi cishibilo cakwe icile langa ukupilibuka kwa mukati. Keminina wesu abatishe umufumgwa ico cakumwenako pa busumino akwete muli Kristu elyo ulubatisho lu langa ukupilibuka kwa mibele ukupitila mu maka ya mupashi wa mushilo.

2. CINSHI NINGA BATISHIWA?

Ipusukilo lyesu lya shintilila pa fintu fitatu ifyo Yesu acitile:

"Kristu AFWILILE imembu shesu umwabela mamalembo;... ALISHIKILWE,… ATUTUBWIKE pabushiku ubwalenga shitatu umwalola amalembo;..." - 1 Abena Korinti 15:3, 4.

Kristu alengele ipusukilo ukuba ko ukupitila mumfwa yakwe, ukushikwa kabili nokututubuka.

"Bushe tamwaishiba ukuti ifwe bonse fwe ba batishiwe muli Kristu Yesu twa BATISHIWE MU MFWA YAKWE? E ico twa SHIKILWE PAMO NANKWE UKUPITILA MULUBATISHO mu mfwa YAKWE pakuti, PAMO NGE FYO KRISTU ABUSHIWE mu bafwa ku bukata bwa kwa Wishi, IFYO FINE NA IFWE TWENDE MU MUSANGO UPYA WA MWEO." - Abena Roma 6:3, 4.

Kristu afwilile imembu shesu, ashikilwe, elyo aimine munshinshi uku tupela umweo upya uwa mushilo. Pakuba ababatishiwa tuli aba lubali mumfwa, ukushika ubumi bwesu ubwa kale muli Yesu eno kututubuka ku mweo upya muli Kristu. Ulubatisho cipilibula ukufwa ku lubembu muli Yesu, elyo ukufuma mumenshi cimininako ubututubuko ' ukwikala umweo upya muli Kristu'. Imfwa yakwa Yesu nokututubuka kwa kwe caba nimfwa nokututubuka kwesu. Lesa kuti atulenga ukuba abafwa ku membu, kwati fye twali tanikwe. Kuti atulenga ukuba abomi kufintu ifya mupashi, kwati twalibushiwa kubafwa.

Ulubatisho tumona mukutantika lu le imininako intampulo sha bu pilibulo. Intanshi, twatumpikwa mu menshi, twaibishiwa umupwilapo, pamo nga bantu abafwile balebishiwa munindi noku shikwa. Ici cile sosa ukuti tuli abafwaisha ukufwa na Yesu nokushika imibele yesu iyakale. Ulubatisho kulosha, ukulaya kwa bwikashi umo ulubembu lwaba cibelesho. Elyo twasumbulwa pamulu ukufuma mu menshi kuli uyo ulebatisha,pamo ngo muntu uyo alebushiwa ukufuma munshishi. Ici cilesosa ukuti tuli "cilengo cipya," umupwilapo ukupelwa "kumweo upya" untu Lesa atupela.

Ukwibishiwa epela e kwinga londolola ubupilibulo bwacishinka ubwa lubatisho - ukufwa, ukushikwa, elyo no kufyalwa libili. Ulubatisho lwakusansa talulanga bwino ukufyalwa kupya. Bushe kanshi cipilibulanshi ukufwa na Yesu?

"Pa kwishiba ici, ukuti ubuntu bwesu bwa kale bwa tanikwe pamo nankwe ukuti umubili wa lubembu ufubalishiwe, twiba mu busha kabili mu lubembu iyo;..." - Abena Roma 6:6.

Kunse. ulubatisho lwiminina ifyo umuntu afwile ukucita mukati:
Cimbila fyonse kuli Kristu. Nga twaikatilila ifili fyonse kuli Lesa, lyena tuli aba enekela ukushala "abasha kulubembu." Nga twa cimba umupwila po kuli Kristu, ukufwaisha kwesu ukwa bubifi "kwalapokwa amaka." Elyo nokupilibuka kwala tendeka.

Nani ali namaka paku pilibuka uko ukule citika?

"Nintanikilwa pamo na Kristu; te ine ndi no mweo nomba, ni Kristu e wabo mweo muli ine; no mweo ndi na o nomba mu mubili ndi na o MU KUTETEKELA U MWANA WA KWA LESA, uwantemenwe no kuipela pa mulandu wa ine." - Abena Galatia 2:20.

Nga naibukisha ukutanikwa kwa kwa Kristu ukupitila mulubatisho, ndeta amaka aya kalamba mukati ka mweo wandi - "Kristu ekala muli ine."

Pakuti ubike umweo obe mu maboko yakwa Yesu, intanshi lolesha uko Yesu alefwa palupanda. Wi lolesha palubembu ulule kutinya, wi lolesha pa mweo obe uwakale. Lolesha kuli Yesu. Umone imfwa iya cikuku elyo nemfwa yakwe pakalivali, nenkosho asos at: "Ukupitila mumaka ya lupanda: nalaya ukwiminina na Yesu. Ukufuma ilelo nka laikala umweo uwa kucetekela muli mwana Lesa, uwantemenwe nokuipela bulilambo kuli ine." Lintu twa shintilila pa mfwa no bututubuko bwakwa Yesu tu mona ubusuma bwakwe.

"E ico ngo muntu ali muli Kristu, abe cibumbwa cipya: ifya kale na fiya; moneni fya yalulwe fipya." - 2 Abena Korinti 5:17.

Ukupitila mu lubatisho tu langa ifyo tufwaisha ukwikatana amaboko na Yesu nokwikala umweo upya kabili usuma "muli Kristu." Yesu alacita muli ifwe ifyo fintutufwile ukucita fwebene. Tula tutubuka mumenshi "icilengo cipya"; Atupela amaka ya kuba no mweo "uupya".

3. CINSHI YESU ABATISHIWE?

Pa Pentecost, Petro aebele abo bonse abale fwaya uku kakulwa kububi "Ukulapila no kubatishiwa" pakuti Yesu "engelela imembu shenu" (Imilimo ya Batumwa 2:38). Apo Yesu ta bembwika po, kanshi ninshi asuminine ukubatishiwa?

"Elyo YESU AFUMINE ku Galili aile ku YORDANI kuli Yohane, ku kubatishiwa kuli wene… Lelo Yesu alyaswike ati, LEKA CIBE IFI NOMBA; PANTU E FYO CATUYANO KUFISHO BULUNGAMI BONSE." - Mateo 3:13, 15.

Yesu tali na lubembu. Talefwaikwa ukulapila ku lubembu nangu lumo. Abatishiwe pamulandu umbi: "ukufikilisho bulangami bonse." Paku batishiwa, Yesu apele icilangililo kuli ifwe fwe ba naka kabili aba membu. Yesu teba abasambi bakwe ukuya kuntu wene tatala fika. E ico ilyo abasumina babatishiwa mu menshi ya lubatisho, balekonke ntampulo shakwa Shikulu wabo.

Pantu Yesu afwilile imembu shesu, nomba kuti atupela ubulungami bwakwe.

"Lesa a lengele uu shaishibe ulubembu, amucitile ukubo lubembu pa mulandu wa ifwe; ukuti ifwe tube ubulungami bwa kwa Lesa muli wene." - 2 Abena Korinti 5:21.

Uku pilibulwa mu menso ya kwa Lesa ukufuma mu babembu ukuba abashila, tukula "mu bulungami" elyo no kuba no mweo upya muli Kristu.

4. CINSHI NINGA BISHISHIWA?

Yesu aibishiwe pa lubatisho lwakwe, tasanshilwe na menshi. Yohane amubatishe mu mumana wa Yordani. "Pantu mwali AMENSHI AYENGI" (Yohane 3:23). Ilyo Yesu alebatishiwa, a ibile panshi mu menshi, kabili "ilyo fye Yesu abatishiwe (ukwibishiwa, Greek), aimine pamulu ukufuma mumenshi" (Mateo 3:16).

Nga twa umfwikisha ubupilibulo bwa cine ubwa lubatisho, kuti twa kwata ubwafya ubunono ukwishiba ulubatisho ulufwaika. Ishiwi fye "ukubatisha" lyafuma kucigiliki ilya "baptizo", kabili lipilibula "ukutumpika", atemwa "ukwibisha" (ukubika munshi).

Ilyo John Wesley atandele mu America mu 1737, icilye ca cilonganino ica bashibantu amakumi yatatu nabane (34) bamweseshe pabupingushi bushalibukaya "pakukana batisha umwana wakwa Mr Parker, kanofye ukwibisha" ili camoneka ukuti wishi wa ntampulo (Methodism) abatishe abo bonse alepilibula ukupitila mukwibisha.

Ilyo uwa pilibwike John Calvin atile: "Cili ica ishibikwa ukuti ukwibisha ecali ulutambi lwa cilonganino ca kale." Isukulu lya fya bwina Kristu (Institutes of the Christian Religion, Bk 4 Chap. 15, Sec. 19.)

Umulumbe wa cilonganino ca pa kubala ulondolola apa buta ukuti ulubatisho lwa pilibwile ukwibisha. Dean Stanley, uwa cilonganino caku England, alembele: "Amakana ikumi nayatatu ayantanshi, mupepi fye no mupwila po we calo conse, bonse balekonka ulubatisho lulya tubelenga mu cipingo cipya, ico acali ubupilibulo fye bweshiwi 'batisha' - ukuti bonse aba bali bishiwe pe samba, mu menshi, ukwibila umupwilapo, kabili ukwibila onse mu menshi." - Christian Institutions, p.21.

Ba kabatisha mukwibisha abale pilibuka basangwa mufilonganino ifingi ifyo fya kulilwe ukufuma mwikana lya cine (4th) nelye kumi na ine (14th) mu Europe na Asia, icilonganino pamo nga Cathederal mu Pisa, Italy, na St. John's icilonganino ca cila fyonse mu Rome.

Mpaka ukutendeka kwa mwaka wa 1600 (15th century) elyo bakatolika basumine ulubatisho lwa kusansa no ku cibula icalinga ngo lubatisho lwa kwibishiwa mu menshi. Mukwipusha ifyo icilonganino cicita, tatulingile ukukonka ifyo umuntunse alesambilisha, lelo kano ifyo Kristu nabasambi bakwe bafunda.

Abengi abena Kristu bacishinka bala sumina ku lubatisho lwa bana abanono, elyo no kupela besu kuli Lesa nge cintu icawamisha. Lelo icipingo ca lilanda apabuta tutu ukuti umuntu alingile asambilile inshila yabupususho elyo tala batishiwa (Mateo 28:19, 20), ukuti umuntu afwile ukusumina muli Yesu ilyo tala batishiwa (Incito 8:35-38), kabili umuntu afwile ayebelela imembu nokumwelela ilyo talati abatishiwe (Incito 2:38). Akanya takakwata amaka yakusumina ukuleka ububi, nangu ukuyebelela, ifi efifwile ukukonkwapo nolubatisho.

5. NINSHI CABELA ICIKANKALA UKUBATISHIWA?

Ukulinga na Yesu, ulubatisho lulafwaikwa kuli abo abafwaya ukuya kumulu:

"…Nde kwebe cine cine, nati, ngo muntu tafyelwe ku menshi na ku mupashi, te kuti engile mu bufumu bwa kwa Lesa." - Yohane 3:5.

Yesu afumyako fye umo: Akapondo palupanda "kafyelwe kumupashi", elyo takwali inshita iya kuti kenga fuma palupanda no kuya ibishiwa mu menshi nge cishibilo ca kupilibuka kwa mutima wakwe. Na Yesu alaile ati akaba na o mu bufumu bwakwe (Luka 23:42, 43). Akapondo, "ukufyalwa kumenshi nakumupashi" cile iminina umulopa wakwa Yesu uwa itike ukumusamfya ku membu shakwe. Augustine amwene ifyo: "Kwaliba umulandu umo uwa lembwa palwa 'kuyebelela pa busanshi bwa mfwa', ubu bwa kapondo aka pilibwike, kanshi kwiba nagu umo uwa kusakamikwa, elyo kabili peba no wakutunganya." Yesu umwine apele ubu busoko:

"Uwatetekela no kubatishiwa akapusuka , lelo uushitetekela aka sekwa." - Marko 16:16.

Pa kutufwila pa Kalifali, Yesu alangile ku cintu bwingi ukutemwa kuntu atukwatila. Tufwile ukwasuka pacintu bwingi, ukuyebelela ukwabula insoni uku ipelesha kuli Kristu ukupitila mulubatisho. Bushe walitendeko umweo upya muli Kristu? Bushe walibatishiwa? Nga tefyo, ninshi ushingaipekanishisha uku batishiwa mu nshiku shileisa?

6. ULUBATISHO NI NTENDEKELO FYE

Ulubatisho lule iminina ukufwaisha kwesu ukwikala ubumi bwacina Kristu. Lelo ukucimba kwesu pa lubatisho kwa muyayaya. Umwana nga afyalwa, ukusefya kulifye bwino. Panuma yabushiku bwakufyalwa ukusamwa konse kulaya kule cepa. Umwana alafwaya ukumulisha lyonse, ukusamba lyonse, elyo no kusakamana ifyo umwana alekabila. E cimo fye no lubatisho. Paulo atile pa lwa mikalile yakwe, "Ndafwa lyonse" (I Abena Korinti 15:31). Pa kukana ba abakuitemwa, tukwata amaka aya kupalamina ku mfumu Yesu.

Ulubatisho, pamo fye ngo bwinga, cilangililo fye ukuti bucibusa ubwacishinka nabutampa ko ukukula. Ukuti tukule cila bushiko, tufwile ukula ipele kuli Yesu cila bushiku, ukupitila mu mapepo elyo no kubelenga kwa cipingo.

7. ICILENGA UKUSEKELELA

Ukubatishiwa cilengo kusekelela ukukalamba pantu abo bonse aba bika icicetekelo cabo muli Kristu balibalaya umweo wamuyayaya "… uwatetekela no kubatishishiwa akapusuka…" (Marko 16:16). Nga twabatishiwa, tuli abapimpila ukuya kunsansa sha pe.

Ulubatisho kabili lusefya insansa pali ino nshita ilyo tuli na Kristu. Aalaye cilambu cabula umutengo ica mupashi wamushilo kulyabo aba batishiwa. (Imilimo ya Batumwa 2:38). Ukupitila mu mupashi tulapokelela "ifisabo fya mupashi" - "ukusekela, umutende, ukutekanya, icongwe, ubusuma, icishinka, ukunakila, ukuteko mutima; takuli mbela ya kupinkana na bacite fi" (Abena Galatia 5:22, 23).

Uku kwata Yesu ukwikala muli ifwe mu mupashi wakwe citupela ukwiluka kwa mibele yesu. "Mupashi wine uleshimikilo bunte… ukutu tuli bana ba kwa Lesa" (Abena Roma 8:15,16).

Uku kwampana na Lesa cituletela ubunonshi ubwingi, lelo ta cile pilibula ukuti ta twakalesangwa na mafya mubwikashi bwesu. Mu cishinka fye, umulwani ilingi line alesha na maka ukuposa amafya yakalamba palyabo abasala fye ukubombela Kristu.

Nangu cibe fyo, ilyo tuli mu maboko yakwa Shikulu, natwishibe ukuti Lesa akabomfya fyonse ifi tuponekela, cibi cisuma nangula ububi, uku tufunda elyo no kutwafilisha ku kukula mu bwina Kristu (Moneni Aba Roma 8:28).

Cikashana umo asalile ukupela umweo wakwe kuli Yesu no kubatishiwa, nangula umulume wakwe ale mutinya ati icupo cikapwa. Alefwaya ukufumya mo ukucetekela kupya ukwa mukashi wakwe, lelo akakatile kuli Yesu nokuba uwacitemwiko ca cilapo pamo ngomukashi ukucila kale. Panshita imo umulume alengele ifintu ukukosa mung'anda. Lelo baishile museka ku kutalikana kuntu afililwe ukwasuka: umweo wamukashi wakwe uwa pilibwike. Ilyo shikulu bantu apele umweo wakwe kuli Yesu kabili na o wine abatishiwe.

Uku kakatila kuli Yesu nangu tucule shani cika tulenga ukuba ifibombelo fya maka mu maboko yakwe. Kuti twapela imyeo kuli wene apafye pantu atutemenwe kale ilyo alipile umutengo wa membu shesu palupanda. We shuko we kuli ifwe icile tulenga ukumupela ici temwiko cesu ne mibele yesu! Nga taula cite fyo, ninshi teti upele umweo obe kuli Yesu nomba? Mwipushe uku lengo mweo upya muli iwe ukupitila mu mupashi wamushilo, elyo kabili ubatishiwe muli Kristu.