UMUPUSUSHI
USANGWA INSHITA YONSE
Ilyo
umulumendo we shina lya Petelo uwamutundu wa Scottish alubile mu mpanga
pabushiku ubwa mfifi iyatola, Lesa alimwitile peshina ati "Petelo!"
Ilyo ishiwi lyamulu lyatile nakabili, Petelo aiminine munshila, alolesha
panshi, no kusanga ati kwashele fye ulutampulo lumo ukuponena mucilongoma
icalekeleshiwa ica nswakala.
Bushe
teti cibe icayana nga cakuti cila umo aumfwa Lesa alemwita pe shina?
Teti cibe icikankala nga twaba ifibusa - nga cakuti twaikala pamo nokulanda
pa filoto no kulwisha twakwata.
1.
UKUYA KULI YESU UKWABULA CAKUCILIKA
Sumina
nangu kana, kuti twaba mupepi na Yesu nomba ukucila nga ali pamo mubuntu.
Ukuba na Yesu mubuntunse mufifulo fyesu kuti cawama nomba tontonkanya
ibumba ilingalalwila ukumumona. Tontonkanya panshita yakwe. Kuti twacita
bwino nga twabulile nshita ukulanda nankwe mu mweo wesu. Yesu alafwaya
ubwampano na cila umo. Eco ashilile isonde ukuba no butumikishi mumulu
ubwamulenga ukuba apepi na cila umo cila bushiku. Pantu Yesu taba fye
muncende imo ngefyo ali pacalo, ukupitila mu mupashi wamushilo aba apepi
ukutungulula onse uwaipela.
Mashiwi nshi ayankosho yantu Yesu apele ilyo talaya ku mulu?
"NAKULABA
NAIMWE LYONSE, ukufika nakukupwa kwa nshita." - Mateyo 28:20.
Cinshi
ico Kristu alecita mumulu icalenga aleba "naiwe lyonse"?
"Eico,
apo TWALIKWATA SHIMAPEPO MUKALAMBA uwaba mumulu, YESU UMWANA WAKWA LESA,
natwikatilile ku citetekelo ico twaitwako. Pantu tatwaba na shimapepo
mukalamba ushingalangulukila ukunaka kwesu, lelo twaba nowatunkilwepo,
nga ifwe - lelo ukwabula ukubembuka. Natuye kucipuna cakwa Lesa abapama,
pakuti tupokelele uluse no kusanga icikuku icakutwafwa mumafya."
- Hebele 4:14-16.
Mona
ubukata bwakukwata Yesu nga umwiminishi kumulu: "Ukweshiwa munshila
yonse, ngaifwe." "Alalangulukila ubunake bwesu." "Alatwafwa
mu nshita yakukabila." Na Yesu nga shimapepo mukalamba tatwaputulwako
ku mulu; Kristu kuti atutwala kucinso cakwa Lesa. Eco twaebelwa "ukuya
ku cipuna cakwa Lesa ne cikuku no kupama." Cifulo nshi Yesu akwata
kumulu?
"Lelo
ilyo uyu Shimapepo (Yesu) apelele ilambo lya lubembu, aikele KUKULYO
KWA KWA LESA." - Hebele 10:12.
Kristu
uwamweo - umfwikisha - emwimishi wesu pa cipuna "ku kulyo kwa kwa
Lesa."
"Eco
abela MUNYINA munshila yonse, pakuti abe uwacikuku kabili shimapepo
wacitetekelo mu mulimo wakwa Lesa, nokuti apele ilambu imembu sha Bantu.
Pantu aliculile ilyo antunkilwe, ALAFWA abatunkwa." - Hebele 2:17,
18.
"Munyinefwe"
uwakanyako ubuntunse kabili "uwatunkilwe" ngaifwe, eshimapepo
mukalamba wesu kukulyo kwakwa Lesa. "Uwalengwa" nga ifwe,
alishiba ifyo tupitamo. Alyumfwapo insala, icilaka, ukutunkwa no kunaka.
Alyumfwile ubufwayo bwa kulangulukilwa no kumfwikishiwa.
Pali
fyonse Yesu alinga ukuba Shimapepo mukalamba wesu pantu alifwile "pakukonsolwela"
imembu shesu. Alipile amalipilo ya membu shesu pakufwila mucifulo cesu.
Ii embila, imbila nsuma ku mutundu wamuntunse inshita yonse. Umukalamba
we sukulu lya cipingo akana naifwe ici: "Ilyo umwana wesu uwacepeshepo
umukashana ali ne myaka itatu, aifinike umunwe mu cipuna ca kufunga,
ukutobo ifupa. Ilyo twalemubutushisha kuli Shing'anga, ukulila kwakwe
kwatulepwile imitima. Kwaikete no mwana uwali ne myaka isano. Nshakalabe
amashiwi yakwe ilyo Shing'anga nabeta icilonda cakwa nkashi yakwe. Alilile
ati yaku, tata kanshi ngamunwe wandi!"
Ilyo
umutundu wamuntunse wacenekwe no lubembu nokweba ukufwa, Yesu atile,
"Iye, mwe tata, kanshi nga nine." Nawishi apele Yesu ubufwayo
bwakwe pa lupanda. Kalubula wesu alipita mu bucushi tupitamo no kucilapo!
2.
IMBILA MUCIPINGO CAKALE
Ilyo
abana ba Isuleli bali mwisamba lyalupili lwa Sinai, Lesa aebele Mose
ukukula itempele ilyakwensha ilya mapepo "ukulingana nefyo ine
(Mose) walaebwa pa lupili" (Ukufuma 25:40). Imyaka imyanda isano
kuntanshi elyo, Imfumu Solomoni akulile itempele lya mabwe ilyabulile
ipunda iyetempele ilyakwensha. Ne tempele lyakulilwe ukulingana nefyo
ilyakwensha lyali. Ilyo Yehoba akambishe Mose ukukula itempele, finshi
ali nafyo mu matontonkanyo?
"Nabankulile
itempele, pakuti NJIKALE PAKATI KABO." - Ukufuma 25:8.
Ulubembu
lwalekenye abantu na Lesa kabumba. Itempele yali ninshila yakwa Lesa
iyakwikala pakati ka Bantu. Icinyumbanyumba elo Itempele, yali emutoto
wamapepo mu nshita ya cipingo cakale. Ulucelo ne cungulo abantu balekolongana
ukushinguluka icinyumba nyumba nokulanda na Yehoba mwipepo (Luka 1:9,
10), ukufwaya ubulayo bwakwe: "Nkamikumanya" (Ukufuma 30:6).
Icipingo
cipya pamo necipingo cakale cifundisha imbila imo ine iyepusukilo. Fyonse
fibili filangisha Yesu uwatufwilile kabili uletutumikila nga Shimapepo
mukalamba mu Cinyumba nyumba caku mulu.
3.
UBUTUMIKISHI BWAKWA YESU BWASOKOLOLWA MU CINYUMBA NYUMBA
Umulimo
wamu cinyumba nyumba ulanga ifyo Yesu alecita mwi tempele lyamu mulu,
nefyo alecita pesonde ukunonkesha nokutungulula ifwe bonse mu myeo yesu
cila bushiku. Ico icinyumba nyumba capesonde cikope cetempele mumulu,
cilangisha icinyumba nyumba camu mulu umo Yesu aletumikila Ukufuma 25-40
ilondolola umulimo iyaleika mu cinyumba nyumba camu ciswebebe. Ifyalesangwa
mu cinyumba nyumba filamonekamu cipingo cipya:
"Nomba
icipingo cantanshi calikwete amafunde yamipepele pamo ne cinyumba nyumba
capesonde Mumuputule wakwamba mwali ifyakutekapo inyali, itebulo no
mukate; uyu muputule wamushilo. Bwishilya bwa cipempe cacibili kwali
umuputule wamushilo wamushilo, umwali icipailo ca golide ica cifutikilo
elo na alaka uwakupilwe na golide. Alaka akwete--- ifi pampa fya mabwe
ya cipingo (apo Yehoba alembele amafunde ikumi (Malango 10:1-5). Pamulu
wa alaka pali kelibu wa lulumbi, ukufimba icakukonsolwelapo (icipuna
caluse)." - Hebele 9:1-5.
Icinyumba
nyumba cali nemiputule ibili, umuputule wamushilo elo no muputule wamushilo
wamushilo. Mu lubansa lwali kuntanshi ya cinyumba nyumba. Mulubansa
emwali icipailo ca butale apo bashimapepo balepelela ilambo elo no musambi
umo balesamba. Amalambo ayalepelwa pa cipailo cabutale caleiminina Yesu,
uyo uo imfwa yakwe pa Kalufali aishileba "Impanga yakwa Lesa, iilesenda
imembu shesonde!" (Yohane 1:29). Ilyo umubembu aisa ku cipailo
necelambo no kutuula imembu shakwe, apokelela ukwelelwa nokubutishiwa.
Munshila imo ine umubembu ilelo aelelwa nokubutishiwa mumulopa wakwa
Yesu (Yohane 1:9).
Mu
muputule wakwamba nangu umuputule wamushilo, ifyakutekapo inyali cinelubali
fyale aka lyonse, ukwimininako Yesu nga "ulubuto lwe sonde"
ulushifilwa (Yohane 8:12). Itebulo lya mukate lyaleiminina ifyo atupela
icakulya caku mubili naku mupashi nga "umukate wa mweo" (Yohane
6:35). Icipailo ca golide icacifutumwino caleimininako ubutumikishi
bwa mapepo bwakwa Yesu mu cifulo cakwa Lesa (Busokololo 8:3, 4).
Umuputule
wa cibili, nangu umuputule wamushilo wamushilo, mwalesangwa alaka wa
golide uwa cipingo. Ci imininako icipuna cakwa Lesa. Ica kukonsolwelapo,
nangu icipuna caluse, ciminina ubwiminishi bwakwa Klistu. Shimapepo
mukalamba wesu, ukwimininako umutundu wamuntunse uwalubembu uwatoba
ifunde lyakwa Lesa. Ifipampa fibili apo Lesa alembele amafunde ikumi
yalesungwa pe samba lya cipuna caluse. Keribu wa golide alesangwa pa
cipuna ca luse kumpela ya alaka konse konse. Ulubuto ulwalulumbi lwale
aka pakati kaba keribu icilepilibula ukubapo kwakwa Yehoba umwine. Icipempe
ecalefisa umuputule wamushilo ku Bantu elyo bashimapepo baletumikila
kuli bene mulubansa. Icipempe cabubili kuntanshi yamuputule wamushilo
wamushilo yalelesha bashimapepo abaleingila mu muputule wakwamba.
Ilyo
Yesu afwile palupanda, cinshi cacitike ku cipempe?
"Pali
ilya nshita icipempe ca mwitempele calepwike pakati." - Mateyo
27:51.
Umushilo
wamushilo washele pambilibili ilyo Yesu afwile. Panuma yamfwa yakwa
Yesu takuli icipempe pakati kakwa Lesa wamushilo no wasumina; Yesu,
Shimapepo wesu Umukalamba, atutwala kucinso cakwa Lesa (Habele 10:19-22).
Tulafika ku muputule wakucipuna caku mulu pantu Yesu e shimapepo mukalamba
kukuboko kwakulyo kwakwa Lesa. Yesu atulenga ukwisa kucinso cakwa Lesa
- mu mutima wakwa wishi uwa citemwiko. Eico "natwise apepi."
4.
UBUSOKOLOLO BWA MFWA YAKWA KRISTU IYA KUTUPUSUSHA
Ifyo
icinyumba nyumba capesonde calelangisha itempele lyakumulu uko Yesu
aletumikila ifwe, eico umulimo uwalecitika mu cinyumba nyumba capesonde
cali "finshingwa cafya mu mulu" (Hebele 8:5). Lelo paliba
ubupusano: Ba
shimapepo abaletumikila mwi tempele lyapesonde tabaleelela ulubembu,
lelo palupanda Yesu "amoneke limo kuli bonse kukupwa kwa nshita
kuku pasa ulubembu pakuipela bulilambo" (Habele 9:26).
Icitabo
cabena Lebi ica mucipingo cakale calilondolola umulimo uwalebombwa mu
cinyumba nyumba. Ifyalebombeka fyaba mumbali shibili: ifya cila bushiku
elo nefya pamwaka. (Katungulula 13 alanda pabutumikishi bwapa mwaka).
Mubutumikishi
bwa cila bushiku, bashimapepo balepela ilambo lya cilamuntu elo nelya
lukuta. Ilyo umuntu abembuka, ali nokuleta inama iyabula akalema nga
ilambo lyalubembu, "abika amaboko pamutwe welambo lyalubembu pakuikoma
pancende yacakuninikapo" (BaLebi 4:29). Ukucimwa kwa mubembu kwaleya
panama iyabula akalema paku yebelela imembu nokubikapo amaboko. Ici
caleiminina Kristu ukusenda ulubembu pa Kalfali; ushaishibe ulubembu
asangwike "umubembu" (2 Kolinto 5:21). Inama yelambo yaleipaiwa
no mulopa waiko ukusuma ukusonta kufyo Kristu aculile palupanda.
5.
CINSHI UMULOPA?
"Ukwabula
ukusumya umulopa takuli ukulekelelwa ulubembu" (Habele 9:22). Ifyalecitika
mu cinyumba nyumba ca mucipingo cakale calesontelela ku kupususha kwakwa
Kristu. Ukufwila ulubembu lwesu, aingile muncende shamushilo "kumulopa
wakwe, atupokelele ukupususha kwa muyayaya" (Apakubelenga 12).
Ilyo umulopa wakwa Yesu wasumine pa membu shesu,
"icipempe camwi tempele (mu Yelusalemu) calepwike pakati"
(Mateyo 27:51). Pamulandu welambo lyakwa Yesu pa lupanda, ilambo lyanama
talili ilyafwaikwa.
Ilyo
Yesu asumishe umulopa palupanda, apele umweo wakwe kuli ifwe. Ilyo wishi
no mwana babalekenye pa Kalifali, wishi ashile umwana mu kushikitila
elo umwana afwile no mutima uwalepuka. Lesa mwana alangishe
ubusanso bwaba mukucita ifyabipa. Alekelela umubembu ukwabula ukumona
pabunono bwa lubembu. Kristu apangile "icibote mumulopa wakwe,
uwasumine palupanda" (Kolose 1:20).
6.
UBUSOKOLOLO BWAKWA YESU WAMWEO KU KUTUPUSUSHA
Mulimo
nshi uwa cila bushiku uwa kwa Yesu mwitempele lyakumulu?
"Eico
alapususha mukupwililika (lyonse) bonse abesa kuli Lesa muli Yesu, pantu
ABA NO MWEO LYONSE KU KUTWIMININAKO." - Hebele 7:25.
Yesu
nomba "aba no mweo" pakupela umulopa, ilambu palubali lwesu.
Pali nomba alebombela ukukakula umuntunse ku fikakilo fya lubembu. Bambi
mukuluba batila, nga umwiminishi nangu kawicishanya, Yesu ali mumulu
ukula papatila Lesa ushilefwaya ukutwelela. Mucituntulu, ni Lesa mu
nsansa eupokelela ilambo lyakwe palubali lwesu.
Nga
Shimapepo mukalamba mu mulu, Kristu nawene alapapatila umutundu wamuntunse.
Abamba ukulenga bacaibela ukulolesha pa cikuku umuku wacibili, ababemba
abaletwishika ukukwata isubilo mu mbila, nokwafwilisha abasumina ukusanga
ubukankala mwi shiwi lyakwa Lesa namaka ayakalamba mwipepo. Yesu alekula
imyeo yesu ukulingana nobufwayo bwamafunde yakwa Lesa nokutwafwilisha
ukukwata imisango ya nshita yonse.
Lesa
atulile umweo wakwe pamulandu wamuntu fye onse uwaikalapo pesonde. Nomba,
nga Shimapepo mukalamba nangu kawikishanya "Aba no mweo lyonse"
ukutungulula abantu ukusumina imfwa yakwe palubembu lwesu. Nangula awicisha
isonde ilyawa ku mwine pa lupanda, teti atupusushe kano twasumina icikuku
cakwe. Abantu tabakalufiwe pantu babembu, lelo pantu bakana ukusumina
ukulekelelwa kwa lubembu kuntu Yesu atupela. Ulubembu lwaonawile ubwampano
bwali pali Adamu na Efa elo na Lesa. Lelo Yesu, nga impanga Lesa afwilile
ukupususha umuntunse ku lubembu nokubwesha ubwampano ubwaluba. Bushe
walimusanga nga Shimapepo obe mukalamba, uyo uwamweo pakusunga ubwampano
mupepi kabili ubwa kambuka?
Ilambo
lya mfwa yakwa Kristu lyaliibela. Ubutumikishi bwakwa Kristu mulu tabwinga
palanishiwa nangu kumo. Ni Kristu fye euleta Lesa mupepi naifwe. Ni
Kristu fye eucilenga icayana ku mupashi washila ukwikala mu mitima yesu.
Ailongolwele pakutwisushamo. Cifwaikwa naifwe ukumubombela. Natumusumine
mukupwililika nga umupusushi kabili Shikulu mu myeo yesu.