Khasi 17

Ka Jingsan Lyngba Ka Jingiasam

U Larry u dang kmen ia ka jingiakren ba sngewtynnad, ka jingdihsha bad u khaw sdieh ha ing u Mr. Komori mynba ki nongwan kai ki sdang ban sei ia ki Baibl jong ki. Baroh ki la shu ia peit sha u da ka jingkhmih lynti. "Phi lah ban ai ia ka jingpule ha ngi mynta?" la kylli u Mr. Komori.

U Larry u la kyndit hangta. Um shym pyrkhat ba kane ka jingiakynduh kam dei tang ka jingia shongkai sngewbha. Te mynta um sngew nang ban pyrkhat kaei un ong.

Ha ka jingshisha u Larry u la hikai bun tylli ki Baibl klas ha Khristian English ka skul ha Japan ha kaba u trei. Hynrei ki long baroh kiba la pynkhreh bha. U lah ban ai jinghikai da kaba suk. Hynrei ban shu iakren shaphang U Blei kumto. . . kata ka long kaba pher.

U Larry u la iohsngew baroh ki jingiathuhkhana Baibl naduh dang khynnah. Hynrei kim shon jingmut ei ei ruh ha u kum u briew. U la leh shibun kiei kiei kiba u tip ki long ki bym dei ha khmat U Blei. Kumno un kren ha ki briew shaphang U Blei Uba ma u hi da lade um da tip bha?
Mynta u dang shong ha ka shuki bad la ker sawdong ia u da ki briew kiba khmih lynti, kata ka jingjia ka la jan pynkyllon ia u. Ha kata ka khyllipmat jong ka jingtieng, ka dkhot ka la wan ha ka jingmut jong u shaphang U Mynsiem Bakhuid uba ai ktien ia ngi ban phla (Lukas 12:12). U la duwai kut lad ban ioh jingiarap bad u kynmaw ia ka jingiathuh shaphang u khun sarong awria.

Katba u iathuh haduh katno U Blei U ieit wat ia kito kiba sakma jngai na u, u Larry u shem ia lade ba u kren beit na la ka dohnud. Ki ktien jong u ki ngam ha ki jingmut ki nongsngap. U iasam ia ka jingieit U Blei. Te kata ka dei ka sien nyngkong ha ka jingim jong u ba u la sngewthuh haduh katno U Blei U ieit ia u.

Ha kata ka miet u Larry u dem khohsiew harud jingthiah bad aiti ia la ka jingim ha U Blei uba la long uba shisha. Mynta kata ka la long ka jingshisha kaba la tyllep ia u.

1. U JISU U PYNSHLUR IA NGI BAN NANGSAN DA KABA IASAM

Ki synran ki la pynlut lai snem shiteng ban shim jinghikai na ki ktien bad ki jingleh U Jisu bad khatduh ka jingiap bad ka jingmihpat jong U. Shwa ba U Jisu Un leit phai noh sha bneng, u la hukum ia ki synran ban long ki nongmih khmat jong U:

"PHIN SA IOH PDIANG IA KA BOR ynda la wan U Mynsiem Bakhuid ha phi; te PHIN long KI NONGPHLA JONG NGA. . . . shaduh ki bakut ka pyrthei." Ki Kam 1:8.

Ynda ki nongbud U Khrist ki la aiti ia la ki dohnud ha u khlem tyngkai ha ka sngi Pentekost, U Khrist uba la mih pat u la pynkylla ia ki jingim jong ki da ka bor U Mynsiem. Ki la kylla long ki nongphla, ym tang ia ka jingmihpat U Khrist bad ia ka jingleit kiew jong U sha bneng, hynrei ia ka bor ka jingmihpat jong U kaba la pynkylla ia ki jingim jong ki:
Kum ki Khristan ngi ruh ngi long ki nongphla ia ka jingmihpat U Jisu namar ba ngi la iohmad ia ka bor bapynthymmai ha ka jingim jong U.

"Hynrei U Blei, ba u long uba kynrei ha ka jingisnei, namar ka jingieit bakhraw jong U da kaba U la ieit ia ngi, U la pynim ia ngi lem bad U Khrist, wat haba ngi la long kiba iap da ka jingryngkang __ ka dei da ka jingaiei ba la pynim ia phi. U BLEI U LA PYNIM IA NGI LEM BAD U KHRIST . . . BA UN IOH PYNI HA KI ARTA KI BAN wan ia kata ka jingkynrei eh ka jingaiei jong U ha ki jingleh sbun sha ngi ha U Khrist Jisu." Eph. 2:4-7.

Ia ngi la pynlong im lem bad U Khrist, khnang ba ngin ioh "pynpaw ia ka jingkynrei ka jingaiei jong U." Bad u la phah ia ngi ban leit rah ia ka khubor babha sha ka pyrthei baroh, nangta u kular ban leit lem bad ngi katba ngi dang leh ia kata (Mathaios 28:19-20).

U H.M.S. Richards, u nongseng ia ka Voice of Prophecy radio, shisien u la phla: "Nga la iohi ia ka jingkylla ha ki dohnud ki briew kiba la iohsngew ia ka gospel U Khrist. Nga la poi sha ki ri ha kaba ia ka kyrteng U Blei bad ka jong U Khrist ym pat la ju tip tad haduh ba ka Balang jong U ka la leit rah ia ka gospel hangta. Nga la iohi ia kine ki briew ba ki la kylla na ka jingim jakhlia sha ka jingim bakhuid, na ka jingpang sha ka jingkoit, na ka jingtieng ia ki mynsiem bymman sha ka jingkmen ha ka jingim Khristan. Nga la iohi ia ka jingkylla ha ka kyrdan jong ki kynthei. Nga la iohi ia ki ing Khristan bashisha ba ki la mih na ka jingdum ki nongmane bleithaw. Ha kawei pa kawei ka ri ba nga la leit jngoh nga la iohi ia ki jingim ba la pynkylla. Nga tip ba ka 'gospel U Khrist. . . ka long ka bor U Blei ia ka ban pynim' (Rom 1:16). Nga tip ba haba ka balang ka ialap ia ka khubor ka gospel, ki jingkylla ki jia ha ki dohnud ki briew, ha ki ing bad ki paw ha ki jingim jong kito kiba jubab ia ka jingkyntu jong ka."

U Blei U la ai ha ngi ki briew batlot ka bynta kaba kyrpang ban leh ha kane ka kam bakhraw, namar kaba iasam ka dei ka bynta badonkam eh jong ka jingroi. Khnang ba ka jingngeit jong ngi kan iai sah kaba koit bakhiah, dei ban kren shaphang jong ka. Kumba u Larry u la shem ha ka rukom kaba phylla, kaba iasam ia ka jingngeit ka iarap ia ngi ban iohmad kham phylla bad ka pynlong ia ngi ban roi ban san.

2. NGI IATHUH LEM SHAPHANG U KHRIST DA KA RUKOM BA NGI IM

Uwei u samla uba la san ha ka ing kaba lehbein shisien u peit thuh: "Nga khmih ha ki kmie ki kpa kiba da ka nuksa jong ki ki la ai ha nga ia ka dur bakyllain jong U Blei: Ngam ju don ka nuksa jongno jongno kiba da ieit shisha ia nga." Ki briew sawdong jong ngi ki donkam eh ia u briew uban ai ia ka dur bashisha jong U Blei. Ki donkam ia u briew uban pyni nuksa ia ki jinglong babha jong U Blei. Ka jingiathuhkhana ba donbor tam ka dei bunsien da ka rukom ba ngi im. Shwa ba u briew un niewkor haduh katno phi tip, ki dei ban tip haduh katno phi niewkor. U Petros u kyntu ia ngi:

"Da kaba iai bat ia ka jinglong jingim jong phi kaba bha hapdeng ki Jentil; ba . . . ki lah na kita ki jingleh babha jong phi, ia kiba ki iohi, ban pyndon burom ia U Blei. . . . Naba U Khrist ruh u la shah na ka bynta jong ngi, da kaba iehnoh ia ka rukom ia ngi, khnang ba ngin ioh bud ha kita ki jingjam jong u." I Petros 2:12,21.

Kumba U Khrist U la shah shitom na ka bynta jong ngi ha Kalbari, ngi don ka nuksa jong ka jingieit ba kheinduh. Kata ka jingieit ka dei ban mih ha ngi kum ka jingleh ieit ia kiwei, ka lah ban long ka bor bakhlain ban khring ia ki bym ngeit sha ki ksangkti jong U Khrist.

3. NGI IATHUH SHAPHANG U KHRIST NAMAR KA RUKOM BA NGI PYRKHAT

Mynba u Soitan u la ap thap ia U Jisu ha ka rikhlaw lem bad ki jingpynshoi jong u sha ka bam, ka jingsarong, bad sha ka jingleh meng, U Jisu U la ialeh bad u da kaba u pyndonkam ia ki Jingthoh (Mathaios 4:4,7,10). U Khrist U long Uba la pynkhreh namar ba u la pyndep ia ka jingmut jong u da ki jingshisha ka Baibl. Ka dei hangta ba la jop ne rem ha ka jingialeh __ ha ka jingmut jong ngi.

"Naba kumba u briew u pyrkhat ha ka dohnud, kumta ruh u long." Proberb 23:7.

Ki Khristan kiba iaisan ki pyrkhat ia ka bneng. Ki pynleit jingmut ha ki jinglong babha kiba ki ialeh ban tei.

"To phin ia kmen noh ha U Trai ha la ka sngi: . . . wat khuslai ia kaei kaei ruh; hynrei ha kaei kaei baroh da ka jingduwai bad ka jingkyrpad lem bad ka jingainguh, to phin pyntip ia ki jingpan jong phi sha U Blei. Te kata ka jingsuk U Blei, kaba palat ia ka jingshemphang baroh, kan ri jai jai ia ki dohnud jong phi bad ia ki jingmut jong phi ha U Khrist Jisu. Ha kaba wai noh ko parabangeit, kiei kiei kiba SHISHA, kiei kiei kiba donburom, kiei kiei KIBA HOK, kiei kiei ki BAKHUID, kiei kiei ki BAITYNNAD, kiei kiei ki BADEI IAROH __ lada don kano kano ka jingbha, bad lada don kano ka jingiaroh, to phin iapyrkhat ia kine kiei kiei ruh." Philippi 4:4-9.

Kaei ngi buh ha ka jingmut jong ngi kata ka pynlong ia ka jingiapher. Ia ka synrum ba don hapoh, dei ban bret shabar. Haba ri ia ka ktien U Blei hapoh ka dohnud, ka jingim riewblei ka tyngshain shabar.

4. NGI PYNPAW IA U KHRIST DA KA RUKOM BA NGI PEIT

Kum ki nongmih khmat jong U Khrist, ki Khristan ki dei ban long kiba don akor ha ka riam ka beit, da kaba kiar na kano kano ka jingleh palat.

"Lada kino kino ruh ki bymkohnguh ia ka Ktien U Blei, ynda ioh pynngeit ia ki ruh khlem kata ka ktien, da kata ka jinglong jingim jong kita ki kynthei, haba kin da khmih ia kata ka jinglong jingim basngur jong phi. Kiba ka jingpynibha jong ki to ai ba kan ym long kata kaba shabar, ka jong kaba thain shniuh, bad kaba deng ia ki jingdeng ksiar ne rupa lane kaba kup ia ki jain baremdor. Hynrei to ai ba kan long uta u briew ba la rieh jong ka dohnud ha ka jingpynibha ka bymsep ka jong ka mynsiem bajemnud bad bajar jar, kaba long ha khmat U Blei kaba kordor eh. Namar kumta ki la ju pyni bha ia lade da kaba pynkohnguh ia lade ha ki tnga la ki jong hi." I Petros 3:1-5.

Kaba long synlar ha ka riam ka beit ka la ju long barobor ka dak jong u Khristan uba shisha uba pynsyriem ia U Khrist. Yn khring ia kiwei sha ngi kum ki Khristan ym da ka jingkren jong ngi shaphang ka riam ka beit, hynrei da jinglong ba ka jingim jong ngi ka pynpaw shaphang U Jisu.

5. NGI IATHUH SHAPHANG U KHRIST DA KA JINGLEH BA NGI LEH

U nongthoh History, u Edward Gibbon u iathuh ia ngi ba mynba U Galerius u la lute ia ka kut jong ki Persia, ka plasnieh kaba phyrnai kaba dap da ki maw kordor ka la hap ha ki kti u shipai nonglute. Une u briew u la buh sumar bha ia kata ka pla, hynrei u bret noh ia kita ki mawkordor.

Ki briew kiba snoh tang ha ki jingpynkyndeh kiba ha sla ba ka pyrthei ka tyrwa __ katba ia U Jisu ki kyntait, u mawlyngnai bakordor __ ki don ha ka jinglong kaba kham sniew ban ia u shipai nonglute. Kam dei tang ka spah kaba syntuid na ki kti jong ngi, hynrei ka jingim bymjukut. Kumta ka Jingthoh ka maham ia ngi:

"Phi wat ieit ia ka pyrthei, lymne ia kita kiei kiei kiba ha kata ka pyrthei. Lada uno uno ruh u ieit ia ka pyrthei, kata ka jingieit U Kpa kam don shuh ha u. Naba baroh kaba ha kata ka pyrthei __ ka jingkwah brai jong ka doh, ka jingkwah brai jong ka khmat, bad ka jingsarong thala shaphang ka jingim, kam long na U Kpa, hynrei na kata ka pyrthei ka long. Bad kata ka pyrthei ka iaid jah noh, bad kata ka jingkwah brai jong ka: hynrei uta uba leh ia ka mon U Blei u iaisah bymjukut." I Ioannis 2:15-17.

U Soitan u la ialeh ban tahrong ksiar ia ki pop bashyrkhei kiba pynjot ia ka jingim bad ia ki jingmlien basniew tam. Ia ka jingdih kiad la pyni paidbah tang da ki samla babha briew, kiba trei shitom, bad da ki briew kiba suk bakmen. Ngim ju iohi ia uba la pynsniew da ka jingdihkiad ba un paw ha ka jingpyni ba u briew ula mih na ka dukan die kiad bad ka pla jot ha ka kti.

Ngi dei ban sumar bha ha kaba iasyllok ne ialok iajan bad kito kiba ialam ban pynduh ia ki nongrim ka jingngeit Khristan (II Korinth 6:14). Hoid U Khrist U kwah ia ngi ban leit sha ki lok kibym long Khristan. Ki jingiadei marwei ki dei ki lad da kaba ngi iasam ia ka jingngeit bad kiwei. To da peit bha ioh ki lok jong phi ki ring ia phi sha ka rukom im ka barim.

Kaei kaei kaba ngi shim sha ka jingim jong ngi, ki jingsngewbha bapynbyrngia ba ngi jied, ka don ka jingktah ia ka jingim bakynja mynsiem jong ngi. Ngi dei ban long adkar, aiu ngi bsa ia ka jingmut jong ngi.

"Ngan ym buh ei ei kaba thala ha khmat jong nga." Salm 101:3.

Lada ngi bsa ia ki mynsiem jong ngi da kaei kaei kaba bha eh, ka basniew kan ym lah ban ring ia ngi sha ka jingjot. Da kaba iai ri ia ka kyrdan jingim kaba kham jrong ha kiei kiei kiba rung ha ka ing jong ngi bad ha ka jingmut jong ngi, u Soitan un ym lah ban pynpoh ia ngi. U Khristan U don bun kiei kiei ki ban pynkmen ia u ban ia kiwei ki briew.

"Ha khmat jong me ka jingdap ka jingkmen ka don; ha ka kti kamon jong me ki don ki jingsngewbha junom junom." Salm 16:11.

6. NGI PYNPAW IA U KHRIST DA KA RUKOM BA NGI AI

Katba u dang pynbaptis ia uwei uba dang shu ngeit thymmai, u Pastor H.M.S. Richards u iohi ba uta u briew u don ka pla peisa jong u ha ka pla. Te u Richards u kylli lada u klet ban ieh ia kata ka pla peisa ha ka kamra plijain. "Ka pla jong nga bad nga ngin iashah pynbaptis lang," la jubab uta u briew. U la ioh bat ia ka mynsiem Khristan kaba shisha__ kaba ai ban iarap ia kiwei. Ki Khristan ki san da kaba ai, bad dei na kata ka daw ba U Jisu hi u la ong: 'Ka kham suk ban ai ban ia kaba pdiang" (Ki Kam 20:35).

Kaei kaba ngi ai ban pyniaid shaphrang ia ka hima U Blei ka neh ka dor ba bymjukut jong ka.

"Wat kynshew ki spah ia lade ha ka khyndew, ha kaba bam ka khniang bad ka sarang, bad sha kaba ki nongtuh ki pynpei, ki tuh ruh. Hynrei PHIN KYNSHEW KI SPAH IA LADE HA BNENG. . . . Naba ha kaba long ka spah jong phi, hangta ruh kan long ka dohnud jong phi." Mathaios 6:19-21.

Katba phi ai, kynmaw: "Ka khyndew ka long ka jong U Trai, bad ki jingdap jong ka. (Salm 24:1), kynthup ia ka ksiar bad ka rupa (Haggai 2:8). Ngi ia lade ruh ngi long ki jong U Blei, namar ba U la thaw ia ngi bad U la pyllait ia ngi na ka pop da kaba siew ia ka ram jong ka pop da ka snam jong U. (I Korinth 6:19-20). Kiei kiei baroh ba ngi don ki dei ki jong U Blei, namar ba dei ma U Uba ai ia ngi ka sap ban ioh spah." (Deuteronomi 8:18).

Haduh katno U Trai jong ngi Uba la sahnarphna bad Uba la mih pat U la khot ia ngi ban ia don bynta bad U ha kaba ialap ia ka gospel sha kiwei?

"U briew un lute ia U Blei ne em? Pynban phi la lute ia nga. Hynrei phi ong, ha kaba kumno ngi la lute ia Me? Ha ka bashiphew bad ki jingainguh kein. . . . Wallam ia kaba shiphew baroh sha ka ing jingkynshew, khnang ban long ka jingbam ha ka ing jong nga, bad to tynjuh ia nga te ha kane, ong U Trai ki pait, la ngan plie ne em ia ki jingkhang jong ka bneng ha phi, bad theh noh buk ha phi ia ki jingkyrkhu, katban ym ngiam jaka shuh." Malakhi 3:8-10.

Kawei na ki shiphew jong ka "jingioh nong" jong ngi (Deuteronomi 14:22; Jen. 28:22). Ia u nongrep ne u nongkhaii ka jingioh nong ka dei ka jingmyntoi hadien ba la dep khate ia ki jinglut jingsep. Ia u nongtrei ophis ne shakri sorkar ka dei ka tulop jong u shibnai shibnai. Ki nongrim jong kaba siew ia kawei na ki shiphew ka dei ka jinghikai ia ka jinglong babha namar ba ka ia ngat lang bad ka jinglong jingim. Haba ngim siew ia kawei na ki shiphew ngi la "lute" ia U Blei. Kawei na ki shiphew ka dei ka jong U Blei bad dei ban pyndonkam ia ka ha kaba kyrshan ia ka kam U Khrist (I Korinth 9:14), bad pyndep ia ka kam ha khyndew khang ba un wan phai (Math. 24:14).

Mynba U Jisu U la wan shong hapdeng jong ngi, U pyni jingmynjur ia kaba siew ia kawei na ki shiphew ha ka Testament Bathymmai (Math. 23:23).

Katno ngi dei ban ai sha ki jingkynshew. Ka jingai ia ki jingkynshew ka dei ka jingrai jong u briew shimet. Uwei pa uwei u "dei ban ai katba u la rai ha ka dohnud jong u hi katno un ai." (II Korinth 9:5-7). Phim lah ban ai palat ia kaba U Blei U ai.

"To ai, te yn sa ai ha phi ruh; ia ka jingthew ka babha, ba la tynnian bad ba la kyrih, bad ba la shlei de, kin thep ha ka pla jong phi: naba da ka juh ka jingthew da kaba phi thew, yn thew pat ha phi." Lukas 6:38.

Shisien u H.M.S. Richards u la iathuh ia ka jingiakynduh jong u:
"Uwei u nongkhalai uba la ia khalai lynter jingim u la wan sha ka jingiaseng jong nga ha Los Angeles, bad ngan ym klet lano lano ruh ia ka por ba nga iakren bad u marwei shadien jong ka ing jingiaseng. U sei shi song ka peisa na ka pla jong u, 500 dollar, bad ai ia ki sha nga baroh, u da ong, "kane ka dei kawei na ki shiphew ka sien nyngkong ba nga siew."
"Uta u briew um dei uba koit bakhiah, bad um shym trei kano kano kawei pat ka kam hynrei u shu ia khalai la 30 ne 40 snem, kumta nga ong, kumno phin im?"
" U jubab, 'nga dang don satang 5 ne 6 dollar, hynrei kine kiwei ki dei ki jong U Blei.'
"Nangta nga kylli, 'Phin leh kumno?'
"Ngam tip,' u la jubab, 'hynrei nga tip ba nga dei ban siew ia kawei na ki shiphew sha U Blei, te un ri ma u ia nga.'

Bad U Blei U sumar shisha ia u. Ka jingkylla ka bamut jong uta u briew ka la long kaba shisha. U da pynkyntang shisha ia lade bad u la long uba basuk bakmen ha ka jingim Khristan jong u. "Bad U Blei U pynbiang ia u haduh ka sngi ka jingiap jong u." U Blei U khlem kular ba ki bangeit kiba iaineh kin riewspah. Hynrei ngi don ka jingshaniah ba U Nongthaw jong ngi Un pyndap ia ki jingdonkam ka jingim.

U Khrist Ula ai ia kiei kiei baroh na ka bynta jong ngi. To ngin ai ia ki dohnud jong ngi baroh sha U mynta. To ngin iasam ia U Khrist bad kiwei ki briew da ka rukom im ba ngi im, pyrkhat, peit, trei, bad ai. Balei ngim wad ia ka jingkmen jong kaba iasam lem ia U Khrist bad ki lok ki jor kumta ngin nang san ha ka jingaiei jong U?

	Ka Jingsan Lyngba Ka Jingiasam U Larry u dang kmen ia ka jingiakren ba sngewtynnad, ka jingdihsha bad u khaw sdieh ha ing u Mr. Komori mynba ki nongwan kai ki sdang ban sei ia ki Baibl jong ki. Baroh ki la shu ia peit sha u da ka jingkhmih lynti. "Phi lah ban ai ia ka jingpule ha ngi mynta?" la kylli u Mr. Komori. U Larry u la kyndit hangta. Um shym pyrkhat ba kane ka jingiakynduh kam dei tang ka jingia shongkai sngewbha. Te mynta um sngew nang ban pyrkhat kaei un ong. Ha ka jingshisha u Larry u la hikai bun tylli ki Baibl klas ha Khristian English ka skul ha Japan ha kaba u trei. Hynrei ki long baroh kiba la pynkhreh bha. U lah ban ai jinghikai da kaba suk. Hynrei ban shu iakren shaphang U Blei kumto. . . kata ka long kaba pher. U Larry u la iohsngew baroh ki jingiathuhkhana Baibl naduh dang khynnah. Hynrei kim shon jingmut ei ei ruh ha u kum u briew. U la leh shibun kiei kiei kiba u tip ki long ki bym dei ha khmat U Blei. Kumno un kren ha ki briew shaphang U Blei Uba ma u hi da lade um da tip bha? Mynta u dang shong ha ka shuki bad la ker sawdong ia u da ki briew kiba khmih lynti, kata ka jingjia ka la jan pynkyllon ia u. Ha kata ka khyllipmat jong ka jingtieng, ka dkhot ka la wan ha ka jingmut jong u shaphang U Mynsiem Bakhuid uba ai ktien ia ngi ban phla (Lukas 12:12). U la duwai kut lad ban ioh jingiarap bad u kynmaw ia ka jingiathuh shaphang u khun sarong awria. Katba u iathuh haduh katno U Blei U ieit wat ia kito kiba sakma jngai na u, u Larry u shem ia lade ba u kren beit na la ka dohnud. Ki ktien jong u ki ngam ha ki jingmut ki nongsngap. U iasam ia ka jingieit U Blei. Te kata ka dei ka sien nyngkong ha ka jingim jong u ba u la sngewthuh haduh katno U Blei U ieit ia u. Ha kata ka miet u Larry u dem khohsiew harud jingthiah bad aiti ia la ka jingim ha U Blei uba la long uba shisha. Mynta kata ka la long ka jingshisha kaba la tyllep ia u. 1. U JISU U PYNSHLUR IA NGI BAN NANGSAN DA KABA IASAM Ki synran ki la pynlut lai snem shiteng ban shim jinghikai na ki ktien bad ki jingleh U Jisu bad khatduh ka jingiap bad ka jingmihpat jong U. Shwa ba U Jisu Un leit phai noh sha bneng, u la hukum ia ki synran ban long ki nongmih khmat jong U: "PHIN SA IOH PDIANG IA KA BOR ynda la wan U Mynsiem Bakhuid ha phi; te PHIN long KI NONGPHLA JONG NGA. . . . shaduh ki bakut ka pyrthei." Ki Kam 1:8. Ynda ki nongbud U Khrist ki la aiti ia la ki dohnud ha u khlem tyngkai ha ka sngi Pentekost, U Khrist uba la mih pat u la pynkylla ia ki jingim jong ki da ka bor U Mynsiem. Ki la kylla long ki nongphla, ym tang ia ka jingmihpat U Khrist bad ia ka jingleit kiew jong U sha bneng, hynrei ia ka bor ka jingmihpat jong U kaba la pynkylla ia ki jingim jong ki: Kum ki Khristan ngi ruh ngi long ki nongphla ia ka jingmihpat U Jisu namar ba ngi la iohmad ia ka bor bapynthymmai ha ka jingim jong U. "Hynrei U Blei, ba u long uba kynrei ha ka jingisnei, namar ka jingieit bakhraw jong U da kaba U la ieit ia ngi, U la pynim ia ngi lem bad U Khrist, wat haba ngi la long kiba iap da ka jingryngkang __ ka dei da ka jingaiei ba la pynim ia phi. U BLEI U LA PYNIM IA NGI LEM BAD U KHRIST . . . BA UN IOH PYNI HA KI ARTA KI BAN wan ia kata ka jingkynrei eh ka jingaiei jong U ha ki jingleh sbun sha ngi ha U Khrist Jisu." Eph. 2:4-7. Ia ngi la pynlong im lem bad U Khrist, khnang ba ngin ioh "pynpaw ia ka jingkynrei ka jingaiei jong U." Bad u la phah ia ngi ban leit rah ia ka khubor babha sha ka pyrthei baroh, nangta u kular ban leit lem bad ngi katba ngi dang leh ia kata (Mathaios 28:19-20). U H.M.S. Richards, u nongseng ia ka Voice of Prophecy radio, shisien u la phla: "Nga la iohi ia ka jingkylla ha ki dohnud ki briew kiba la iohsngew ia ka gospel U Khrist. Nga la poi sha ki ri ha kaba ia ka kyrteng U Blei bad ka jong U Khrist ym pat la ju tip tad haduh ba ka Balang jong U ka la leit rah ia ka gospel hangta. Nga la iohi ia kine ki briew ba ki la kylla na ka jingim jakhlia sha ka jingim bakhuid, na ka jingpang sha ka jingkoit, na ka jingtieng ia ki mynsiem bymman sha ka jingkmen ha ka jingim Khristan. Nga la iohi ia ka jingkylla ha ka kyrdan jong ki kynthei. Nga la iohi ia ki ing Khristan bashisha ba ki la mih na ka jingdum ki nongmane bleithaw. Ha kawei pa kawei ka ri ba nga la leit jngoh nga la iohi ia ki jingim ba la pynkylla. Nga tip ba ka 'gospel U Khrist. . . ka long ka bor U Blei ia ka ban pynim' (Rom 1:16). Nga tip ba haba ka balang ka ialap ia ka khubor ka gospel, ki jingkylla ki jia ha ki dohnud ki briew, ha ki ing bad ki paw ha ki jingim jong kito kiba jubab ia ka jingkyntu jong ka." U Blei U la ai ha ngi ki briew batlot ka bynta kaba kyrpang ban leh ha kane ka kam bakhraw, namar kaba iasam ka dei ka bynta badonkam eh jong ka jingroi. Khnang ba ka jingngeit jong ngi kan iai sah kaba koit bakhiah, dei ban kren shaphang jong ka. Kumba u Larry u la shem ha ka rukom kaba phylla, kaba iasam ia ka jingngeit ka iarap ia ngi ban iohmad kham phylla bad ka pynlong ia ngi ban roi ban san. 2. NGI IATHUH LEM SHAPHANG U KHRIST DA KA RUKOM BA NGI IM Uwei u samla uba la san ha ka ing kaba lehbein shisien u peit thuh: "Nga khmih ha ki kmie ki kpa kiba da ka nuksa jong ki ki la ai ha nga ia ka dur bakyllain jong U Blei: Ngam ju don ka nuksa jongno jongno kiba da ieit shisha ia nga." Ki briew sawdong jong ngi ki donkam eh ia u briew uban ai ia ka dur bashisha jong U Blei. Ki donkam ia u briew uban pyni nuksa ia ki jinglong babha jong U Blei. Ka jingiathuhkhana ba donbor tam ka dei bunsien da ka rukom ba ngi im. Shwa ba u briew un niewkor haduh katno phi tip, ki dei ban tip haduh katno phi niewkor. U Petros u kyntu ia ngi: "Da kaba iai bat ia ka jinglong jingim jong phi kaba bha hapdeng ki Jentil; ba . . . ki lah na kita ki jingleh babha jong phi, ia kiba ki iohi, ban pyndon burom ia U Blei. . . . Naba U Khrist ruh u la shah na ka bynta jong ngi, da kaba iehnoh ia ka rukom ia ngi, khnang ba ngin ioh bud ha kita ki jingjam jong u." I Petros 2:12,21. Kumba U Khrist U la shah shitom na ka bynta jong ngi ha Kalbari, ngi don ka nuksa jong ka jingieit ba kheinduh. Kata ka jingieit ka dei ban mih ha ngi kum ka jingleh ieit ia kiwei, ka lah ban long ka bor bakhlain ban khring ia ki bym ngeit sha ki ksangkti jong U Khrist. 3. NGI IATHUH SHAPHANG U KHRIST NAMAR KA RUKOM BA NGI PYRKHAT Mynba u Soitan u la ap thap ia U Jisu ha ka rikhlaw lem bad ki jingpynshoi jong u sha ka bam, ka jingsarong, bad sha ka jingleh meng, U Jisu U la ialeh bad u da kaba u pyndonkam ia ki Jingthoh (Mathaios 4:4,7,10). U Khrist U long Uba la pynkhreh namar ba u la pyndep ia ka jingmut jong u da ki jingshisha ka Baibl. Ka dei hangta ba la jop ne rem ha ka jingialeh __ ha ka jingmut jong ngi. "Naba kumba u briew u pyrkhat ha ka dohnud, kumta ruh u long." Proberb 23:7. Ki Khristan kiba iaisan ki pyrkhat ia ka bneng. Ki pynleit jingmut ha ki jinglong babha kiba ki ialeh ban tei. "To phin ia kmen noh ha U Trai ha la ka sngi: . . . wat khuslai ia kaei kaei ruh; hynrei ha kaei kaei baroh da ka jingduwai bad ka jingkyrpad lem bad ka jingainguh, to phin pyntip ia ki jingpan jong phi sha U Blei. Te kata ka jingsuk U Blei, kaba palat ia ka jingshemphang baroh, kan ri jai jai ia ki dohnud jong phi bad ia ki jingmut jong phi ha U Khrist Jisu. Ha kaba wai noh ko parabangeit, kiei kiei kiba SHISHA, kiei kiei kiba donburom, kiei kiei KIBA HOK, kiei kiei ki BAKHUID, kiei kiei ki BAITYNNAD, kiei kiei ki BADEI IAROH __ lada don kano kano ka jingbha, bad lada don kano ka jingiaroh, to phin iapyrkhat ia kine kiei kiei ruh." Philippi 4:4-9. Kaei ngi buh ha ka jingmut jong ngi kata ka pynlong ia ka jingiapher. Ia ka synrum ba don hapoh, dei ban bret shabar. Haba ri ia ka ktien U Blei hapoh ka dohnud, ka jingim riewblei ka tyngshain shabar. 4. NGI PYNPAW IA U KHRIST DA KA RUKOM BA NGI PEIT Kum ki nongmih khmat jong U Khrist, ki Khristan ki dei ban long kiba don akor ha ka riam ka beit, da kaba kiar na kano kano ka jingleh palat. "Lada kino kino ruh ki bymkohnguh ia ka Ktien U Blei, ynda ioh pynngeit ia ki ruh khlem kata ka ktien, da kata ka jinglong jingim jong kita ki kynthei, haba kin da khmih ia kata ka jinglong jingim basngur jong phi. Kiba ka jingpynibha jong ki to ai ba kan ym long kata kaba shabar, ka jong kaba thain shniuh, bad kaba deng ia ki jingdeng ksiar ne rupa lane kaba kup ia ki jain baremdor. Hynrei to ai ba kan long uta u briew ba la rieh jong ka dohnud ha ka jingpynibha ka bymsep ka jong ka mynsiem bajemnud bad bajar jar, kaba long ha khmat U Blei kaba kordor eh. Namar kumta ki la ju pyni bha ia lade da kaba pynkohnguh ia lade ha ki tnga la ki jong hi." I Petros 3:1-5. Kaba long synlar ha ka riam ka beit ka la ju long barobor ka dak jong u Khristan uba shisha uba pynsyriem ia U Khrist. Yn khring ia kiwei sha ngi kum ki Khristan ym da ka jingkren jong ngi shaphang ka riam ka beit, hynrei da jinglong ba ka jingim jong ngi ka pynpaw shaphang U Jisu. 5. NGI IATHUH SHAPHANG U KHRIST DA KA JINGLEH BA NGI LEH U nongthoh History, u Edward Gibbon u iathuh ia ngi ba mynba U Galerius u la lute ia ka kut jong ki Persia, ka plasnieh kaba phyrnai kaba dap da ki maw kordor ka la hap ha ki kti u shipai nonglute. Une u briew u la buh sumar bha ia kata ka pla, hynrei u bret noh ia kita ki mawkordor. Ki briew kiba snoh tang ha ki jingpynkyndeh kiba ha sla ba ka pyrthei ka tyrwa __ katba ia U Jisu ki kyntait, u mawlyngnai bakordor __ ki don ha ka jinglong kaba kham sniew ban ia u shipai nonglute. Kam dei tang ka spah kaba syntuid na ki kti jong ngi, hynrei ka jingim bymjukut. Kumta ka Jingthoh ka maham ia ngi: "Phi wat ieit ia ka pyrthei, lymne ia kita kiei kiei kiba ha kata ka pyrthei. Lada uno uno ruh u ieit ia ka pyrthei, kata ka jingieit U Kpa kam don shuh ha u. Naba baroh kaba ha kata ka pyrthei __ ka jingkwah brai jong ka doh, ka jingkwah brai jong ka khmat, bad ka jingsarong thala shaphang ka jingim, kam long na U Kpa, hynrei na kata ka pyrthei ka long. Bad kata ka pyrthei ka iaid jah noh, bad kata ka jingkwah brai jong ka: hynrei uta uba leh ia ka mon U Blei u iaisah bymjukut." I Ioannis 2:15-17. U Soitan u la ialeh ban tahrong ksiar ia ki pop bashyrkhei kiba pynjot ia ka jingim bad ia ki jingmlien basniew tam. Ia ka jingdih kiad la pyni paidbah tang da ki samla babha briew, kiba trei shitom, bad da ki briew kiba suk bakmen. Ngim ju iohi ia uba la pynsniew da ka jingdihkiad ba un paw ha ka jingpyni ba u briew ula mih na ka dukan die kiad bad ka pla jot ha ka kti. Ngi dei ban sumar bha ha kaba iasyllok ne ialok iajan bad kito kiba ialam ban pynduh ia ki nongrim ka jingngeit Khristan (II Korinth 6:14). Hoid U Khrist U kwah ia ngi ban leit sha ki lok kibym long Khristan. Ki jingiadei marwei ki dei ki lad da kaba ngi iasam ia ka jingngeit bad kiwei. To da peit bha ioh ki lok jong phi ki ring ia phi sha ka rukom im ka barim. Kaei kaei kaba ngi shim sha ka jingim jong ngi, ki jingsngewbha bapynbyrngia ba ngi jied, ka don ka jingktah ia ka jingim bakynja mynsiem jong ngi. Ngi dei ban long adkar, aiu ngi bsa ia ka jingmut jong ngi. "Ngan ym buh ei ei kaba thala ha khmat jong nga." Salm 101:3. Lada ngi bsa ia ki mynsiem jong ngi da kaei kaei kaba bha eh, ka basniew kan ym lah ban ring ia ngi sha ka jingjot. Da kaba iai ri ia ka kyrdan jingim kaba kham jrong ha kiei kiei kiba rung ha ka ing jong ngi bad ha ka jingmut jong ngi, u Soitan un ym lah ban pynpoh ia ngi. U Khristan U don bun kiei kiei ki ban pynkmen ia u ban ia kiwei ki briew. "Ha khmat jong me ka jingdap ka jingkmen ka don; ha ka kti kamon jong me ki don ki jingsngewbha junom junom." Salm 16:11. 6. NGI PYNPAW IA U KHRIST DA KA RUKOM BA NGI AI Katba u dang pynbaptis ia uwei uba dang shu ngeit thymmai, u Pastor H.M.S. Richards u iohi ba uta u briew u don ka pla peisa jong u ha ka pla. Te u Richards u kylli lada u klet ban ieh ia kata ka pla peisa ha ka kamra plijain. "Ka pla jong nga bad nga ngin iashah pynbaptis lang," la jubab uta u briew. U la ioh bat ia ka mynsiem Khristan kaba shisha__ kaba ai ban iarap ia kiwei. Ki Khristan ki san da kaba ai, bad dei na kata ka daw ba U Jisu hi u la ong: 'Ka kham suk ban ai ban ia kaba pdiang" (Ki Kam 20:35). Kaei kaba ngi ai ban pyniaid shaphrang ia ka hima U Blei ka neh ka dor ba bymjukut jong ka. "Wat kynshew ki spah ia lade ha ka khyndew, ha kaba bam ka khniang bad ka sarang, bad sha kaba ki nongtuh ki pynpei, ki tuh ruh. Hynrei PHIN KYNSHEW KI SPAH IA LADE HA BNENG. . . . Naba ha kaba long ka spah jong phi, hangta ruh kan long ka dohnud jong phi." Mathaios 6:19-21. Katba phi ai, kynmaw: "Ka khyndew ka long ka jong U Trai, bad ki jingdap jong ka. (Salm 24:1), kynthup ia ka ksiar bad ka rupa (Haggai 2:8). Ngi ia lade ruh ngi long ki jong U Blei, namar ba U la thaw ia ngi bad U la pyllait ia ngi na ka pop da kaba siew ia ka ram jong ka pop da ka snam jong U. (I Korinth 6:19-20). Kiei kiei baroh ba ngi don ki dei ki jong U Blei, namar ba dei ma U Uba ai ia ngi ka sap ban ioh spah." (Deuteronomi 8:18). Haduh katno U Trai jong ngi Uba la sahnarphna bad Uba la mih pat U la khot ia ngi ban ia don bynta bad U ha kaba ialap ia ka gospel sha kiwei? "U briew un lute ia U Blei ne em? Pynban phi la lute ia nga. Hynrei phi ong, ha kaba kumno ngi la lute ia Me? Ha ka bashiphew bad ki jingainguh kein. . . . Wallam ia kaba shiphew baroh sha ka ing jingkynshew, khnang ban long ka jingbam ha ka ing jong nga, bad to tynjuh ia nga te ha kane, ong U Trai ki pait, la ngan plie ne em ia ki jingkhang jong ka bneng ha phi, bad theh noh buk ha phi ia ki jingkyrkhu, katban ym ngiam jaka shuh." Malakhi 3:8-10. Kawei na ki shiphew jong ka "jingioh nong" jong ngi (Deuteronomi 14:22; Jen. 28:22). Ia u nongrep ne u nongkhaii ka jingioh nong ka dei ka jingmyntoi hadien ba la dep khate ia ki jinglut jingsep. Ia u nongtrei ophis ne shakri sorkar ka dei ka tulop jong u shibnai shibnai. Ki nongrim jong kaba siew ia kawei na ki shiphew ka dei ka jinghikai ia ka jinglong babha namar ba ka ia ngat lang bad ka jinglong jingim. Haba ngim siew ia kawei na ki shiphew ngi la "lute" ia U Blei. Kawei na ki shiphew ka dei ka jong U Blei bad dei ban pyndonkam ia ka ha kaba kyrshan ia ka kam U Khrist (I Korinth 9:14), bad pyndep ia ka kam ha khyndew khang ba un wan phai (Math. 24:14). Mynba U Jisu U la wan shong hapdeng jong ngi, U pyni jingmynjur ia kaba siew ia kawei na ki shiphew ha ka Testament Bathymmai (Math. 23:23). Katno ngi dei ban ai sha ki jingkynshew. Ka jingai ia ki jingkynshew ka dei ka jingrai jong u briew shimet. Uwei pa uwei u "dei ban ai katba u la rai ha ka dohnud jong u hi katno un ai." (II Korinth 9:5-7). Phim lah ban ai palat ia kaba U Blei U ai. "To ai, te yn sa ai ha phi ruh; ia ka jingthew ka babha, ba la tynnian bad ba la kyrih, bad ba la shlei de, kin thep ha ka pla jong phi: naba da ka juh ka jingthew da kaba phi thew, yn thew pat ha phi." Lukas 6:38. Shisien u H.M.S. Richards u la iathuh ia ka jingiakynduh jong u: "Uwei u nongkhalai uba la ia khalai lynter jingim u la wan sha ka jingiaseng jong nga ha Los Angeles, bad ngan ym klet lano lano ruh ia ka por ba nga iakren bad u marwei shadien jong ka ing jingiaseng. U sei shi song ka peisa na ka pla jong u, 500 dollar, bad ai ia ki sha nga baroh, u da ong, "kane ka dei kawei na ki shiphew ka sien nyngkong ba nga siew." "Uta u briew um dei uba koit bakhiah, bad um shym trei kano kano kawei pat ka kam hynrei u shu ia khalai la 30 ne 40 snem, kumta nga ong, kumno phin im?" " U jubab, 'nga dang don satang 5 ne 6 dollar, hynrei kine kiwei ki dei ki jong U Blei.' "Nangta nga kylli, 'Phin leh kumno?' "Ngam tip,' u la jubab, 'hynrei nga tip ba nga dei ban siew ia kawei na ki shiphew sha U Blei, te un ri ma u ia nga.' Bad U Blei U sumar shisha ia u. Ka jingkylla ka bamut jong uta u briew ka la long kaba shisha. U da pynkyntang shisha ia lade bad u la long uba basuk bakmen ha ka jingim Khristan jong u. "Bad U Blei U pynbiang ia u haduh ka sngi ka jingiap jong u." U Blei U khlem kular ba ki bangeit kiba iaineh kin riewspah. Hynrei ngi don ka jingshaniah ba U Nongthaw jong ngi Un pyndap ia ki jingdonkam ka jingim. U Khrist Ula ai ia kiei kiei baroh na ka bynta jong ngi. To ngin ai ia ki dohnud jong ngi baroh sha U mynta. To ngin iasam ia U Khrist bad kiwei ki briew da ka rukom im ba ngi im, pyrkhat, peit, trei, bad ai. Balei ngim wad ia ka jingkmen jong kaba iasam lem ia U Khrist bad ki lok ki jor kumta ngin nang san ha ka jingaiei jong U? © 2004 The Voice of Prophecy Radio Broadcast Los Angeles, California, U.S.A.