Mabalinko Kadi a Masarakan ti Iglesia
ti Dios Ita a Tiempo?

Ti Dios ket masansan a mangmangted kadagiti naisangsangayan a mensahe tapno masupurtaran dagiti kasapulan dagiti saba-sabali a kapututan: ti mensahe tapno matulungan ni Adan ken Eva kalpasan a dadaelen iti basol ti lubongda, ti mensahe iti lubong iti masakbayan iti naranggas a layus, dagiti mensahe agpaay iti Israel idi ti Asiria wenno Babilonia ket mangbuteng. Ni Jesus ket immay nga addaan iti naisangsangayan a mensahe nga agpaay iti kapututanna, ket ti Dios ket nangipablaak iti naisangsangayan a mensahe nga agpaay iti aldawtayo. Ti kapitulo 12 ken 14 iti Apocalipsis ket insaritana ti naisangsangayan a mensahe ti Dios nga agpaay kadatayo ita a tiempo. Ditoy a Discover guide ken ti guide a sumaruno ditoy, ket makitatayo dayta a mensahe.

1. TI IGLESIA NGA INTAKDER NI JESUS

Ti Biag ken dagiti sursuro ni Jesus mangitakder iti panagmaymaysa iti pammati ken nadikket a panagdadanggay iti iglesia dagiti apostol nga intakderna. Dagiti adalan nagformada iti nadikket a panagrelasion iti bimmangon a Cristo. Ni Pablo iladawanna ti nadikket a pannakareppet iti relasion ti panagasawa.

"Ta intulagko nga iyasawakayo iti maymaysa a lalaki, tapno iparangkayo ken Cristo, a kas balasang a nadalus."--2 Corinto 11:2.

Ibagbaga ni Pablo, ti iglesia Cristiana ket napudno a babai, ti asawa ni Cristo, maysa a husto a simbolo ti ay-ayaten nga iglesia ni Cristo.

Iti Daan a Tulag ti agpadpada a metaphor ket nausar tapno iladawanna ti Israel, ti napili a tattao ti Dios. Imbaga ti Dios iti Israel: "kas asawa a babai ayatennak" (Jeremias 2:2); "Siak ti asawam a lalaki" (Jeremias 3:14).

Ti libro ti Apocalipsis ket agsasao pay iti iglesia kas babai:

"Ket maysa a dakkel a pagilasinan nakita idiay langit: Maysa a babai a sikakawes iti init ket ti bulan iti baba dagiti saksakana ket iti ulona maysa a balangat a sangapulo ket dua a bituen."--Apocalipsis 12:1.

(1) Ti babai ket "nakawesan iti init." Daytoy ket mangisingasing a ti iglesia ket naraniag a kas ti init, agsipudta nakawesan daytoy iti nagloriaan a presensia ni Cristo. Ni Jesus a "silaw iti lubong" (Juan 8:12), ket aglawlawag babaen kadagiti miembro iti iglesiana, ket isuda met ket agbalinda a "silaw iti lubong" (Mateo 5:14).
(2) Ti babai ket "adda iti bulan idiay siruk dagiti sakana." Ti bulan irepresentana ti naipakita a lawag ti ebanghelio kadagiti sakrifiso ken seremonia dagiti tao ti Dios iti Daan a Tulag. Ti bulan kas "adda iti siruk ti sakana" ibagana a ti nailawag a silaw ti ebanghelio ket nasukatan babaen ti ministerio ni Cristo.
(3) Ti babai ket "addaan iti 12 a bitbituen iti ulona." Husto nga irepresenta dagiti bituen dagiti 12 nga apostol, natakneng a lallaki a ti pammaneknekda maipapan ken Jesus agraniag a kasta unay itoy nga aldaw.

Nalawag, ti pannakailawlawag maipapan iti daytoy a babai iparangna a ni Juan ket adda iti panunotna ti pannakaiyakar ti tattao ti Dios, ti Israel, manipud iti Daan a Tulag iti Nacristiaoan nga iglesia iti Baro a Tulag nga impasdek ni Jesus. Ti init, bulan ken dagiti bituen ibagbaga ti mangted biag a ministerio ti iglesia Cristiano iti panangibingay iti Naimbag a Damdamag.

2. TI DRAMA TI PANNAKAABAK NI SATANAS

Ti panagserrek ti babai iparangna ti entablado agpaay iti dakkel a drama:

"Ket isu, masikog idi, ket agikkis iti panagpasikalna, ken agrigrigat nga agpasngay. Ket nakita ti sagali a nakaskasdaaw sadi langit; ket adtoy maysa a dakkel a dragon a nalabaga, nga adda pito nga ulona ken sangapulo a sarana, ket iti rabaw dagiti ul-ulona, pito a korona. Ket ti ipusna guyudenna ti apagkatlo dagiti bitbituen sadi langit ket imbakalna ida iti daga: ket daydi dragon adda iti sangoanan daydi babai a nganngani aganak, tapno alun-unenna daydi anakna inton maipasngay. Ket inyanakna ti maya nga anak a lalaki, a mangiturayto kadagiti isu-amin a pagpagarian babaen ti maysa a sarukod a landok; ket daydi anakna naitayab agingga iti Dios idiay tronona."--Apocalipsis 12:2-5.

Tallo a nangruna a figura ti makipaspaset ditoy a drama:
(1) Ti babai, naibagan kas iglesia ti Dios.
(2) Ti lalaki nga ubing a naiyanak ditoy a babai "ket naagaw manipud iti Dios ken iti tronona" ket inton umay a panawen "iturayna ti amin a nasnasion." Ni Jesus ti maymaysa nga ubing a naiyanak ditoy lubong a naala manipud iti trono ti Dios ket inton dumteng ti panawen ituraynanto ti amin a nasnasion.
(3) Ti dragon irepresentana ti Diablo wenno ni Satanas.
"Ket adda gubat idi sadi langit: Ni Miguel ken dagiti anghelna nakigubatda idi daragon; kdet daydi dragon ken dagiti anghelna nakikabilda; Ngem dida nangabak, ket di met nasarakan daydi dissoda sadi langit. Ket naigarangugong DAYDI DAKKEL A DARAGON, daydi uleg a kaadaanan nga isu ti MANAGAN TI DIABLO KEN SATANAS, isu a mangallilaw iti isuamin a lubong; naitapuak itoy daga, ket dagiti anghelna naitapuakda a naikanunong kenkuana."--Apocalipsis 12:7-9.

Ti ladawan nagbalin a nalawag no awatentayo dagiti simbolo. Idin ti Diablo ken dagiti anghelna "naawan ti lugarda idiay langit," isuda ket "naipurwakda ditoy daga." Idin ni Jesus ket naiyanak ditoy lubong, ti Diablo pinadasna a patayen ni Jesus, ti ubing a lalaki, kalpasan nga isu ket naipasngay. Saan a nagballigi, ket ni Jesus ket "naagaw" manipud iti trono ti Dios.

Ket ni Satanas nagaramid tapno allilawenna ti Nacristianoan nga iglesia nga inpasdek ni Cristo. Ni apostol Juan, a nagsurat ti Apocalipsis nakakita iti taltalgiap iti daytoy dakkel a panagbinnusor iti nagbaetan ni Cristo kenni Satanas nga agap-apa ditoy daga. Kas ti Guerra ket dumanon iti panagturposna iti pannakatay ni Cristo, nangngeg ni Juan ti timek a ririaw manipud langit:

"Ket nangngegko ti maysa a dakkel a timek sadi langit, nga kunkunana: Ita immayen ti pannakaisalakan ken ti pannakabalin ken ti pagarian ti Diostayo, ken ti panagturay ni Cristona; ta ti mangidardarum kadagiti kakabsattayo naitapuaken, daydiay nagidardarum kadakuada iti sangoanan ti Diostayo bayat ti aldaw ken rabii."--Apocalipsis 12:10.

Nangabak ni Jesus iti nalatak a balligi laban kenni Satanas idiay krus. Kalpasanna inpudnona ti kinatalged ti plano ti "pannakaisalakan" ken nangipaay iti "pannakabalin" iti panagmadi iti sulisog ni Satanas. "Ti Pagarian ti Dios" ket napatalgedan, ken ti otoridad ti Manangisalakan" kas Nangato a Paditayo ken Ari ken naikonfirma.

"Itan immay ti pannakaisalakan" indeklara ti nabalangatan nga estoria ti pasamak nga immay. Ti pannakaiyanak ni Cristo, ti Manangisalakan ti lubong, ket napasamaken (bersikulo 5). Uray no kasano kapinget dagiti sulsulisog ni Satanas, nagbiag ni Jesus a saan a nagbasol, natay ken bimmangon a naballigi manipud basol ken patay (bersikulo 10). Ni Satanas ket agnanayon a naabak (bersikulo 7-9). Ti Krus ket napadakkel iti amin a kababalinna.

Ti pakdaar, "itan immay ti pannakaisalakan," saan laeng a naay-ayo ni Juan, ngem pay ti entiro a lubong:

"Gapuna, agragrag-okayo, O langlangit, ken daayo nga agnaed kadakuada, Asikayo pay daga ken baybay; ta ti diablo immulog kadakayo, nga adaan dakkel a pungtot, nga ammona a bassiten ti tiempona."--Apocalipsis 12:12.

Amin ti langit niragsakda ti panagballigi ni Cristo. Dinadael ni Cristo ti uray ania nga tagtagikuaen ni Satanas a naminsan adda lugarna idiay langit, ken ti naabak a Satanas napukawna ti agnanayon a tagtagikuaenna ditoy lubongtayo.

3. TI IGLESIA CRISTIANO ITI PANAGAPADA KENNI SATANAS

Sakbay a napnapan idiay langit ni Jesus, inpasdeknan ti iglesia Cristiana (simsimboloan ti babai). Ti pannakatayna idiay krus ipaayanna ti Nacristianoan nga Iglesia iti kababalin tapno abakenna ni Satanas.

"Ket isu inabakda gapu iti dara ti Cordero ken apu iti sao ti pammaneknekda, ket dida kinailalaan dagiti biagda agingga ken patay."--Apocalipsis 12:11.

Itan ni Cristo mabalinna nga ited ti kababalinna, ti bunga ti balligina iti Iglesiana. Nalatak a nagballigi ni Jesus manipud iti pannakirangetna kenni Satanas idiay krus, ket itan Isu agtultuloy nga agbalballigi iti panagrangetna kenni Satanas babaen iti Iglesiana. Tallo a kababalin markaanna ti naballigi nga iglesia idin napalabas nga adun a siglo ti panawen dagiti Cristiano:
(1) "Inabakda isu [satanas] babaen iti dar ati Kordero." Ni Jesus ket natiliw manipud iti trono ti Dios tapno maaramidna ti darana nga epektibo kadagiti biag dagiti sumursurot Kenkuana. Mabalinna a linisin ti record dagiti basoltayo, isalakannatayo babaen iti pannakaibukbok ti darana (1 Juan 1:7), ken ikkannatayo iti pannakabalin tapno agbiag iti nasalun-at a Nacristianoan a biag iti inaldaw.
(2) "Saanda inayat ti biagda a bimmasitda manipud patay." "Ti dara ti Kordero" ti nangaramid kadakuada a natured a matay agpaay ken Cristo; saanda "bimmasit manipud patay." Nagrigat ti kasta la unay ti Dios; isu a dagitoy martir a Cristiano ket pagayatanda met ti agrigat ken matay. Uray dagiti ubbing nangaramidda ti maudi a panagsakrifisio. Maysa nga estoria ti naibaga maipapan iti maysa a Cristiano nga ina a naipurwak kadagiti leon idiay Roma gapu ta intedna ti maudi a pangpilina nga ayaten ni Cristo ngem ti estado. Ti balasitang nga anakna, imbes nga agbuteng, nariknana iti napasnek a debosion iti uneg ti bagina. Kas dagiti leon sangoenda a kanen ti inana, nagtakder ken inyekkesna, "Uray siak Cristianoak." Dagiti Romano nga official tiniliwda isu ket inpurwakda kadagiti mabisbisin nga an-animal.
(3) Naabakda isu [Satanas]…babaen iti sao ti pammaneknekda. Saan a dagiti sao, ngem iti lubong iti pammaneknekda-ti pammaneknek dagiti biagda, ti nabiag a panagsaksida iti kababalin ni Jesus ken ti Ebangheliona. Idi panawen ti kasipngetan nga or-oras ti panawen dagiti Cristiano dagiti armada dagiti Cristiano-manipud ti immuna nga iglesia dagiti ammatayo ingana dagiti Protestante a reformador-inabakda ti kadaksan nga inpalapas kadakuada ti Diablo, babaen laeng iti napigsa a panagsaksida iti biagda.

Ti Apocalipsis 12:11 iladawanna ti naballigi nga iglesia a napno kadagiti nagballigi. Dagiti kinasingpetda, kinamanagtalekda, kinaturedda, ken balligi ti nanggungon kadagiti siglo a panpanawen ken nangkuti ti lubong.
Gapu ni Satanas saan a nagballigi iti panagdadaelna ken Jesus idi nagbiag Isu ditoy daga, itan birokenna a dadaelen ti Cristo nga agnanaed iti Iglesiana.

"Ket idi nakita daydi dragon a naitappuak itoy daga, kinamatkamatna daydi babai a mangipasngay idi anak a lalaki. Ket naited idi babai ti dua a payak ti dakkel nga aguila, tapno manipud iti sangoanan ti uleg tumayab koma nga agpalet-ang, idiay dissona, isu a pakataraonanna ayat ti maysa a panawen ken panpanawen ken guddua ti maysa a panawen. Ket daydi uleg impugsona iti ngiwatna nga impasaruno idi babai, ti danum a kas la maysa a karayan, tapno mayanud doma iti karayan. Ket ti daga tinulunganna daydi babai, ta ti daga naglukat ti ngiwatna ket sinagepsepna daydi karayan nga impugso ti ngiwat daydi dragon."--Apocalipsis 12:13-16.

Kas naipadto idi panawen ti Dark Ages ti panawen ti Cristiano, ni Satanas nangipatulod iti "karayan" ti panangparigat "tapno paksiatenna" ti iglesia "ranggasanna daytoy." Kayat ni Satanas a dadaelen ti impluwensia ni Cristo babaen iti panangpunasna ti Iglesiana ken aramatenna amin a panangallilaw babaen iti nadakes a kinalaingna. Ti dragon nga irepresentana a nangnangruna ni Satanas. Ngem laglagipen a ni Satanas us-usarenna dagiti nataoan nga institusion iti akemna a kas dragon tapno rautenna dagiti tao ti Dios. Inusarna ti Romano nga ari Herod iti panggepna a papatayen ni Cristo nga ubing kalpasan ti pannakaipasngayna. Nagtrabaho babaen iti naimon a narelihionan a kasalisal ni Cristo tapno putudenna ken rautenna ti Manangisalakan, ket iti tungpalna iturongna iti pannakatayna idiay krus. Ngem ti kasla nalawag a balligi ni Satanas ket nagbalin a kadakkelan ken kalatakan a balligi ni Cristo.
Iti ungetna iti pannakaabakna idiay Krus, inbuelta ni Satanas ti ungetna iti iglesia nga impasdek ni Jesus. Iti panawen dagiti dekada kalpasan ti pannakailansa ni Cristo, rinibribu ti nasabatda ti pannakatayda iti Colosseum dagiti Romano, ciudad a managparigat, barbartolina, den desierto a pagbaludan.

Iti umuna dagiti nailubungan nga otoridad inrugida daytoy a panagparigat. Ngem kalpasan ti pannakatay dagiti apostol ti nainayad a panagbaliw ti naguyas iti iglesia. Idi panawen ti maikadua, maikatlo, ken maikapat a sigsiglo, adu dagiti adda idiay uneg iti iglesia ket nirugianda a baliwan dagiti kinaudno nga insuro ni Cristo ken dagiti apostolna. Dagiti dadduma a timmallikod a pangpanguloen ket nirugianda payen nga usigen dagiti Cristiano a mangipilpilit iti kinalinis dagiti patpatienda iti Baro a Tulag.

Dagiti eskolar ket tinantiada a ngan-ngani 50 million kadagiti matalek ket natayda. Iti napinget nga aramidda tapno lemmesenda ken rakrakenda daytoy, ti Diablo ket nangipatulod iti "karayan" ti panagparigat "tapno walisenda isu [iglesia] a maiyanud." Ngem ti daga tinulunganna ti babai babaen ti…panangtilmonna ti karayan" ti panagparigat ken saan a pudno a doktrina.

Kadagitoy a panagparigat, ti pudno nga iglesia immadayoda manipud ti nagtallikod a pangpanguloen ket napanda naglemmeng "idiay desierto iti lugar a naisagana kenkuana ti Dios, a mabalin a mataraken iti 1,260 nga aldaw" (bersikulo 6). Daytoy a padto ket natungpal iti 1260 a tawen a panagparparigat manipud A.D. 538 inggana 1798 (ti maysa nga aldaw kanayon nga itakderanna ti maysa a tawen iti nasimboloan a padto ti Biblia, kitaen ti Ezequiel 4:6).

Kadagitoy nasipnget a sigsiglo, dagiti napudno a mammati ti Biblia a Cristiano ket nakasarakda iti paglemmenganda, uray adino: Kas pangarigan, idiay Waldensian a tantanap ti laud ti Italy ken adayo a daya ti France, ken idiay Celtic nga iglesia iday British Isles.

4. TI IGLESIA TI DIOS ITI ALDAWTAYO

Dayoty iyumaynatayo iti aldawayo-iti pudno nga iglesia ni Cristo manipud pay idi 1798. Kas mabalin a maikspektaran, ti Diablo ket makaung-unget pay laeng kadagiti tao ti Dios. Ti dakkel a saan a Makita a Guerra agtultuloy. Iti kinapudnona, ni Satanas ar-aramidenna ti kadakkelan nga atakena iti iglesia sakbay iti iyuumay ni Jesus.

"Ket nakapungtot daydi dragon [ti Diablo] idi babai, ket napanna ginubat ti natda iti kapuonanna, a mangsalimetmet kadagiti bilbilin ti Dios ken addaanda ti pammaneknek ni Jesus."--Apocalipsis 12:17.

Daytoy a pudno ipunteriana iti aldawtayo. Ni Satanas ket makakaunget; makiraraut kadagiti "nabati" nga "annak" ti babai-ti tattao ti Dios ita. Paliiwen ti maam-ammo a markada:

(1) Dagitoy mamati ita maudi nga aldaw "petpetanda ti pammaneknek ni Jesus." Ti Panagkumpet a napasnek kadagiti pudno a doktrina iti Sao ti Dios paneknekanda ni Jesus babaen iti napigsa a panagbiag a Nacristianoan.
(2) Dagitoy Cristiano ti maudi nga aldaw ket tattao ti padto. Ti panangawat "ti pammaneknek ni Jesu-Cristo" ti nangigapu ken Juan tapno isuratna ti libro ti Apocalipsis (Apocalipsis 1:1-3). Ti maudi a grupo dagiti mammati ket nakaawatda iti kapadpada a sagut: direkta a pampaneknek manipud iti Dios babaen iti naidagaan a mensahero. Ti sagut ti padtona ipunteriana iti ibagbaga ti Dios maipapan ti misionda ken ti pagtungpalanda.
(3) Dagitoy maudi nga aldaw a Cristiano ket naam-ammoda pay kas "isuda a mangdaydayaw kadagiti bilin ti Dios." Saanda laeng idepensa ti kinapudno dagiti Sangapulo a Bilin ngem pay tungtungpalenda pay. Ti ayat ti Dios iti pusoda agresulta iti naragsak a panagdayaw (Roma 5:5; 13:8-10).

Dagitoy maudi nga aldaw a Cristiano sursurotenda ti ehemplo ni Cristo ken ti immuna nga iglesia iti panagdayawda kadagiti bilin ti Diso. Daytoy ti nangpaunget a napalalo iti Dragon-ti Diablo. Ket nangipataray iti Guerra kadagiti "nabati" kadagiti "annak" ti babai gapu ta adda pay la kadakuada ti panagsaksi a ti ayat ti Dios agbunga iti managdayaw a disipulo. Kas ibagbaga ni Jesus:

"No ayatendak, tungpalenyo dagiti bilbilinko."--Juan 14:15.

Dagiti biag dagitoy maudi nga aldaw a Cristiano ipakitana a possible a maayat ti Dios iti amin a pusotayo ken dagiti kapadpadatayo a tattao kas iti bagitayo. Imbaga ni Jesus, dagitoy a kababalin, panagayat iti Dios ken panagayat kadagiti tao, sumaenna ti Sangapulo a Bilin ti Dios (Mateo 25:35-40).

Ti maikapat kadagitoy a bilin ibagana kadatayo a salimetmetan ti Sabado, ti maikapito nga aldaws iti lawas, kas Sabbath. Bayat a ti panagayat ken Jesus imulana amin ti Sangapulo a Bilin iti pusoda, dagitoy maudi nga aldaw a Cristiano ket salsalimetmetanda ti Sabado.

Ti Sabado ket adda iti puso ti Dios iti maudi a mensahena kadagiti tao iti Apocalipsis, kapitulo 12, ken 14:6-15. Amin dagiti baknang ti langit ket nailatag iti likudan dagiti maudi nga aldaw a Cristiano a nailadawan ditoy a kapkapitulo. Ti sibibiag a Manangisalakan ti kanayon a kadduada, ken ti Espiritu Santo ket agtrabtrabaho tapno "papigsaenna ida nga addaan kababalin iti uneg ti tao." Ti kari ket natalged. Mabalinda nga abaken ni Satanas "babaen iti dara ti Kordero ken babaen iti Sao ti pammaneknekda" (Apocalipsis 12:11).

Kayatmo kadi nga agbalin a maysa kadagitoy maudi nga aldaw a Cristiano a "mangdaydayaw kadagiti bilin ti Dios," ken "petpetpetanda ti pammaneknek ni Jesus"? Apay a dika agaramid ti panagdesision ita?