No ti Tao ket Matay Ania Ngaruden?

Kasla agbutengtayo no ti ubing ket umuna nga agsaludsod iti, "Ania iti kayat a saoen iti matay?" Medio saantayo nga agsao no maipapan iti; wenno panunoten maipapan iti ay-ayatentayo a tao a matmatay. Ti patay ket isu iti kadawyan a kabusor iti tao uray adinno.

Ania dagiti sungbat kadagiti narigat a salsaludsod maipapan iti patay? Adda kadi iti biag kalpasan iti pannakatay? Makitatayo kadi manen dagiti ay-ayatentayo iti biag?

1. PANANGSANGO ITI PATAY NGA AWAN ITI BUTENG

Amintayo iti naikeddeng a kanito, mabalin a kalpasan laeng iti ipapatay iti maysa a gayyem wenno maysa nga ay-ayaten iti biag, ket mariknatayo ti kinakawaw idiay abut dagiti bagistayo, ti naliday a rikna a nangabbong kadatayo, kas iti panangtalgiaptayo idiay murdong ti biag.

Iti banag a napateg unay, a napno iti emosion, adinno iti pakasursuroantayo iti kinapudno maipapan iti no ania ti mapasamak inton mataytayo? Gapu iti kinagasat, paset iti mision ni Cristo ditoy daga ket tapno "wayaanna dagiti entiro a biagda ket balud iti butengda iti patay" (Hebreo 2:15). Ken iti Biblia, impresenta ni Jesus dagiti nakaliwliwa a mensahe, ken nalawagna a sungbatan dagiti amin a salsaludsod maipapan iti patay ken ti biag iti masangoanan.

2. KASANONATAYO NGA INARAMID TI DIOS

Tapno maawatan manipud idiay Biblia ti pudno a kinapudno maipapan iti patay, rugiantayo idiay rugi ket kitaentayo no kasanonatayo nga inaramid ti Namarsua.

"Ket ni Jehova Dios bunukelna ti tao iti TAPUK TI DAGA, ket impuyotna iti agongna TI ANGES TI BIAG; ket ti tao nagbalin a KARARUA A SIBIBIAG."--Genesis 2:7.

Idiay Panamarsua, ti Dios ket pinormana ni Adan manipud iti "tapuk ti daga." Adda utekna idiay ulona a nakasagana nga agpanunot; dara idiay ur-uratna a nakasagana nga agayos, sa pinuyutan ti Dios dagiti abut ti agongna iti "anges iti biag," ket ni Adan ket nagbalin a "kararua a sibibiag." Tandaan a nalaing, saan nga imbaga iti Biblia a ni Adan ket immawat iti kararua; ketdi imbagana a ti "tao ket nagbalin a sibibiag a kararua." Kas iti panangipuyot ti Dios iti angesna kenni Adan, ti biag ket nangrugi a nagayus manipud iti Dios. Ti panagtipon iti bagi ken "ti anges iti biag," ket mangaramid kenni Adan "a sibibiag a kararua." Isu a mabalintayo nga isurat ti formula iti tao iti kastoy:

"Tapuk ti Daga" + "Anges ti Biag" = "Maysa a Sibibiag a Kararua"

Ti Awan Biagna a Bagi + Anges manipud iti Dios = Maysa a Sibibiag a Tao

Amintayo ket addaan iti bagi ken utek nga agpanunot. Bayat nga agtultuloytayo nga umang-anges, ket datayo ket agtultuloy nga agbibiag a tao, sibibiag a kararua.

3. ANIA TI MAPASAMAK INTON MATAY TI TAO?

Iti patay ti baliktad iti naparsua a proseso a naibaga idiay Genesis 2:7 ket mangrugin:

"Ket agsubli ti TAPUK iti daga a kas idi, ket ti ESPIRITU [ANGES ITI BIAG] agsubli iti Dios a nangted kenkuana."--Eclesiastes 12:7.

Ti Biblia masansan nga usarenna ti sasao ti Hebreo agpaay iti "anges" ken ti "espiritu" a mapagbalbaliktadna. Inton matay dagiti tao, dagiti bagida agbalin a "tapuk" ken ti "espiritu" (ti "anges ti biag") ket agsubli iti Dios, iti naggappuanna. Ngem ania ti mapasamak iti kararua?

"Kas sibibiagak, kuna ni Apo JEHOVA… amin a KARARUA kukuak ida…. TI KARARUA NA AGBASOL MATAYTO."--Ezequiel 18:3-4.

Ti kararua matay! Saan pay ita nga awan ipapatayna-mabalin a mapukaw.

Ti equation a naadaw manipud Genesis 2:7, idin ti Dios inaramidnatayo, binaliktadna daytoy inton ipapatay.

"Tapuk ti Daga" - "Anges ti Biag" = "Maysa a Natay a Kararua"

Ti Awan Biagna a Bagi - Anges manipud iti Dios = Maysa a Natay a Kararua

Ti patay ket isu ti panagturpos ti biag. Ti bagi ket makilaok iti tapuk; ken ti anges, wenno ti espiritu, ket agsubli iti Dios. Datayo ket sibibiag a kararua iti biag, ngem inton patay maysanton a natay a kararua, natay a tao. Isu nga iti kasta ti natay ket awan riknana. Inton alaen ti Dios ti anges ti biag nga intedna kadatayo, ti kararuatayo ket matay. Ngem bayat iti makitatayo iti sumauno nga adal iti daytoy a liksion, ken Cristo adda namnama.

4. KASANO KAADU TI AMMO TI NATAY A TAO?

Kalpasan a matay ti utek marunawen, saanna ammo wenno saanen a makalagip uray aniaman. Amin a rikna ti tao ket maawanen inton matay.

"Kasta met ayatda, ti guarada ken ti apalda, napukawen iti nabayag; isuda awananda iti pannakabiang nga agnanayon iti aniaman a naaramid iti baba ti init."--Eclesiastes 9:6.

Dagiti natay ket awan riknada, nga iti kasta madida ammo ti mapaspasamak iti aglawlawda. Awan ken saanda inton kaanoman a mabalin a makitungtung ken makipagkita kadagiti sibibiag.

"Ta dagiti sibibiag ammoda a mataydanto; ngem DAGITI NATAY DIDA AMMO TI ANIAMAN."--Eclesiastes 9:5.

Ti patay ket kasla panagturog nga awan tagtagainepna-iti kinapudnona, ti Biblia awaganna ti apay a kas "pannaturoy" iti 54 a beses. Insuro ni Jesus a ti patay ket kasla pannaturog. Imbagana daytoy kadagiti disipulona:

"'Ni Lazaro gayyemtayo matmaturong; ngem innak tapno riingek iti turogna.' Kinuna ngarud dagiti adalan kenkuana: Apo, no matmaturog, umimbagto. Ngem ni Jesus nagsao a maipapan iti ipapatayna; ngem impapanda a nagsao iti panaginana iti turog. Idin kinuna ngarud ni Jesus a silalawag kadakuada: NI LAZARO NATAY."--Juan 11:11-14.

Ni Lazarus ket natayen iti uppat nga aldawen sakbay a ni Jesus ket simmangpet., Ngem idin ni Jesus ket addan iti ayan ti tanem ni Lazarus, pinaneknekanna a nalaka iti Dios a mangibangon iti natay kas kadatayo iti panangriingtayo iti matmaturog a kaduatayo.

Agbalin a dakkel a pakaliwliwaan kadatayo a maammoan a dagiti natay nga ay-ayatentayo ket "matmaturogda," laeng, agin-inanada a sitatalna ken Jesus. Ti abut ti patay, a mabalintayo a labasan inton umay dayta nga aldaw, ket kasla naulimek, natalna a panagturog.

5. MALIPATAN KADI TI DIOS DAGITI MATMATUROG ITI PATAY?

Ti turog ti patay ket saan a gibus iti estoria. Idiay tanem, imbaga ni Jesus kenni Martha, si kabsat a babai ni Lazarus:

"SIAK TI PANAGUNGAR ken ti biag: TI MAMATI KANIAK, uray no matay, AGBIAGTO PAY."--Juan 11:25.

Dagidiay a natay "ken Cristo" ket matmaturogda iti tanemda-ngem adda pay laeng iti nalawag a masakbayanda. Ti Maysa a makabilbilang iti tunggal buok ti ulotayo ken kibinennatayo iti dakulapna ket saannatayo a lipatan. Mabalintayo ti matay ken agsubli iti tapuk, ngem ti rekord ti kina-isutayo ket agtalinaed a nalawag iti panunot ti Dios. Ket inton umay ni Jesus, ket riingennanto dagiti nalinteg a natay manipud iti pannaturogda, kas ti inaramidna kenni Lazarus.

"Ngem dikami kayat nga awan ti ammoyo kakabsat maipapan KADAGITI MATUROG; TAPNO DIKAYO AGLADINGIT, A KAS KADAGITI DADDUMA, NGA AWAN INANAMADA…. Ta ti Apo met laeng aggapunto sadi langit a buyugen ti ariwawa, ti timek ti arkangel ken ti trumpeta ti Dios, ket DAGITI NATAY KEN CRISTO BUMANGONDANTO NGA UMUNA: Kalpasanna, DATAYO A SIBIBIAG, datayo a mabati, MAITAYABKAYO A MAIKUYOG KADAKUADA kadagiti ul-ulep, a sumabet iti Apo, iti tangatang ket iti kasta kankanayon nga addatayto iti Apo. NGARUD PANGLIWLIWAYO ITI MAYSA KEN MAYSA DAGITOY A SASAO."--1 Tesalonica 4:13, 16-18.

Inton aldaw ti panagungar, ti abut ti patay ket kasla nabiit laeng a panaginana. Dagiti natay ket dida ammo ti naglabas a tiempo. Dagidiay nga immawat ken Cristo kas Manangisalakanda, ket mariingda manipud iti pannaturogda babaen iti nakaskasdaaw a timekna nga umay ditoy daga.

Ti namnama ti panagungar ket addaan iti kaddua: ti namnama iti nailangitan a pagtaengan nga idiay ti Dios "punasennanto amin a lulua manipud iti matada. Awanton ti pannakatay wenno sasaibbek wenno sangsangit wenno saksakit" (Apocalipsis 21:4). Dagidiay nga agayat iti Dios saan a masapul a pagbutenganda ti patay. Iti lampasna daytoy ket ti awan patinggana a pannakatungpal ti biag iti Dios. Ni Jesus ig-igamanna "dagiti tulbek ti patay" (Apocalipsis 1:18). No awan ni Cristo, ti patay ket agbalin a maysa laeng a dalan, nga adda pagturposanna, ngem ken Cristo adda iti naraniag a namnama.

6. DATAYO KADI KET AWAN IPAPATAYNA ITA?

Idin ti Dios pinarsuana da Adan ken Eva, isuda ket naparsua a mortal wenno mabalin a matay. No isuda laeng koma ket nagtalinaed a nagtulnog iti pagayatan ti Dios saanda koma a natay. Ngem idin nagbasolda, insardengdan ti karbenganda nga agbiag. Babaen iti saan a panagtulnog nagbalinda a mabalin a matay. Ti basolda ti nangalis ti entiro a tao, ket bayat ket amin ket nagbasol, amintayo ket mortal, mabalin a matay (Roma 5:12). Ket awan uray maysa a nakasurat iti Biblia a ti kararua ti tao ket agbiag nga adda ammona kalpasan a matay.

Ti Biblia saanna kaanoman uray naminsan nga imbaga a ti kararua kas ita ket immortal wenno away ipapatayna-a saan a matay. Ti Hebreo ken Griego a sasao iti "kararua," "espiritu," ken "anges" ket masarakan iti Biblia iti 1,700 a beses. Ngem awan uray maysa a ti kararua ti tao, espiritu, wenno anges ket ibagbagana nga awan ipapatayna. Ita a panawen ti Dios laeng ti addaan iti immortal a kababalin wenno awan ipapatayna.

"Isu [Dios] laeng nga addaan iti saan nga ipapatay."--1 Timoteo 6:15, 16.

Dagiti Sursurat ipalawagda a dagiti tao iti daytoy a biag ket mortal: mabalin a matay. Ngem inton agsublin ni Jesus, ti kababalintayo ket mabiit a mabaliwan.

"Adtoy, ibagak kadakayo ti maysa a palimed: SAANTAYTO A MATUROG AMIN ngem mabaliwantatyto amin. Iti maymaysa a kanito, iti apagdarikmat, iti KAMAUDIANAN A TRUMPETA: ta aguninto ti trumpeta, ket DAGITI NATAY AGUNGARDANTO a di agrupsa, ket mabaliwantayto. Ta masapul a daytoy bagi nga agrupsa, agkawes iti saan a panagrupsa, ket DAYTOY BAGI A MATAY, AGKAWES ITI SAAN NGA IPAPATAY."--1 Corinto 15:51-53.

Kas tattao, datayo ket saan pay nga immortal ita. Ngem ti talged dagiti Cristiano ket agbalintayo nga immortal inton umay ni Jesus iti maikadua a tiempo. Ti kinatalged iti kari iti awan ipapatayna ket naiparang ni Jesus idin linuktanna ti tanemna:

"Isu a MANGPUKAW KEN PATAY, kET INPARANGARANGNA TI BIAG KEN TI SAAN NGA IPAPATAY gapu iti ebanghelio."--2 Timoteo 1:10.

Ti pagayatan ti Dios iti pagtungpalan ti tao ket nalawag: patay nga agnanayon kadagidiay a mangilaksid ken Cristo ken ituloyda dagiti basbasolda, wenno immortal, awan ipapatayna kas sagut inton umay ni Jesus kadagidiay nga immawat Kenkuana kas Apo ken Manangisalakanda.

7. PANANGSANGO ITI IPAPATAY ITI MAYSA NGA AY-AYATEN

Dagiti butbuteng a natural a pakibalbalubalantayo iti panangsango iti ipapatay ket agbalin a naisangsangayan a nakaro no ti maysa nga ay-ayatentayo ket matay. Ti panagleddaang gapu iti ipapanaw ket nakaro. Ti laeng solusion iti sangsangit gapu iti panaginnaddayo manipud iti maysa nga ay-ayaten ket isu ti liwliwa a ni Cristo laeng iti makaited. Laglagipen a ti ay-ayatentayo ket matmaturong laeng, ken dagiti ay-ayaten nga agin-inana ken Jesus ket bumangonto inton "panagungar iti biag" inton umay ni Jesus.

Ti Dios ket planplanoenna iti maysa a nakaskasdaaw a panaglalangen. Dagiti ubbing ket maisublinto kadagiti innada. Dagiti agasawa ket aginnarakupdanto iti kasta la unay. Ti nadangkes a panagsina gapu iti patay ket maawanton. "Ti patay ket natilmonen iti balligi" (1 Corinto 15:54).

Adda dagiti dadduma a riknaenda ti panaginnaddayo manipud iti ay-ayatenda a nakaro a dida kabaelan isu a makisaritada iti natay nga ay-ayatenda babaen kadagiti espiritualista a medium wenno New Age channeler. Ngem ti Biblia nalawag a suppiatennatayo a saantayo nga aramiden ken uray pay padasen dagitoy tapno makissayan iti sakit gapu iti patay:

"Ket intono saoenda kadakayo, Umumankayo kadagiti baglan, ken kadagiti maammuyon, nga agarasaas ken agtanabutob: saan aya a rebbeng koma dagiti umili nga umumanda iti Diosda? Gapu kadagiti sibibiag umumanda aya kadagiti natay?"--Isaias 8:19.

Pudno. Apay? Nalawag nga impakaammo iti Biblia a ti natay ket awan iti puotna. Ti pudno a solusion iti ladingit nga aramid iti pannakaisina manipud iti ay-ayaten iti biag ket ti liwliwa nga ited laeng ni Cristo. Ti panangusar iti tiempo a pannakisarita kenni Cristo ket isu iti kasalun-atan a pamayan tapno rumang-ay idiay proseso iti panagladingit. Laglagipen a kanayon, a ti sumaruno a siriring nga impresion a dumteng kadagiti nakaturog ken Cristo, ket ti uni iti maikadua nga iyuumay ni Cristo tapno riingenna dagiti natay!

8. PANANGSANGO ITI PATAY NGA AWAN ITI BUTENG

Ti patay ket taktakawannatayo iti ngan-ngani amin a banag. Ngem ti maysa a banag a saanna a maala manipud kadatayo ket ni Cristo, ket ni Cristo ket mabalinna nga isubli ti amin a banag nga agkakadua manen. Ti patay ket saan a kanayon nga agari ditoy lubong. Ti Diablo, dagiti anghelna, dagiti managdakes, ti patay, ken ti tanem ket mapukawda amin "iti taaw ti apuy' nga isu iti "maikadua a pannakatay" (Apocalipsis 20:14).

Adtoy dagiti uppat a simple a suhestion agpaay iti panagsango iti patay nga awan iti panagbuteng:
(1) Agbiagka iti biag a napno iti namnama kenni Cristo, ket makapagsaganaka a sangoen iti pannakatay iti aniaman a kanito.
(2) Babaen iti pannakabalin iti Espiritu Santo, agbalinka a natulnog kadagiti bilbilin ni Cristo, ket makapagsaganaka agpaay iti maikadua a biag a saan ken kaanoman a matay.
(3) Panunotem a ti patay ket ababa laeng a pannaturog a manipud ditoy ket riingennaka iti timek ni Jesus inton maikadua nga iyuumayna.
(4) Ikkam iti pateg ti talged nga inted ni Jesus kadatayo maipapan iti nailangitan a pagtaengan a makadua Isu iti agnanayon.

Ti kinapudno idiay Biblia ket bulusana ti tao manipud iti panagbuteng a matay agsipudta ipakitana ni Jesus, ti maysa nga uray ti patay ket saan nga agballigi kenkuana, no ni Jesus ket umay ditoy bibiagtayo, ket punnoenna dagiti pusotayo iti talna.

"Ti talna ibatik kadakayo, ti talnak itdek kadakayo: saan a kas iti panangited ti lubong ti panangitedko kadakayo. Saan koma nga agpulkok ti pusoyo ken di agbuteng."--Juan 14:27.

Ar-aramiden met ni Jesus a posible agpaay kadatayo tapno makayatayo a sangoen ti trahedia iti pannakapukaw iti ay-ayatentayo iti biag. Ni Jesus ket nagna idiay "dana iti aniniwan iti patay"; ammona iti maipapan kadagiti nasipnget a rabii a pagnaantayo.

"Iti kasta, agsipud ta dagiti annak makiramanda iti lasag ken dara, kasta met kenkuana nakiraman kadakuada, tapo GAPU ITI PATAY pukawenna daydiay addaan pannakabalin ni patay, kayatko a saoen, ti Diablo; Ken TAPNO MALUK-ATANNA DAGIDIAY A GAPU ITI BUTENG ITI IPAPATAY, iti bayat ti amin a panagbiagda addada a paad-adipen."--Hebreo 2:14, 15.

Ni Dr. James Simpson, ti natan-ok a mangngagas a nangparang-ay iti anesthesia, ket nakapadas iti nakaro a pannakalugi idi natay ti inunaan nga anakna. Nagladingit isu a pirmi kas met kadagiti dadduma a nagannak. Ngem nasarakanna met ti dalanna nga agturong iti namnamana. Idiay tanem iti ay-ayatenna nga anakna, ket nangitakder isu iti senial nga idiay ket insuratna dagiti sasao ni Jesus nga insaritana maipapan iti panagungarna: "Urayta sibibiagak."

Imbaga amin daytoyen. Ti personal a trahedia ket kasla buraenna no dadduma ti tangatang; nupay kasta, ni Jesus ket sibibiag! Mabalin a dagiti pusotayo ket kasla bumtak, ngem ni Jesus ket sibibiag!

Kenni Cristo ket addaantayo iti namnama iti biag kalpasan iti pannakatay. Isu iti "panagungar ken ti biag" (Juan 11:25), ken ikarkarina, "agsipud ta sibibiagak, ket agbiagkayo met" (Juan 14:19). Ni Cristo laeng iti namnamatayo iti biag kalpasan iti patay. Ket inton ni Jesus ket umay manen ket ikkannatayo iti immortalidad. Saantayon kaanoman nga agbiag idiay siruk iti anniniwan iti patay, agsipudta addaantayon iti biag nga agnanayon. Nadiskobrem kadin daytoy a dakkel a namnama a mabalintayo a pategen idiay nasipnget a kankanitotayo? No saanmo pay nga inawat ni Jesus kas Apom ken Mangisalakanmo, saan kadi a mabalin nga aramidemon ita mismo?