KUMULU EKUMWENU

Ilyo Marco Polo abwelele ku musumba wakumwabo ku Venice panuma yamyaka iyingi kukabanga, ifibusa fyakwe fyatontonkenye ukuti ulu lwendo lwakwe ulutali lwamulengele ukumomeka ngeshilu. Ali ne milumbe iyaku papusha iyo aleshimika.

Marco aile kumusumba uwaisulamo siliva na golide. Amwene nefimabwe ifyafita ifyalebilima, lelo takwali nangu umo uwaumfwilepo palwa malasha. Alimwenepo nensalu isho ishishalepya nomulilo nangula line shingaposwa mucimbilimbili ca mulilo, lelo takwali nangu umo uwaumfwileko ifya mabwe ayembwa panshi ayashaka kumulilo. Alelanda napalwa fiswango ifikalamba ifyalepele intampulo ikumi mubuloli nencendwa shaciko ishikulu isha kuti no muntu kuti bamuminafye onse. Ne mbalala ishikulu kwati mutwe wa muntu ishabuta mukati kwati mukaka, nafimbi ifyalepulika ukufuma mushily ifyo ifyalelenga no kuleta ulubuto. Lelo takwabalile akuba umuntu nelyo umo uwatalile amonapo in'gwena, Ingashi, nangu amafutaya tikama. Ilyo baleumfwa aleshimika ifi fyonse bena balemusekafye. Panuma yamyaka iyingi, ilyo nomba Marco Polo ali mupepi nokufwa, ilyo umuntu umo aiminine mupepi napamusengele wakwe amupanfishe ukusumina kulifyonse ifyo ashimike. Lelo Marco alikene atile fyonse ifyo aleshimika fyali fyachinshinka, kabili nshatalile nshimika ico nshamwene. Bakalemba bafipingo abo abatulanga icimpashanya cha mulu ifyo umoneka balisuminisha imitontonkanishishe yakwa Marco Polo. Mucimonwa balolekeshe icifulo iicakupapusha, ico, ico bengapalanyafye kuka ciputulwafye akanono pafyo bamwene. Na ifwe twaba na mafya kwatifye niyalya ayakwete bachibusa bakwa Marco Polo. Tulingile ukwesha ukwelenganya in'gwena no tumbili ifyo ifyo tushamona, pantu uto utunonofye tusanga mucipingo fitulanga ukuti umulu walichila ukwikala pe kumbi nokulisha amalimba.

1. BUSHE UMULU CIFULO CACISHINKA?

Yesu alatupekanishisha icifulo icacishinka kabili ino ine nshita ali mumulu uwachishinka uwacine.

"Mwileka imitima yenu ilesakamana, sumuneni muli Lesa, kabili musumine na muli ine (Yesu), Mung'anda yakwa tata mwaba ififulo ifingi: Acikanabefyo, nganalimweba. Nayamukumupekanishisha icifulo. Nganayamupekanishisha icifulo, nkabwela nakabili, no kwisa mupokelela kumwandi, ukuti uko nkaba naimwe bene eko mukabe." - Yoane 14:1-3. (ibukisheni ukuti amalembelo yonse aya fuma mwibuku lya cilangililo ica NIV).

Yesu alinokwisa umuku wacibili mucalo no kwisa tusenda ku chifulo ico apekanya ku musumba wa kumulu uwa lulumbi ukuchila napamitontonkanishishe yesu. Yelusalemu mupya panuma yakwikala umo imyaka ikana limo Kristu alipekanya ukuleta umusumba wesu uwa kumulu pano chalo.

Ilyo Yelusalemu mupya akalaika, umulilo ube ninshi nauwamya icalo conse. Ici icalo cipya ichikalaikalamo abakapusuka. (Ubusokololo 20:7-15 ifingi filesangwa mucisambilili 12). Ngafinshi ifyo Yoane uwalembele ubusokololo ena aleyelenganya kuntanshi?

"Nganamwene umulu upya ne chalo cipya, pantu umulu wantanshi ne chalo cantanshi fibe nafipita takwali nakabili ci Bemba. Namwene umusumba wa mushilo Yelusalemu mupya aleika ukufuma kumulu kuli Lesa, uwapekanishiwa kwati ni nabwinga uleya kumanya wiba. Nakabili naumfwile iciunda ceshiwi ukufuma kucipuna ca mushilo lileti, nomba umusumba wa mfumu uli na bantunse kabili ali no kuba nabo. Bakaba abantu bakwe, na Lesa umwine ali nokuba nabo pamo no kuba Lesa wabo." - Ubusokololo 21:1-3.

Panuma yakupilibulwa no mulilo, bushe niani Yesu alaile ukwikala muchalo cipya?

"Balishuka abafuka: pantu bena bakapyana ichalo." - Mateyo 5:5. (Moneni nakabili ubusokololo 21:7.)

Kristu alilaya ukutwesha ubusuma bwa chalo ngafintu cali mwibala lya Edeni, nabafuka bakapyana ichalo.

2. BUSHE TULI NO KUBA NEMIBILI IYA CISHINKA KUMULU?

Elyo Yesu amonekele kuba sambi bakwe atutubwike no mubili wa lulumbi, ailondwele shani?

"Lolesheni amaboko na molu yandi. Nine winefye! Njikateni nokumona. Ichiwa tacakwata mubili na mafupa, ngafintu mumwene ine." - Luka 24:39.

Yesu alifye nomubili ngaifwe. Elyo aipusha Tomasi ukumwikata (Yoane 20:27). Pali iyi ine nshita Yesu aingile mu ng'anda no kulanda na Bantu no kulya pamo nabo (Luka 24:43).

Ifiwa tafikala kumulu, lelo mwaikala abantu abo abasansamuka no mweo wa mupashi wamushilo kabili abo abakwata umubili uwalulumbi.

"Lelo ifwe ubwikashi bwesu bwaba kumulu. Kabili tulolela umupusushi wesu ukufuma kumulu. Shikulu Yesu Kristu, uyo, kumaka ayo ayakalenga ukuleta ifili fyonse mumaka yakwe. Akabula imibili yesu iya pano chalo nokuipalanya kumubili wakwe uwalulumbi bana." - Filipo 3:20, 21.

Tulingile ukuba abacetekela ukuti imibili yesu iyakumulu ikabafye nga Kristu no mubili ashikwike nao munindi. Tuli no kwishiba no kwibukisha abalupwa lwesu nefibusa kumulu.

"Pali in nshita tumonafye icimpashanya cesu mu cilola, lyena tukamonana impumi ne mpumi. Nomba naishibafye panono, nomba nkeshibisha ngomo Lesa anjishibila." - 1 Kolinto 13:12.

Kumulu tukaba no bwishibilo ubwashika. Tukomfwikisha no kwikatana umo no munankwe ukuchila nefyo twaishibana nomba muli cino calo. Abasambi bakwa Yesu bena balimwishibe mumubili wakumulu necalengele nipamulandu wa micitile yakwe (Luka 24:36-43). Maliya wena alimwishibe ku mulandu we shiwi lakwe ilyo amwitile pe shina (Yoane 20:14-16). Abasambi bakwe babili ku Emmausi balimwishibe pamulandu wakumupashanya. Ilyo bamwene ifyo umweni wabo apalile icakulya, balimwishibe ukuti uyu nishikulu mumimonekele yakwe (Luka 24:13-35).

Abapusuka balishininkisha cikaba cakupapusha ilyo bakamonana amenso na menso kumulu. Ingililenimo mubuseko bukabe mukukumana namu kumwentula kwa mutemwikwa, na mukwitwa kwa mwana obe uwafwile kale, nangu ukuba no bwishibilo bwa myendele imo imo iya bacibusa batemwikwa tukakwata ukwikalilila ukwashika mumweo uwawamisha uwaikatana no kukusha ukumfwana muli bucibusa pamo no wapulamo waku sansamusha bumuntu mulwelele.

3. FINSHI IFYO TUKACITA MUMULU?

Tukakwata imilimo iyingi kumulu. Ukutontonkanya pafyo ninga kula ing'anda yandi?

"Moneni nkalenga umulu upya ne calo icipya. Nkasansamukila pali Yelusalemu no kukwata icilumba mubantu bandi. Baka kula amayanda no kwikalamo abene, bakalimba ifimuti fya myangashi nokulya ifitwalo fyaiko. Abasalwa bandi bakasansamukila imilimo yakumaboko yabo." - Isaya 65:17-22.

Yesu alitampafye kale ukutupekanishisha umwakwikala umo umo mu musumba wa mushilo, Yelusalemu mupya (Yoane 14:1-3; Ubusokololo 21). Aya yene malembelo yalanda nakabili ifya kwelenganya nokukula amayanda nayambi - nalimo ayawamisha muchalo, ukuya pashanya nayabufumu bwakumulu. Nga ninani uwaishiba imipekani yapamulu necifulo cikamoneka kwati myangalile ya mwana ule fwaisha ukwishiba ifya mung'anda yakwa tata. Bushe walitemwa ukupoma kwa menshi ukutalala kwebala ilikalamba ilya limwa bwino. Ukwisushiwa ne mpanga iya mfula yatemba, na maluba ayatemba.

"Icine cinefye Shikulu akalangulukilako umusumba wa Sioni, akapanga amatololo ukuba ngebala lya Edeni ne mpanga iyaonaika nkaisangula ukuba nge bala lyakwa Shikulu. Ukwanga ne nsansa fikasangwamo. Ukutotela nokulumbanya mu nyimbo." - Isaya 51:3.

Lesa umwine akalula ichalo ngefyo chali kukutendeka kwa Edeni, takwakabe ukwitika kwa mafuta na fubefube, ba bemba ba kabafye abapabuka, imiti iyayemba nempili ishayemba.

Tekuyenbafye kwa calo, lelo na maka yesu aya bwishibilo yakalakoseleshiwa cikaba kwati niulya umuntu uwalwele ukwanshita itali elyo aisa umfwa bwino no kufumina panes. Mutushitafye tunono utwakubalilapo mukushininkisha cikatwalilila mumatontonkanyo ya muyayaya. Bushe mulasansamukila mufintu ifipya? Ukusambilila? Ukupanga?

"Imitontokanishishe yakushifwa tayakaleke ukukana elenganya ukusansamuka apakalamba mumaka yabubumbo, mufinjelengwe fyaku bwesha ukutemwa. Amano yonse yakakushiwa, imitontonkanishishe ikakulilako. Ukufwaisha kwamano takwakatuchushe nangu ukupwisha amaka yesu. Ukusansamuka kwesu kukatwalililafye kuntanshi, ukufwaisha kwa mikalila yesu kukafikilishiwa, no kufwaisha ukwachilapo nako kukamoneka; nakabili kukema ukufwaisha ukwachilapo ifipapwa ifipya fikatemwikwa, ifishinka ifipya fikamoneka imitontonkanishishe ipya iketa amaka ya matontonkanyo no mupashi no mubili. Ifyuma fyonse ifyaba mulwelelefikesulwa kukusambilila ifya bupususho bwakwa Lesa." - Ellen G. White mumakambisho (Nampa, Idaho; Pacific Press Publishing Association 1950) page 672.

4. BUSHE IMPULUMUSHI SHIKATINYA UMULU NAKABILI?

"Takuli icamuselu icikengilako, nangufye uuli onse uucita ifyansoni nangu kabepa, kanofye abobonse abo amashina yalembwa mucitabo campanga iya mweo." - Ubusokololo 21:27.

Lesa akakanda impulumushi nefitwalo fya shiko nakalya nakalya tashakatale ashimoneka nakabili. Ilyo Yesu akamoneka tukaba nga wena (1 John 3:2) pacifulo cakwansha amaka yakwipaya, ubupupu, ubufi nangu ubulalelale, tukatwalilila ukufwaisha icifulo ca kumulu.

"(Lesa) akakumuna ifilamba kumenso yabo. Takwakabe imfwa no kulila nangu ubukali, pantu ifintu fyakale nafipita nafiya." - Ubusokololo 21:4.

Nangufye umulwani, imfwa ikapwa mucalo cakumulu umo abapusuka tabafwa (1 Kolinto 15:53) abaikala mumusumba taba kacucutike kukukota. Umulu tawakonaulefye ulubola lwa mpulumushi kulufumishafye, tontonkanyeni ifyo cili nokuba kufilema ifyo ifyaculile mumweo wabo onse, impofu shikamona bankoma matwo nabo bakula umfwa ifi lema nafyo fikenda fikalatombauka nge nsebula, naba cibulu nabo bakalapunda ne nsansa (Isaya 35:5, 6).

Kuli umo uo ubusuma bushipwa, ubucetekelo bwakwe no mutekatima no luse tafipwa ishina lyakwe lilumbaniwe.

5. CHINSHI ICAKUPAPA ICIKASUNGUSHA UMULU?

Tontonkanya ukumona Shikulu mulwelele amenso na menso.

"Nomba Lesa akulaikala pamo nabantu, akulaba pamo nabo. Nao akulaba ni Lesa wabo." - Ubusokololo 21:3.

Lesa wamaka yonse alilaile ukuba naifwe kabili kasambilisha. Ninsansa shaba shani pakwikala pa nkasa shakwe! Tontonkanya ifyo kemba alefwaya ukuposa aka shita kanono an Beethoven atemwa Mozart. Tontonkanya ifyo shing'anga engasansamuka ukwikala pamo na Albert Einstein, nangufye ifyo kapenta cingaba ukulanda kuli Michelangelo nangu Rembrant. Tontonkanyafye ifyo abapusuka bakakwata insambu isha muyayaya ukulanshanya nakapanga wa nyimbo, fibumbwa nefya kulenga ukumfwana namatontonkanyo ya shika mumutima mulwelele. Noku kumfwana kukafika naku mapepo. Panshiku nkulu iya kumoneka kwa mweshi onse upya naku ubiye ukufuma kwiSabata wa mushilo naku libiye abantu bamitundu yonse bakesa mukupepa nemfumu, Imfumu ya sosa (Isaya 66:23). Pakati ka musumba wakumulu paiminina icipuna icabuta icakwa Lesa chashinguluka no mukolamfula wamabwe ya emalodi, impumi yakwe ibengeshima ngolubingu lwa kasuba panshi yamakasa yakwe cibemba capabuka caendelelafye kumbali shonse pamulu wa cabengeshima icibyabyatafye ululumbi lwakwa Lesa abapusuka balongana kukwitila amalumbo yansansa ayacilamo. No bupususho bwakwa Shikulu buli nokubwela. Bakengila mumusumba wa Sioni ne nyimbo nokutemwa ukwamuyayaya cikaba ecitebo icikafwikwa kumitwe yabo. Insansa ne cimwemwe fikatwalilila, ubulanda ne nkumbabulili ninshi nafipwa (Isaya 35:10).

6. TULI NOKUBAKO

Yesu alefwaisha kulya kumonana kwa menso na menso. Ecilya cince alefwaisha ukupususha iwe ukufuma kwisambi pa mutengo ukalamba. Ufwile we mwine wekafye ukuba ne cilumba pali ubu bupe. Ufwile ukuipela kuli Kristu nga Shikulu kabili umulubushi. Nulinga ubwelelo ubwapelwe pa lupanda, pantu takwakabe nangu cimo ica muselu icikengila (mu Yelusalemu mupya) atemwa uyo onse ucita ifyansoni nangu kabepa, kanofye uyo uo ishina lyakwe lya lembwa mucitabo ca Mpanga ica mweo (Ubusokololo 21:27). Yesu alatufumya kumpulumushi, te mumpulumushi. Tuli nokwisa kuli wene ukupitila mumaka yakwe muli ifwe no kutupatula ukufuma kufyamuselu ifishili fya mushilo. Yesu eshiwi lyacishibilo mu bufumu bwakwe ubuli mupepi no kwisa.

Nabulya bufumu kuti bwakwata intendekelo nombalinefye mumitima yenu. Ilyo Kristu akatulubula ukufuma kwi sambi. Alikula umulu unono mukati kesu atwafwa ukulwisha amafya, ubukali, ulunkumbwa, umwenso ne milandu ya cikuku muli ifwe. Isubilo lya mulu telingatufumya ku macushi ya mupashi, catwafye ukukula imyulu naimbe pano chalo.

Nomba linefye kwali icilangililo icalelanga ukuti "abo abasumina mu mweo panuma yakufwa imyeo yabo yaba iya sansamuka no kucetekela abantu apakalamba ukucila pali bambi." Takwingaba nangu cimo icakupapusha icacilapo mweo obe nomba linefye ukucila mucetekela muli bu cibusa twakwata muli Yesu Kristu. Umfweni ifyo Petelo alondolwele amaka ayaba mu cicetekelo.

"Nangulafye mushamumona, mwalimutemwa; nangufye tamumona nomba, mwacetekela muli wena no kwisushiwa namalumbo ya nsansa isho mushingalondolola, pantu mulepokelela itoni lya cicetekelo cisumino cenu. Ipusukilo lya mipashi yenu." - 1 Petulo 1:8, 9.

Ifi fyonse pamo nomulu, mwalisanga imibele ya bwingi bwa mweo Kristu afwaya imwe ukukwata? Namupapata mwifuma ku bwite bwa cikuku cakwe.

"Mupashi wa mushilo nanabwinga baleti, 'Iseni' Nauyo onse uleumfwa asose, 'Isa' uyo uli ne chilaka, lekeni ese; na uyo onse ulefwaisha lekeni apokelele ubupe bwa bulele ubwa menshi ya mweo." - Ubusokololo 22:17.

Nomba Yesu ali naimwe, alelanda ku mitima yenu ilyo mulebelenga aya mashiwi. Alemwita imwe "Iseni!" "Iseni!" Tekuti abe nokufwaisha sana, nokupamfya sana. Nga cakuti tamulati mucitefyo ino nshita ukucila pali bambi bonse inshita ya kulengula ubupe bwakwe.

Cinshi ico mushinga mwebela ukupokelela ubusuma bwa bupe no kufwaisha ukuposa ubumi pamo nankwe? Mwebeni ati mwalimutemwa. Mutotele palifyonse ifyo amucitila nafyonse ifyo acili ale mupekanishisha.
Ngacakuti kulicimo pakati kenu na Lesa, mwipusheni ukuti alenge ukuti cifumishiwepo. Ilelo, ilyo muleumfwa ishiwi lyakwe, ilyo umutima obe ucili uleumfwa, ipele we mwine kuli wena umupwilapo, Inamika umutwe obe panshita ino ine no kusosa ati, "Yesu, we Shikulu, naisa. Naipelafye onse kuli iwe. Nakulaba obe umuyayaya."