Ka Jingsan Lyngba Ka Jingiasyllok

Ha kaba sdang jong u 1960s, u Brother Andrew, uba dei na ri Holland, u la wanrah buhrieh shi synduk ki Baibl ha ka VW jong u lyngba ki pud jong ka Romania bad u la iaid lait ia ki shipai Kommunist. U la poi ha kawei ka hotel bad u sdang ban duwai ba U Blei un ialam ia u sha ka kynhun Khristan ka badei ___ ki ban pyndonkam hok ia kita ki Baibl.
Ha kaba kut jong ka taiew u Andrew u leit ha u nongtrei jong kata ka hotel bad kylli hangno u lah ban shem ia ka ingmane.

Uta u nongtrei u la peit lyngngoh ha u bad jubab, "Ngim don bun kum kita. Nalor kata ruh phim lah ban sngewthuh ia ka ktien jong ki."

"Phim ju tip?" la phai ktien u Andrew, "ki Khristan ki kren ka ktien kaba sngewthuh shityllup ka pyrthei."

"Oh, kaei kata?"

"La khot ia ka, ka Agape."

Uta u nongtrei um pat la ju iohsngew ia kata, hynrei u Andrew u pynshisha ia u, "Ka dei ka jait ktien kaba sngewtynnad ha pyrthei."

U Andrew u la lah ban shem katto katne ki kynhun balang ha kata ka jaka bad u la lah ruh ban ia pynbeit ban ia kynduh bad u president bad u secretary jong kawei ka niam. Sniew bok, wat la u Andrew bad kine ki briew ki nang bun tylli ki ktien jong ki nong Europe, ki shem ba kim don kaba ki lah ban iasngewthuh. Kumta ki iashong bad ia peit iwei ia iwei pat. U Andrew u la iaid bun mail ki surok bama bad kata ka jingkit bakordor, hynrei ym i don lad ban tip lada kine ki briew ki dei ki para Khristan kiba shisha ne ki briew sorkar.

Katduh khatwai u la iohi ia ka Baibl Romania ha ka miej hapoh ophis. U Andrew u la sei na pla jong u ia ka Baibl Dutch. U plie sha I Korinth 16:20 bad rah ia ka Baibl, u da dew ia ka kyrteng jong ka kitab, kaba ki lah ban ithuh. Mar kumta hi ki khmat jong ki la shai. Ki la wad kloi bad shem ia ka juh ka lynnong bad ka dkhot ha ka Baibl Romania bad pule: "Ki para baroh hangne ki ai khublei ia phi. To ia khublei iwei ia iwei pat da ka jingiadoh bakhuid."

Kita ki briew ki la pynphai ia ki khmat sngewbha sha u Andrew. Nangta uwei na ki u wad na ka Baibl bad shem Proberb 25:25. U Andrew ruh u la lap ia kata ka dkhot bad u la pule: "Kum ki um khriat ia ka mynsiem basliang, kumta long ki khubor babha na ka ri bajngai."

Kita ki briew ki la iapynlut shiteng kynta ha kaba iakren bad iasam lem ___ tang lyngba ki ktien jong ki Jingthoh Bakhuid. Ki dap da ka jingkmen bakhraw ha kane ka jingiasyllok kaba la iaid lyngba ia ki rukom bad ki pud ki sam ki da iarkhie haduh ba ki ummat ki la mih na ki khmat jong ki.

U Andrew u la tip ba u la shem ia la ki para. Haba u pyni ia ki ia ka jingkit jong u __ Ki Baibl, ia kita ki nong Romania la tyllep da ka jingkmen bym lah ong shuh bad ki la shu kdup ia u bunsien bunsien.
Ha kata ka janmiet ha Hotel, uta u nongtrei u wan sha u Andrew bad ong, "Nga la wad na ka dictionary ia ka ktien 'Agape'. Ymdon ktien kum kata. Kata ka dei ka ktien Greek ia ka "jingieit."

U Andrew u la jubab, "ka dei kata. Nga kren ia kata baroh shiteng sngi."
Phi la shem ia kata ka ktien basngewtynnad? Ha kane ka Guide phin sa tip kumno U Blei U lah ban wallam ia ngi baroh sha ka jylli bakhraw ka jingieit jong U.

1. IA KA BALANG LA PYNLONG NA KA BYNTA KA JINGIASYLLOK

U Jisu U la seng ia ka balang khnang ban pynioh ia ka jingdawa ba long tynrai jong u briew ban pynsan pynrangbah bad ban kyrshan. Baroh ngi don ki jingdonkam. Bad dei ia kata ba la seng ia ka balang. Ka dei ka jaka ba ngi wan ban iasyllok bad iarap iwei ia iwei pat. Ki Jingthoh ki pynpaw ia ka balang badonbor jong ki Apostol kaba la khot ia ki briew shynrang bad kynthei sha ka jingiasyllok bakmen kaba la pyniar shaduh U Badonbor baroh.

"Ia kata kaba ngi la iohi bad la iohsngew ngi iathuh shai ha phi, ba ma phi ruh phin ioh ka jingiasyllok de ka jong ngi ka long lem bad U Kpa bad U Khun jong U, U Jisu Khrist. Te ia kine kiei kiei ruh ngi thoh ha phi, ba ka jingkmen jong ngi kan ioh long kaba la dap. I Ioannis 1:3,4.

Ka kynhun ki dohnud ba la tehsong da ka jingiadei bad U Jisu bad para ma ki ruh, ki iohmad ia ka "jingkmen" kaba dap shoin! Baroh ki iakren ia ka juh ka ktien, ka kyntien ka jingieit.

Ki Khristan ki ia long shi bynta jong ka longing kaba la pyniar. Ki ialong shi para shynrang bad kynthei ha U Khrist naduh ba ki la ia don ka mynsiem long kur. Katba nang iar ka jingiatylli ka jingngeit, katta ruh ka nang khlain ka jingkhum hapdeng ki Khristan.

Ki dkhot jong ki balang ba la seng da ki Apostol U Jisu ruh la khum lang ia ki da ka juh ka jingngeit, ka jingieit jong ki ia U Blei, bad ka jingkwah jong ki ban shakri ia U bad ban iasam ia ka jingaiei jong U sha ka pyrthei. Kane ka jingiasyllok ba la tehsong ka dei kawei na ki daw ba kane ka kynhun barit bakhlem bor bad ba la pynshitom bein ka la pynkylla ia ka pyrthei da khongpong.

2. KA BALANG BA U KHRIST U LA SENG

Hato U Khrist U don shisha ka balang, lane kane ka seng niam baroh kawei ka dei tang ka jingthaw buit jong u briew? U Jisu U jubab:

"Halor une u mawsiang nga tei ia ka balang jong nga; te ki khyrdop ka dujok kin ym lah ia ka." Mathaios 16:18.

U Jisu U long U mawsiang baskhem, U Mawdong, ka balang jong U.
Ka kynhun aiu kaba la seng ia ki bynta jong ka nongrim?

"Ba la tei ia phi halor ka nongrim ki Apostol bad ki nongiathuhlypa, U Jisu Khrist hi u da long U Mawdong ba hakhlieh." Ephesos 2:20.

Aiu U Trai U la leh mynba la ialap ia ka gospel?

"Bad U Trai U la nang pynlang shuh shuh man ka sngi sha ka balang ia kito kiba dei ban pynim." Ki Kam 2:47.

Mynba U Jisu U la seng ia ka balang, u la kular ba "ki khyrdop ka dujok kin ym lah ia ka" (Math. 16:18), bad ka balang Khristan ka dang iaishah. Ka la don ki nongshun bakhlain bor __ na ki patsha Roman shaduh ki nongsynshar leh mon ka Kommunist __ hynrei ka snam jong ki martyr ka nang pynlong pynban ia ka ban nang khlain shuh shuh. Haba la thang im ia uwei U Khristan ha ka lawar ding lane bret sha ki sing, la nang mih da kiwei ban shim ia ka jaka jong ki. Ki nonglen blei ki la ialeh katba lah ban pynjot ia ka balang Khristan. Hynrei ka jingshisha Khristan ka ialeh kham shitrhem ban ia kaba la dep ha ka juk saian.

Kawei na ki jingiakop bakhraw tam jong ka balang ka wan shen hadien ba la pdiang ia ka kum kawei na ki niam jong ka hima Rome. Ka balang ka la kylla riewspah __ bad ka la kylla sniew bad jakhlia. Ka la i kum kaba la iap ha ki por jong ki AYRTA BADUM. Hynrei U Trai barobor U pynsah khyndiat ki riewshlur kiba iaineh kiba ha ki por ba tan ba eh ki tyngshain phyrnai kum ki khlur ha ka miet dum bnai.

U Paul u ianujor ia ka jingiadei U Khrist bad ka balang bad ka jingiadei jong u tnga uba jai jai bad uba iada ia la ka tnga. Ephesos 5:23-25. Ka balang ka dei ka longing, kaba iwei pa iwei i dkhot i don ka jingiadei bad kiwei ki dkhot jong ka bad kiba iarap ban tei ia kata ka longing. Eph. 2:19.

U Paul u pyniasyriem ruh ia ka balang bad ka met ka ba im, bad U Khrist hi kum U Khlieh jong ka. (Kolossai 1:18).

Haba ngi shah pynbaptis, ngi phla ia la ka jingngeit ha U Khrist bad ngi kylla long ki dkhot jong "ka met," ka balang.

"Namar da uwei U Mynsiem la pynbaptis ia ngi baroh ia ka ban long kawei ka met." (I Kor. 12:13).

Ka kitab Jingpynpaw ka ringdur ia U Khrist uba la mihpat ba u dang iaid hapdeng ki balang, u pyni ia ka jingsumar sukher jong U ia ki (Jingpynpaw 1:20, 12, 13.) U Khrist um ju ieh noh ia la ki jong ki briew.

3. KA BALANG BAD KI JINGTHMU

Kaba leit jingiaseng ka dei kaba kyrshan ia ka jingim U Khristan. Ngi donkam ia ka jingkyrshan jong kiwei ban ri pynim ia la ka jingngeit bad ban nangsan.

Ka balang ruh ka leh lai tylli ki bynta kiba donkam"
(1) Ka balang ka iada ia ka jingshisha.
Kum ka "rijied bad ka nongrim jong ka jingshisha" (I Timothi 3:15), ka balang ka kyrshan bad iada ia ka jingshisha U Blei ha khmat ka pyrthei. Ngi donkam ia ka jingstad ba la sei lang jong ki para bangeit ban iarap pynphai sha ki jingshisha bakongsan ka Jingthoh.

(2) Ka balang ka long ka nuksa ia kaei ba ka jingaiei U Blei ka lah ban leh ia ki nongpop. Ki jingkylla kiba U Khrist U la pynlong ha ki jingim ki bangeit ki ai ka jingiaroh bajam ia U Blei Uba la khot ia ngi "sha ka jingshai baphylla jong U" (I Petros 2:9).

(3) Ki briew jong U Blei ki long ki sakhi sha ka pyrthei kaba donkam. Shwa ba un leit phai sha bneng, U Jisu U la kular ia ki synran jong U:
"Hynrei phin ioh diang ia ka bor, ynda la wan U Mynsiem Bakhuid ha phi; bad phin long ki nongphla ia nga ha Jerusalem, bad ha Judia baroh bad ha Samaria, bad haduh bakut ka pyrthei." Ki Kam. 1:8.

Ka long ka bok bakhraw ia ka balang ban leit rah ia ka khubor jong ka jingieit baphylla U Blei sha satlak ka pyrthei.

4. LA PYNBEIT RYNTIH BAN LONG KHLAIN

Ka balang kaba U Khrist U la seng ka don ka jingpynbeit ryntih kaba thikna. U briew u lah ban don hapoh ne shabar jong ka jinglong dkhot jong ka. (Mathaios 18:15-18). Ka balang U Blei ka thung ia ki nongialam bad ka don ruh ka ophis kmie ha ka pyrthei bad ki jaka mane blei ha ki bun ki jaka (Ki Kam 8:14; 14:23; 15:2; I Timothi 3:1-13). Haba pynbaptis ia ki, ki bangeit ki bud ia ka kynhun kaba la pynbeit ryntih (Ki Kam 2:41 bad 47).

Ka balang ka don na ka bynta ka jingiapynshlur iwei ia iwei pat.

"Bad to ngin ia pyrkhat ban ia pynkhih paralok ia ka jingiaieit bad ia ka jingleh babha; khlem da iehnoh ia ka jingiaseng lang jong ngi hi, kumba long ka rukom kiwei hynrei to da iakyntu paralok hi; bad kata khamtam, katba phi iohi ia kata ka sngi ka la nang jan." Heb. 10:24,25.

Kane ka dei kata ka kynhun bakoit bakhiah ka dei ban leh, haba shu kren lyngkot. Ki dkhot jong ka ki iatei iwei ia iwei pat ha ka jingngeit, ki ia pynshlur iwei ia iwei. U Blei U pynbeit ryntih ia ka balang jong U ban pynkhlain ia la ki jong ki briew bad ban shakri ia ka pyrthei. Ngi lah ban leh shibun shah da kaba iatrei lang ban ia kaba u briew shimet u lah. Shim tang kawei ka nuksa: Ka Balang Seventh-day Adventist. Ngi trei ia ka kam ai dawai bad sumar ia ki bapang ha satlak ka pyrthei __ naduh ki kali sumar nongpang haduh ki klinik ha ki dew lynnong ba sha kyndong eh jong ka South Pacific. Ki skul hikai ki la pynmih da ki phew hajar ki samla sha ka jingtip ia ka jingim bakham bha ha U Khrist __ na Loma Linda University, kaba la long ka nongprat lynti ha kaba buh bujli ia u klong snam jong u briew sha uwei pat, shaduh ki mishon skul barit eh kiba phriang kylleng ki bynta pdeng ka ri Africa. Ngi trei ruh ia ka kam iarap kaba ngi khot ADRA (Adventist Disaster and Relief Agency). Ki balang ki iarap ban ai jain bad jingbam ia ki baduk bad kiba khlem ing ha ki hajar ki Community Service Centres. Bad ki bangeit Adventist ki iasam ia ka khubor ka jingpynim ha palat 200 tylli ki ri. Tang ka kynhun kaba la aiti lut bad ba la pynbeit ryntih bha kaba lah ban don ka jingktah ia ka pyrthei baroh kawei.

U Khrist bad ki apostol ki ianujor ia ka balang bad ka met, bad kdew ba ki bynta baroh jong ka met ki long kiba donkam (I Korinth 12:21-28). Ki bynta ka met baroh kim long kumjuh, pynban baroh ki long kiba donkam bad baroh ki dei ban iatrei lang ha ka jingiatylli. Ka khmat kaba la pyniakhlad na ka met kam lah shuh ban iohi. Ka kti kaba la shah ot kam long kam shuh. Lada ngi long ka khmat, ka kti, ne tang ka shynriah kti, ngim lah shuh ban trei kam bha na ka bynta U Khrist da lade. Lada ngi dei ki dkhot jong ka balang, ngi iatylli lang kum ka kynhun, ka pynshait bor ia ngi kum ki Khristan.

5. KA JINGKMEN JONG KA JINGMANE

Hapoh bajylliew jong ka dohnud briew dem ka jingthrang ban mane ia U Blei, bad kata ka jingkwah kan iap stai noh lymda ailad ia ka ba kan pynpaw ia lade. Kumno u nongrwai Salm u sngewbha ban leit sha ka jaka mane blei?

"Nga shadkmen bad kito kiba ong ha nga, ia ngin ia leit sha ing jong U Trai." Salm 122:1.

Ka bynta aiu ka jingrwai jingkynud ka don ha ka jingiamane lang?

"To mane ia U Trai da ka jingkmen; to wan ha khmat jong U da ki jingrwai bakmen." Salm 100:2.

Ka Baibl ka iathuh ba ka jingai ia ki jingkynshew ka long ka bynta jong ka jingmane blei.

"Wallam ia ka jingainguh bad wan sha ka phyllaw jong U. To mane ia U Trai ha ka jingitynnad ka jingkhuid jong U." Salm 96:8-9.

Ka jingduwai ka long ka jingmane.

"Ale, to ngin iamane bad dem ngon; to ngin iadem khohsiew ha khmat U Trai Nongthaw jong ngi: Salm 95:6.

Ka jingpule Baibl bad kaba ialap ki long ka pdeng jong ka jingmane blei ha ka Testament Bathymmai. Ka sdang naduh ka jingialap u Petros ha ka sngi Pentekost, ba la shem ha ki Kam 2, bad na duh ki por jong ki nong pynthymmai Protestant shaduh ki sngi jong ngi, kawei pa kawei ka jingkhie im bathymmai la pynshong nongrim ia ka ha ka jingialap Baibl. Balei? Namar ba ka ktien U Blei ka long ka baim bad kaba trei. Ka kham nep ban ia ka waitlam arliang syrti." Heb. 4:12,13.

6. KAEI KA BADEI BAD KA BALANG?

Katto katne ki kren pyrshah ba ka balang ka dap da ki briew ki bymjanai. Kaei ba u Henry Ward Beecher u la ong ka long kaba shisha: "Ka balang kam dei ka baranda bahalor ban pyni pyrthei ia ki Khristan bapaw khmat, hynrei ka dei ka skul ban hikai ia ki bym janai."

Namar ba ym don iwei ruh na ngi ki bajanai, ka balang ruh kan ym long kaba janai. Ha kawei na ki pharshi jong U U Jisu U pynkynmaw ia ngi ba ki niut ki ia mih hapdeng ki kew (Mathaios 13:24-30).

Haba ngi pule ia ki shithi U Paul ha ka Testament Bathymmai, ngi shem ba ka balang jong ki apostol ruh ki don ki jingduna ki bajur. Hynrei ngim dei ban klet ba ki jingbakla jong ki paidbah kim lah ban pynduh ne pynwit ia u mawdong bakhraw jong ka balang __ U Jisu Khrist hi. Kumta ha ki balang ki bym janai ngi dei ban iai khmih barobor sha U Nongpynim uba shakri ia ngi. Wat la ka don ki jingduna, ka balang ka dei ka jong U, kumta pynneh ia la ki khmat ha U Khrist.

"U Khrist U IEIT IA KA BALANG BAD U AITI IALADE NA KA BYNTA JONG KA ban pynlong ia ka kaba khuid, ha ba u la sait ia ka da ka um, da ka ktien, ba un ioh pynieng ia ka ha khmat ha lade hi, ka baling kaba don burom, ka bymdon kaba thohbria lane kaba sti lane kaei kaei kaba kum kita hynrei ba kan ioh long kaba khuid bad ka bakhlem jingduna." Ephesos 5:25-27.

Ka balang ka long kaba donkam katta katta ha U Jisu haduh ba "U la aiti ialade na ka bynta jong ka" mynba u la iap na ka bynta jong ngi bad na ka bynta ka balang kum ka kynhun. Kumta ka jinglong dkhot balang ka dei ban long kaba donkam ha phi. Phi long u dkhot jong ka met U Khrist?

7. KABA WAD IA KA BALANG

Katno tylli ki jingngeit bashisha U Jisu U don ha pyrthei?
"Don kawei ka met bad kawei ka mynsiem. . . . Uwei U Trai, KAWEI KA JINGNGEIT, kawei ka jingpynbaptis." Ephesos 4:4,5.

Naduh ba U Khrist U don tang "kawei ka jingngeit," kumno ngin ithuh ka dei kano ma? U Jisu U ai ha ngi ia u shabi:

"Lada uno uno ruh u mon ban leh ia ka mon jong u, un ioh shemphang shaphang kata ka jinghikai, lada ka long na U Blei, lane nga nga kren na lade." Ioannis 7:17; 8:31,32.

Haba ngi la aiti ban leh ia ka mon U Blei, un iarap ia ngi ban iohi lada ka jinghikai ka long na U Blei ne ka dei tang ka khana pateng jong u briew. U shabi uba plie haba wad ia ka balang ka dei da kaba eksamin ia ka jingniewkor jong ka bad ia ka jingkohnguh jong ka ia ka ktien U Blei. Ia ka jingiasyllok bashisha la tei ia ka halor ki Jingthoh, ym dei sawdong u nongialam shongshit niam ne ka jinghikai.

To iai wad ia ki jingshem ha kine ki Guide, iaid ha ka jingshai kumba U Blei U pynpaw ia ka ha phi na ka Baibl, te un pynshai ia ka mon jong U ha phi. U Khristan uba iai san u long u briew uba plie ia la ka jingmut bad dohnud ban pdiang ia ka jingshisha katba U Blei U pynpaw ia ka na ka Ktien jong U.