Ka Jingjahthait Bakynja Bneng

Dang tang khyndiat por mynshwa ki don kiba iathuhlypa ba shen ngin sa don ka por kaba laitluid na ka kam kaba kham bun kaba ngim tip kumno ngin leh ia ka. Ki don ki daw ki babha ia kito ki jingiathuhlypa. Ha ki sor bah jong ka pyrthei ki kor Komputers ki la leh ia ki kam kiba ki briew ki trei da ki bnai, ki pyndep tang da ki sekhon. Bad ki briew nar (Rabot) ki la sdang ban trei ia ki kam ba eh ha ki karkhana ki baheh.

Hadien ba ki Komputer ki la iaid sawdong bad ki kor ki bor kiba leh hi ki la pyniaid, ngi la nang kham sngew duh mynsiem shuh ban ia mynnor. Ki briew kim don por shuh mynta. Ki long ing ruh kim ia don por shuh. Shi tnga shi lok ruh ki shem jingeh ban ia beh por bad ki khynnah, kham duna shuh iwei ia iwei pat.

Kumno ngin pynsuki katban ioh ia kren ia khana pat?

1. KA DAWAI IA KA RUKOM IM KA BA TAN

U Jisu U sngewthuh ia ki jingeh jong ki longing ha ka jingshitom bad u kwah ia ngi ban sngewthuh ba ka jingjahthait ba kynja mynsiem ka dei shi bynta na ka jingim babha:

"To wan ha nga, phi baroh kiba thait bad bakhia ka jingkit, te ngan pynjem ia phi. . . . To hikai ruh na nga, naba nga uba lui lui bad uba rit ruh ha ka dohnud: te phin shem kaba jah thait ha ki mynsiem jong phi." Mathaios 11:28,29.

Ka Baibl ka ai jingmut ba ngi iohmad ia kane ka jingjahthait ha ki ar rukom: kaba wan sha U Khrist ha ki ar rukom, kaba man ka sngi, bad man ka taiew.

2. KA JINGIASOH BA MAN LA KA SNGI BAD U JISU

Ki paidbah ki ia jam ki iapyrta ba U Jisu un sngap ia ki. Pynban U Khrist U iakren bad ki briew da ka mynsiem kaba suk bad bajai jai. Kumno? U pynlut por man ka sngi ha kaba iasyllok bad U Kpa uba ha bneng. U shaniah ha U Kpa khlem da pud ia ka bor ban ia kynduh ia ki jingiakop ka jingim. (Ioannis 6:57).

Lada ngin im ka jingim kaba jar jar kaba iaid beit kumba U im, ngi dei ban shaniah ha U Jisu khlem da pud ___ ai ba ka Ktien bad U Mynsiem jong U Un pyndap ia ngi bad pynwandur ia ngi. Ka rukom babha tam ban iakynduh bad ki bor kiba thang ia ngi shimet bad kiba pynjot pynpra ia ka longing ka dei da kaba kham pynlut por bad U Jisu. U ong ia ngi:

"To iaineh ha nga bad ma nga ha phi. Kumba ka tnat kam lah ban seisoh na lade hi, lymda ka iai neh ha u dieng sohwain; kumta ma phi ruh, lymda phi iaineh ha nga . . . . Naba khlem ma nga phim lah leh ei ei ruh em." Ioannis 15:4,5.

Kawei na ki jingdonkam bakhraw tam ki por jong ngi ka dei ia ki briew ban pyniasoh ia ka bor briew batlot bad ka bor blei da kaba don ka jingiadei baman la ka sngi bad U Khrist. Kawei ka mat badonkam ba dei ban ban jur shaphang ka jingiadei bad U Khrist ka dei ia ka kam kaba u la leh halor ka diengphna. Ka jingjahthait kaba shisha bad ka jingsngewskhem kaba thikna, ka lah ban don namar ka kam bakhraw kaba U Jisu U la leh mynba u la pyrta ia iap: "La pyndep" (Ioannis 19:30). Ban ong da kumwei, ka kam ka jingsiewspah jong u ia ngi ka la dep.

"Hynrei mynta tang shisien la pynpaw ia u ha kaba kut ki ia, ia ka ban pyndam noh ia ka pop da ka ba knia ia lade." Hebrew 9:26.

Mynba U Jisu U la iap, U la "pyndam noh ia ka pop." Dei na kata ka daw ba la ong ba u bangeit uba la phla ia la ki pop u lah ban "jahthait" ha ka kam ba la pyndep jong U Khrist. Ia ngi la pdiang.

Ka pop jong ngi ka sah shadien ka jingiaidwir jong ngi mynta. U Jisu U la pynjem ia ki jingeh ka pop jong ngi da kaba iap tang shisien na ka bynta ia baroh ha ka diengphna. U Jisu U la pyrta, "La pyndep," kumta la pynskhem ia ka kular jong U "ngan ai ia phi ka jingjahthait kum ka jingshisha ba la pynskhem. U Khrist U la pyndep janai ia ka kam jong ka jingsiewspah ia ngi ha Kalbari (Titos 2:14), nangta u la shongthait ha jingtep ha ka Sabbaton, bad U la mih pat na ka jingtep ha ka step Robibar kum u Nongjop halor ka pop bad ka jingiap. U Khristan um lah ban don ka jingsngewskhem kaba kham khraw nalor kaba shaniah ha ka jingtrei ba la pyndep jong U Khrist.

"To ngin iawan hajan da ka dohnud bashisha ha KA JINGSNGEW SKHEM BHA KA JINGNGEIT, . . . To ngin ia bat skhem ia kata ka jingphla ka jingkyrmen jong ngi ba kan ym khih shuh namar ia uba lah ban shaniah kein long uta uba la kular." Heb. 10:22,23.

Namar "uta uba la kular u long uba lah ban shaniah," ngi lah ban leit rung sha ka jingjahthait ka jingpynim kaba U Jisu U la kular. Ka jingsngewskhem, ka jingsuk, bad ka jingjahthait kaba ngi la iohmad ha U Jisu man ka sngi ka dei ka jingmih ym na kaei kaba ngi leh, hynrei na kaei kaba U la leh ha ka diengphna.

Ngi lah ban jahthait ha U Khrist namar ba ia ka jingpynim jong ngi la pynskhem. Kata ka jingsngew skhem ka pynkhih ia ngi ban pynlut por bad U Khrist man ka sngi, da kaba bam ia ka Ktien jong U bad ring mynsiem na ka lyer bakhuid jong ka bneng lyngba ka jingduwai. Ka jingiakynduh bad U Jisu ka iarap ia ngi ban pynkylla ia ka jingim bajynjar sha ka jingim kaba jai jai bad kaba don jingthmu.

3. KA JINGIASOH BAD U JISU MAN KA TAIEW

Hadien ba U Khrist U la dep pynlong ia ka pyrthei ha ki hynriew sngi (Kolosai 1:16-17), U la ai ia ka Sabbaton ka jingjahthait. Ka dei ka lad ba shisien shi taiew ia ngi ban pynskhem ia ka jingiadei jong ngi bad U.
"U Blei U la iohi ba kiei kiei kiba u la thaw, bad ki la long ki babha eh. Bad kaba la janmiet ka la long bad ka step ka la long __ ka sngi kaba hynriew. Kumta la pyndep noh ia ki bneng bad ia ka pyrthei, bad ia ki kynhun bah baroh jong ki.

"Te ha ka bahynniew ka sngi U Blei U la pyndep noh ia la ka kam ia kaba u la lah pynlong; bad ha ka bahynniew ka sngi u la shong sngi na ka kam jong U baroh ia kaba U la lah pynlong. Bad U Blei U la kyrkhu ia kata ka sngi ka bahynniew, bad u la kyntang khuid ia ka: naba ha kata ka sngi u la shong sngi na ka kam jong u baroh ia kaba U Blei u la lah pynlong bad thaw." Jenesis 1:31-2:3.

Hadien ba U Nongthaw jong ki, U Jisu U "la shong sngi" ha ka Sabbaton kaba nyngkong lem bad u Adam bad ka Im, kumta U "la kyrkhu" ia ka sngi Sabbaton bad pynlong ia ka "ka ba kyntang." U Blei U la pynskhem ia ka taiew kaba 7 sngi, ym ia ka jingmyntoi jong U, hynrei na ka bynta jong u Adam bad ka Im bad ia ngi kiba mynta. Namar ba u kit khia katta katta ia ki briew kiba U la thaw, U la thmu ba man ka hynniew sngi lyngba ka jingim jong ki ki dei ban pynkyntang ha ka ba wad ia ka jingdon jong U. Kawei pa kawei ka Sabbaton, kumba U la khot ia ka, ka dei ban long ka jingshongthait ia ka met bad ia ka mynsiem. Ka jingwan rung ka pop sha ka pyrthei jong ngi ka nang pynlong ia ka jingshongthait ka Sabbaton kaba kham donkam.
Uta U juh U Nongpynim Uba la kular ia u Adam bad ka Im ia ka "jingjahthait," hadien kumba arhajar snem u la ai ia ka hukum ha u Moses halor u lum Sinai (I Korinth 10:1-4). U Jisu U la jied ban buh ia ka Sabbaton ka jingshongthait hapdeng ki 10 hukum. Ka hukum ka basaw ka ong:

"KYNMAW IA KA SNGI SABBATON BAN RAKHE KHUID IA KA. Hynriew sngi men trei bad men leh ia ka kam jong me baroh. Hynrei ka sngi ka bahynniew ka long ka Sabbaton ia U Trai Uba U Blei jong me: ha kata men ym leh kaei kaei ruh ka kam, ma me lymne u khun jong me, lymne ka khun jong me, lymne u mraw jong me, lymne ka mraw jong me, lymne ka jingri jong me, lymne u nongwei uba hapoh ka phalor jong me: Naba ha ki hynriew sngi U Trai U la thaw ia ka bneng bad ia ka khyndew, ia ka duriaw ruh, bad ia baroh katba don ha ki, U la shong sngi ruh ha kata ka sngi ka bahynniew; namar kata U Trai U la kyrkhu ia ka sngi Sabbaton bad u la pynkyntang khuid ia ka ruh." Eksodos 20:8-11.

U Blei U la pynskhem ia ka Sabbaton kum ka sngi ban "kynmaw" ia U Trai "Uba la thaw ia ki bneng bad ka khyndew." Ka jingshongthait ka Sabbaton man ka taiew ka pyniasoh ia ngi bad U Nongthaw Uba la kyrkhu ia kane ka sngi bad buh kyrpang ia ka.

Mynba U Jisu U dang don ha pyrthei, Um ju pep ban kyrshan ia ka jingiatylli jong U bad U Kpa. U la myntoi na ka jingjahthait jong ka Sabbaton da kaba leit mane Blei ha kata ka sngi, kumba u Lukas u iathuh ia ngi:

"U la wan ruh sha Nazareth ha kaba la pynsan pynrangbah ia U; te u la leit rung kumba U ju leh, ha ka sngi Sabbaton ha ka synnagog, bad U la ieng joit ban pule." Lukas 4:16.

Lada U Jisu Uba long u briew bad U Blei U donkam ban shongthait ha khmat U Kpa jong u ha ka sngi Sabbaton, ma ngi ki briew lei lei ngi donkam kham palat. Haba U Jisu U la sar sharud ia kita ki ain briew ba ki Jiw ki la pynsnoh ha ka Sabbaton (Mathaios 12:1-12), U la kdew ba U Blei U la thaw ia ka ban pynmyntoi ia ki briew:

"U la ong ruh ha ki, ia ka Sabbaton la thaw na ka bynta u briew, ym ia u briew na ka bynta ka Sabbaton. Kumta te u Khun u briew u long U Trai jong ka Sabbaton." Markos 2:27,28.

U Jisu U la nangpyni shynna ia ka jingdonkam ka Sabbaton wat ha ka jingiap jong u. U la iap "ha ka sngi Pynkhreh, bad kan sa sdang ka Sabbaton" (Lukas 23:54). Ha kata ka khyllipmat U la pynbna, "La pyndep," kata ka long, ka jingwan jong u sha ka pyrthei bad shah iap kum u nongmih bujli na ka bynta ka jait bynriew ka la dep (Ioan. 19:30; 4:34; 5:30). Nangta ban pyndon burom ia kata ka kam kaba u la pyndep hok, U Jisu U la shongthait ha jingtep ha ka Sabbaton.

Kumba U Khrist U la pyndep ia ka kam ka jingpynlong ha ka sngi ka bahynriew bad shongthait ha ka sngi ka bahynniew, kumta ruh da kaba iap halor ka diengphna U la pyndep ia ka kam ka jingsiew spah ha ka sngi ka bahynriew nangta shongthait ha ka sngi ka bahynniew.

Ha ka step Robibar, U Jisu U la mihpat na jingtep; U Nongpynim uba jop (Lukas 24:1-7). U la dep phah lypa ia ki synran ban sumar ia ka Sabbaton hadien ka jingmih pat jong U. Haba kren ia ka jingpynjot ia ka Jerusalem, kaba la jia la jan sawphew snem hadien ka jingiap jong U U hukum ia ki:

"Duwai ba ka jingphet iap noh jong phi kan ym long myntlang lane ha ka Sabbaton." Mathaios 24:20.

U Nongpynim jong ngi u la kwah ia ki synran jong U bad ia kito kiba ki la khring ban iai sumar ia ka Sabbaton kumba u la pyni nuksa ia ki (Ioan. 15:15,16. U la kwah eh ia ki ban iohmad ia ka jingjahthait ka jingpynim bad ia ka jingshongthait ka Sabbaton. Kim shym la pynsngewsih ia U. Ki synran ki la rakhe ia ka Sabbaton hadien ka jingiap U Khrist (peit Lukas 23:54-56; Ki Kam 13:14; 16:13; 17:2; 18:1-4).

U apostol Ioannis baieit u la iai ri ia ka jingiadei ba man ka taiew bad U Khrist ha ka Sabbaton. Ha ka shithi jong u u la thoh bun snem hadien, "Ha ka sngi U Trai nga la long ha U Mynsiem" (Jingpynpaw 1:10). Kat kum U Jisu, "Ka sngi U Trai" ka dei ka Sabbaton, "naba U Khun u briew u long U Trai ka Sabbaton" (Mathaios 12:8).

Ha ka Sabbaton ngi pyndonburom ia ki artylli ki jingleh bakhraw jong U Trai na ka bynta jong ngi: U pynlong ia ngi bad U pynim ia ngi. Kane ka jingiakynduh Sabbaton kan iai long haduh ha bneng:

"Namar kumba ki bneng bathymmai bad ka khyndew bathymmai, ia kiba ngan thaw, kin iai sah ha khmat jong nga, ong U Trai, kumta ruh u symbai jong phi bad ka nam jong phi kan iaisah. Te kan jia ruh ba na uwei u naithymmai haduh uwei pat bad na kawei ka Sabbaton haduh kawei pat, ka doh baroh kan wan ban mane ha khmat jong nga, ong U Trai." Isaiah 66:22,23.

4. KI JINGMYNTOI KA JINGSHONGTHAIT SABBATON

Ki briew mynta ki por ki iaiuh bein iwei halor iwei ha ka jingim lamwir jong ki. Ki longing ki la jot la pra hapoh kine ki jingeh kiba ban khia. Hynrei U Blei U ai ia ka Sabbaton kum ka lad bakham bha ban im ia ka jingim bakham bha.

To ngin iapeit ia ki katto katne ki jingmyntoi ka jingshongthait ka Sabbaton:
(1) Ka Sabbaton ka dei ka jingkynmaw ia ka jingpynlong, bad ha kaba rakhe khuid ia ka, ngi pynieng ia u mot jingkynmaw ia U Nongthaw jong ngi. Ki kynta bakyntang jong ka ki pynioh ia ka lad bakordor ban iakynduh bad ka tynrai jong ngi ha ka pyrthei ba la thaw da U Blei. Mynno ka sien khatduh ba phi, ne ka ing jong phi phi da ai por shisha ha ki jingitynnad ba jar jar jong ka lynti khlaw ne ka wah ba tuid ha ki maw? Ka Sabbaton ka ai por ia ngi ban ia don lem bad U Jisu ban iohi ia ki jingphylla ba U la thaw na ka bynta jong ngi.

(2) Ha ka Sabbaton ngi iohmad ia ka jingkmen ka jingmane bad ka jingiasyllok bad ki para Khristan. Ka don ka jingmyntoi ha kaba iaroh ia U Blei bad kiwei kum ka kynhun mane Blei. Ka Sabbaton ka ai ha ngi ia ka por bakyrpang ban ia kynduh lang kum ka balang ban ia pynshongshit iwei ia iwei pat.

(3) Ka Sabbaton ka pynioh lad ban leh ia ki kam basbun bad ki jingpyrkhat babha. Hato la don ki marjan kiba pang ha kata ka taiew mynba phim don por ban leit jngoh? Mynba ka paralok ka la donkam ia ka jingshah shkor basngewlem hadien ba la khlad noh u tnga jong ka? Hato ka jingbun kam jong ka jingim ba man ka sngi ka pynduh lad ia ka jingshah shkor ba ieit jong phi? U Jisu U ai jingmut: "Ka long ka babit ban leh bha ha ka Sabbaton." Mathaios 12:12.

(4) Ka Sabbaton ka dei ka sngi ban pynskhem ia ka longing. Haba U Khrist U la hukum, "Ha (ka Sabbaton) men ym leh kaei kaei ka kam" (Eksodos 20:10). U la ai ka jingbthah babha tam ia ki kpa kiba trei than bad ia ki kmie ki bapang.
Ka Sabbaton ka long ka dak pynsangeh kaba khraw ia ki longing. Wat shah shuh ba kiei kiei kiba kyrkieh eh kin pynkhapngiah ia kiei kiei kiba don kam tam. Ka Sabbaton ka dei kawei ka sngi ha kaba ngi lah ban buh sharud ia ka jingban ba khia bad shim noh da ka jingduwai, ia ka jingtrei da kaba rkhie, ia ka jingbunkam da kaba jah thait jar jar. Ka jingshongthait Sabbaton ka ai lad ia ka long ing baroh kawei ban pyniasoh bad U Khrist bad ka bor ba kynja mynsiem jong U.

(5) Ka Sabbaton ka dei ka por kaba U Jisu U don hajan. Kawei pa kawei ka jingiadei ka dawa ia ka por, bad ka jingiadei jong ngi bad U Khrist ka dawa kumjuh. Kaba aiti ia kata ka sngi baroh kawei ha U Khrist man ka taiew ka dei ka rukom babha ban ri ia ka jingiadei lok jong ngi bad U kaba thymmai bad bashitrhem. Ka Sabbaton ka pynioh por ban pule Baibl, bad ia duwai, bad ban shu don marwei tang bad U Jisu ha ka jaka ba jar jar, bad sngap.

U Jisu "U la kyrkhu ia ka sngi ka bahynniew bad u la pynkyntang khuid ia ka" lem bad ka kular ia ka jingdonlem jong U (Jen. 2:3). Phi lah ban sngewthuh balei ba ka long kaba donkam ban rakhe ia ka sngi Sabbaton, ka sngi bahynniew jong ka taiew kum ka Sabbaton, namar ba ka dei ka sngi ba U Khrist U la buh kyrpang ha ka jingpynlong ban ia kren ia syllok bad ngi ha ka rukom kaba kyrpang.

Mynba U Jisu U la thaw ia ka Sabbaton ka imat kum ba U pyrkhat ia ka pateng jong ngi ha ka jingmut jong U. Ka dei kata kaba ngi donkam eh ha ka pyrthei kaba dap ba shlei da ki jingjynjar bad jingpang: Ka sngi kaba la pyndkut na kiei kiei baroh. Ka sngi ban mane ia U Blei, ban pynleit jingmut ia ki kam U Blei, ha ka jingiadei, ha ka jaka jong kiei kiei.

5. KA JINGIOH MAD LYPA IA KA JINGJAHTHAIT KA BNENG

Ngi lah ban iathuh kyllum ia ki jingmyntoi jong kaba pyniasoh bad U Jisu lyngba ka jingiakynduh ba man la ka sngi bad kaba shisien shi taiew ha kawei ka ktien__ shongthait. Ka ktien Sabbaton ka wan na ka ktien Hebrew kaba mut "shongthait", kumta kam long kaba sngew phylla ba ki Jingthoh ki khot ia ka sngi kaba 7 ka Sabbaton ka jingshongthait" Lebitikos 23:3.

"U Blei U la kren shaphang ka sngi ka bahynniew ha kine ki ktien: "Bad U Blei U la shong Sngi noh ha ka sngi ka bahynniew na ki kam jong U Baroh' . . . . NAMAR KATA KA DANG SAH KA JINGSHONGTHAIT KA SABBATON IA U PAIDLANG U BLEI; . . . To ngin iaiminot ban leit bsut sha kata ka jingjahthait." Hebrew 4:4-11.

Kaba ioh mad ia "ka jingjahthait ka Sabbaton" ka ai ha ngi ia ka jingioh mad lypa ia kata ka jingkmen kaba ngin sa iakynduh ha ka jingjahthait jong ka bneng. Kata ka jingshongthait kam dei kaba shu shong khlem trei, ka kdew sha ka jingsngewskhem, ka jingsuk bad jingman bha kaba long ka tynrai jong ka jingim bakyrhai. Ia kane ka jingjahthait bakynja mynsiem lah ban sngewnguh tang lyngba ka jingiashem. Ka jingphla jong kito kiba la iohmad ia ka jingjahthait ka jingpynim bad ka jingshongthait ka Sabbaton ka long kaba shi tyllup ka bneng bad ka khyndew: "Lada phi leit rung sha ka jingjahthait jong U Jisu lyngba ka jingiadei ba man la ka sngi bad man ka taiew bad U, phin sa shem ia ka jingkmen bakhraw tam ka jingim."

Phin nym kwah ban ainguh ia U Jisu ia ka jingai jong ka jingjahthait jong U? Phi kwah ban ainguh ia U na ka bynta ka jingkular ia ka jingjahthait ka jingpynim man ka sngi ban ia kynduh ia ki jingkop ka jingim, bad ia ka kular ka jingshongthait ka Sabbaton man ka taiew ban pynskhem ia ka jingiadei jong phi bad U? Lada phim pat ju leh kumta, hato phin pdiang ia ka jingpynim ba U tyrwa? Phi kwah ban iathuh ia U ba phi kwah ban sumar ia ka Sabbaton jong U man ka taiew? Hato phi kwah ban ong, "Hoid Trai! Nga kwah ban wad jingsngewbha ha ka sngi ba Me la pynskhem." Balei ba phim aiti noh ia lade mynta hi?

(Phi lah ban lyngngoh: Mano ba la pynkylla ia ka Sabbaton na ka sngi Saitjain, ka sngi bahynniew jong ka taiew, sha ka Robibar, ka sngi nyngkong ka taiew? Mynno la leh ia kane? U Blei U ai bor ne em? Ia kine ki jingkylli yn sa jubab ha ka Guide 21.)