Ania ken Adinno iti Ayan iti Imfierno?

Ti awan rasrason a panangpaltog ket naaramid idi ti maysa nga eskuela ket simrek nga immuneg iti eskuelaanda ket sana pinatay dagiti sumagmamano a kaeskuelana. Ti adda gurana a lalaki a naikkat iti trabahona ket simrek iti lugar iti dati a sumsumrekenna iti trabaho ket sana pinaltogan ti ofisialna. Ti maysa nga ina ket intapuakna ti kotsena iti maysa a bulos a kibkibinenna ti dua nga ubing nga annakna ket linemmesna ida.
Iti dua a kontinente ket adu a rinibribu iti natay iti panaglines iti etniko. Ti gasut a tawenen nga apay dagiti dua wenno ad-adu pay a grupo dagiti estrikto iti gapuna. Lallaki, babbai, ubbing, ken uray ubbing a kaiyanak ket napaltogan, natagbat, namalmalo, ken narape.

Ti pannakadusa kadagitoy a naranggas a krimen iti pannakatay uray kadagiti awan pusoda/kaasida a mammapatay, ket naukomanen dagiti adu. Dagiti grupo a kontra iti patay a pannakadusa ket napigsada nga agprotprotesta, nga aw-awaganda daytoy a maysa a saan a makatao a "ritos dagiti pagano." Salsaludsodenda no dagitoy a mammapatay ket saan a mabalin a masubbot?

Ania iti makatao unay a pamayan iti panangdusa kadagiti nasentensiaanen a kriminal? Ti kadi electric chair? Ipagarup dagiti dadduma a ti pananginiksion iti lethal a droga ket mabalin nga isu ti awan sakitna. Dagiti dadduma ket taginayonenda a ti biag ket naparpardas a mapugsat babaen iti panangbekkel.

Ngem amin kadagitoy a napudot a debate maipapan iti dusa a pannakatay ket adda maysa a pagpilian nga awan iti uray maysa a nakapanunot. Awan iti nangisingasing a dagiti naranggas a kriminal, a naranggasda a lineppas ti biag iti sabali a tao, ket agbayadda iti pisikal a sakit babaen iti panangparigat kadakuada inggana iti matayda. Awan unay maysa kas pangarigan iti nangisingasing a dagitoy a kriminal ket main-inutna a mapuoran inggana ti matayda.

Ngem adu dagiti napudno a Cristiano iti mangipagpagarup a ti nailangitan nga Amatayo ket nakarkaro pay ngem daytoy iti aramidenna. Ibagbagada a dagiti managdakes ket masapul a maparigat tapno mabayadanda dagiti basbasolda. Ken ania pay iti nakarkaro, iladladawanda a ti lugar a pangdusaan ti Dios kadakuada ket kas maysa a lugar a panaggibusna a rigat.

Ania laeng iti maaramid kadagiti managdakes? Kasano a ti gasatda ket mailapat iti ayat ken hustisia ti Dios? Kitaentayo ti sungbat ti Biblia.

1. TI MAUDI A PANAGLADINGIT NI JESUS

Iti uneg iti 6,000 a ribu a tawen ti Dios ket agpakpakaasi kadagiti lallaki ken babbai:

"Kunam kadakuada, Kas sibibiagak, kuna ni Apo JEHOVA, Awanan ti ragsakko iti ipapatay ti nadangkes; no di ket ti nadangkes agbaw-ing koma iti dalanna ket agbiag; agbawing-kayo, agbaw-ingkayo kadagiti dakes a daldalanyo; ta apay a mataykayo, O balay ti Israel."-- Ezequiel 33:11.

Impakita ti krus no kasano iti panagkalikagum iti Dios nga isalakan iti nagbasol a tao. Idi ni Jesus ket nagsangit idiay krus iti, "Ama pakawanen ida, agsipudta saanda nga ammo no ania iti ar-aramidenda," impakitana ti masaksaktan a pusona (Lucas 23:34). Kalpasan daytoy, ni Jesus ket napugsatan iti anges ket dagiti dadduma ket patienda nga isu ket natay gapu iti panagladingit (Juan 19:30, 34).

Ngem uray no adda daytoy a panangidalan iti nasantoan nga ayat, adu dagiti tao a saanda latta kayat iti agsubli kenni Jesus. Ket inggana a ti basol iti agturturay ditoy lubong, daytoy ket agtultuloy a paadoenna ti panagrigat iti tao. Isu a ti basol ket masapul a madadael. Kasano a plinano ti Dios a leppasenna ti basol?

"Ngem ti aldaw ti Apo umayto…. Dagiti langlangit aglabasdanto a buyugen ti dakkel a daranudor, ket dagiti el-elemento mawarawaradanto babaen ti sumsumged a pudot; ti met daga ken dagiti ar-aramid nga addada kenkuana mauramdanto."-- 2 Pedro 3:10.

Masapul a ti udina ket leppasen ti Dios ti basol. Dagiti agpilpilit a kumkumpet iti basol ket ti udina ket madadael babaen iti daytoy nga apoy a naisagana tapno madadael ti Diablo, dagiti anghelna, ken ti basol manipud ditoy lubong. Anian a panagladingit para kenni Jesus kas iti pannakakitana a kankanen iti apoy dagiti immayanna a natay tapno isalakanna ida.

2. ADINNO KEN KAANO TI PANNAKAPUOR ITI IMFIERNO?

Kontra kadagiti daduuma a maam-ammo a pannakaawat, ti Dios ket awan iti apoyna a sumsumged ita iti lugar a maawag nga "imfierno" a pagturongan dagiti managbasol iti pannakatayda. Ti imfierno ket maaramid inton daytoy a lubong ket agbalin a taaw ti apoy. Ti Dios ket urayenna ti pannakaiserbi iti sentensia dagiti managdakes inggana iti maudi a pannakaokomda iti panaggibus iti 1,000 a tawen (Apocalipsis 29:9-15)

"Ti Apo ammona nga isalakan dagiti nasingpet iti pannakasulisogda ken aywanan dagiti managdakdakes a naipaay iti pannakadusa, iti ALDAW A PANNAKAOKOM."--2 Pedro 2:9.

Dalusanna met daytoy lubongtayo iti daytoy nga apoy a panglinis.

"Ngem dagiti langlangit ita ken ti daga, gapu iti daydi met la a sao naidulinda a maipaay iti apuy a PANNAKAOKOM ken ti pannakapukaw dagiti tattao a nadangkes."--2 Pedro 3:7.

Saan kaanoman a plinano ti Dios agpaay iti uray sinno a tao a leppasenna ti biagna iti apoy iti imfierno. Ngem no dagiti tao ket saanda a kayat iti umibbat ti pannakapasetda kenni Satanas ken kadagiti basolda, ket masapul a ti udina ket awatenda dagiti bunga dagiti panagpilida.

"Ket kunaennanto met kadagiti adda iti makatigidna: Umadayokayo kaniak, nailunod, inkay iti apoy nga agnanayon, a naisagana iti diablo ken kadagiti anghelna."--Mateo 25:41.

Kaano ti imbaga ni Jesus a mapuoranto ti imfierno?

"No kasano ti pannakaala dagiti zizania ken ti pannakaipuurda ti apuy, kastanto INTONO PANUNGPALAN TI LUBONG. Ti Annak ti tao ibaonnanto dagiti ANGHELNA, ket KAYASKASENDANTO ti pagariann, DAGITI AMIN A PAKAITIBKOLAN KEN DAGITI AGARAMID TI KINADAKES. KET ISUNGRODDANTO IDA TI HORNO TI APUY: idiay addanto dagiti sangsangit ken ngarngaretnget dagiti ngipen."--Mateo 13:40-42.

Dagiti ruot, dagiti managdakes, ket saanda a mapuoran inggana iti panaggibus iti lubong. Sakbay a daytoy a sentensia ket maaramid, ti entiro a sangalubungan ket masapul a mapatalgeda a ti Dios ket nagbalin a nasayaat iti panangtratona iti tunggal tao. Kas iti naidetalye iti Guide 22, idiay dakkel a panagbinnusor ni Cristo kenni Satanas, ni Satanas ket padpadasenna a paneknekan ditoy sangalubungan a ti dalan iti basol ket isu iti nasaysayaat a dalan; ni Jesus ket iladladawanna a ti dalan ti panagtulnog ket isu ti tulbek iti nakarkaro a pakapanennek a biag.

Iti panagleppas iti 1,000 a tawen, daytoy a pannakailadawan ket agtungpal iti pannakaokom ni Satanas, kadagiti anghelna ken dagiti managdakes. Kalpasan a malukatan dagiti libro iti rekord a mangipakita iti paset nga inay-ayam iti tunggal tao iti dakkel a drama, ket ipalapal ti Dios ni Satanas, ti patay, ken ti tanem, a kadua dagiti tunggal maysa a ti "naganda ket saan a masarakan a nakasurat iti libro iti biag…idiay taaw iti apuy" (Apocalipsis 20:14-15). Babaen iti sumaruno a bersikulo, Apocalipsis 21:1, kalpasan a dalusan ti Dios daytoy daga manipud iti basol babaen iti apoy, Isu ket mangparsua "iti baro a langit ken iti baro a daga."

3. KASANO KABAYAG A SUMSUMGED TI IMFIERNO?

Adu dagiti mammati nga umaw-awat iti kapanunotan a dagiti apoy iti imfierno ket agtultuloy nga awan patinggana, nga agresulta iti agnanayon a panangparigat. Kitaentayo a siaannad dagiti teksto a mangiladawan iti panangtrato iti Dios iti basol ken dagiti managbasol.

"A balsenna dagiti saan a mangammo iti Dios, ken di agtulnog iti ebanghelio ni Apotayo a Jesus. Isuda MADUSADANTO ITI AGNANAYON A PANNAKAPUKAW a maisinada iti sangoanan ti Apo ken ti dayag ti pannakabalinna."--1 Tesalonica 1:8, 9.

Tandaanan a ti "awan patinggana a pannakadadael" ket saan a kapada iti "awan patinggana a panangparigat." Simpli a ti kayatna a saoen ket, maysa a pannakadadael nga awan patinggana. Ti epektona ket agnanayon a pannakatay. Ni Pedro ket nagsarita maipapan iti panangokom ken "pannakadadael dagiti managbasol a tattao" (2 Pedro 3:7).

Babaen kenni Jesus, agpada a ti "kararua ken ti bagi" ket madaael iti imfierno (Mateo 10:28). Iti sermonna idiay bantay, sinarita ni Jesus ti maipapan iti nailet a ruangan "nga agturong iti biag," ken ti nalawa a dalan "nga agturong iti pannakadadael" (Mateo 7:13, 14). Iti Juan 3:16 impalawag ni Jesus nga "inted ti Dios ti Anakna a bugbugtong" tapno dagiti amin a mamati Kenkuana ket saanda a "mapukaw, no di ket maaddaanda iti biag nga agnanayon." Pinagdilig ni Jesus dagiti dua a gasat: biag nga agnanayon wenno pannakapukaw-saan nga agnanayon a pannakapuor. Masapul nga ibagatayo a ti imfierno ket pudno nga adda iti panaggibusna; agresulta iti pannakatay ken pannakadadael dagiti managdakes.

Dagiti nalawag a sarita iti entiro a Kasuratan ket ibagbagada kadatayo a dagiti managdakes ket madadaeldanto. "Dagiti managdakes, ket maputeddanto" (Salmo 37:28), "mapukawdanto" (2 Pedro 2:12), "mapukawdanto a kasla asuk" (Salmo 37:20). Pagbalinento iti apoy ida a dapo (Malakias 4:1-3). "Ti bayad iti basol ket patay" saan nga agnanayon a biag iti imfierno: "ti sagut ti Dios ket biag nga agnanayon" (Roma 6:23).

Ti panggep iti maudi a panagdusa iti imfierno ket tapno malinisan daytoy sangalubongan maniud iti basol, saan a tapno ipreserba ti basol iti agnanayon. Narigat unay a panunoten a ti Cristo a nagsangit gapu iti gasat iti nasukir a Jerusalem, ken nangpakawan kadagiti pimmatay Kenkuana, ket kabaelanna a buybuyaen iti awan patinggana a dagiti ikkis ken as-asug dagiti naokoman.

Pudno a ti imfierno ket adda iti murdongna. Iti panaggibus dagiti 1,000 a tawen, ti Dios ket agpatudo iti apoy manipud langit ket pukawenna ti Diablo, dagiti anghelna, ken dagiti managdakes nga agtultuloy a nakakapet kadagiti basolda "Ti apoy ket bumaba manipud langit" ket tilmonennaida" (Apocalipsis 20:19).

Babaen kenni Jesus, daytoy nga apoy ket "saan a maiddep" (Mateo 3:12). Awan iti bombero a makabael a mangiddep ditoy inggana iti malpasna nga aramiden ti trabaho a naan-anay a panangdadael.

Inkari ti Dios, a manipud ditoy mangdalus nga apoy, ket mangparsua isu iti "baro a daga," lugar a "dagiti napalabasen a riribuk ket saanton a malagip;" ken "dagiti uni iti panagdung-aw ken sangsangit ket saanen a mangngeg uray kaano" (Isaias 65:16-19).

Anian iti pintasnanto daydiay nga aldaw! Ti tunggal pakaigapuan iti panagladingit ket awandan. Punasento ti Dios dagiti sugsugat iti basol manipud iti tunggal puso, ket ti ragsaktayo ket agbalinton a naan-anay.

4. "TI AGNANAYON" IDIAY KASURATAN

Iti Mateo 25:41, ibagbaga ni Jesus ti maipapan "iti awan patinggana nga apoy a naisagana nga agpaay iti diablo ken kadagiti anghelna." Ti kadi "awan patinggana" ditoy ket isingsingasinga kadi a ti imfierno ket agnanayon? Ti Judas 7 ket ipakpakitana ti Sodoma ken Gomorrah a "kas maysa nga ehemplo dagiti nagsagaba iti pannakadusa iti awan patinggana nga apoy." Nalawag a dagitoy a ciudad ket saanda a sumsumged pay laeng inggana itatta. Ngem ti apoy KET awan patinggana iti kapanunotan a daytoy ket nagresulta iti permanente a pannakadadael.

Idiay 2 Pedro 2:6 ket maminsan pay ket mabasatayo ti awan patinggana nga apoy. Ngem daytoy a teksto ket nalawagna met nga imbaga a ti Dios ket "inokomanna dagiti ciudad iti Sodoma ken Gomorrah babaen iti panangforma kadakuada inggana nagbalinda a dapo, ket inaramidna ida nga ehemplo no ania iti pagbalinan dagiti managdakes." Dagiti managdakes iti Sodoma ken Gomorrah ket saandan nga agrigrigat pay laeng inggana ita; nabayagdan a nagbalin a dapo. Ngem ti apuy a nangpuor kadakuada ket "awan iti patinggana" (idiay resultana a permanente a pannakadadael. Ti kayat a saoen iti awan patinggana ket permanente a pannakadusa, saan a panangdusa.

Gaputa ti libro iti Apocalipsis ket nangusar iti nalawag, ken simboliko a sasao, dagiti dadduma a paspasetna ket saanda a naawatan. Kas pangarigan, ti Apocalipsis 14:11 ket ibagbagana maipapan kadagiti napukaw, "ti asok iti panagrigatda ket agpangpangato iti agnanayon." Daytoy ket kasla ti unina ket awan ressatna a panagsagaba. Ngem, manen, bay-antayo a ti Kasuratan iti mangipalawag iti Kasuratan.

Ti Exodo 21:6 ket ibagbagana iti maipapan iti maysa nga adipen a ti lapayagna ket naabutan kas tanda a pagserbianna ti amona iti "agnanayon." Ditoy a kaso ti "agnanayon" ket inggana sibibiag ti adipen. Ni Jonas a nagian laeng iti tallo nga aldaw ken tallo a rabii iti tian iti balyena (Mateo 12:40), ket imbagana nga isu ket adda idiay iti "agnanayon" (Jonas 2:6). Awan duadua a ti tallo nga aldaw nga addaka iti napitak a sipnget ket kasla agnanayonen.

Isu a masapultayo iti agannad nga awaten no kasano ken kaano a ti Kasuratan ket mangus-usar iti simboliko ken nadaniw a sarita. Ti asok nga agpangpangato ti agnanayon manipud iti taaw iti apuy ket maya a nalawag a pamayan iti panangiyebkas iti awan patinggana a pannakadadael. Nalawag nga ibagbaga kadatayo ti Apocalipsis 21:8 a ti taaw a sumsumged iti apoy ken asupre ket isu ti "maikadua a pannakatay." Ti imfierno ket adda murdongna. Dagiti managdakes ket napuoranda; nadadaelda.

5. TI APUY NGA ADDA PAY LAENG TI IMFIERNO?

Idi punganay ket pinarsua ti Dios ti naan-anay a lubong. Ngem ti basol ket immay a nangitugot iti dakkel a rigat. Panagrupsa, ken patay. No nagawidka iti maysa a rabii ket nasangpetam ti balaymo a naserrek ket dagiti alikamem ket naiwarawara, ken nadadael, panawam kadi a kasdiay iti agnanayon? Siempre saan. Karaidem nga ikkaten ken linisen dagiti rugit manipud ngato inggana baba, ken ibellengmo dagiti alikamem a saanen a mabalin a tarimaanen. Kasdiay met ti aramiden ti Dios. Ikkatenna amin dagiti pinerde ken nirungsot iti baosl iti mammaminsan, ken kalpasanna mangparsua iti baro a daga iti lugarna daytoy. Ti panggep ti Dios iti panangdalusna babaen iti apoy daytoy a lubong ket tapno mangisagana isu iti pangikabilanna iti baro ken naan-anay a lubong a pagtaengan dagiti maisalakan.

Ngem babaen iti Dios ti dakkel a parikut agsipudta ti basol ket saanna laeng a dinadael ti lubong, inalisanna pay dagiti tao. Dinadael ti basol ti relasiontayo Kenkuana ken iti tunggal maysa. Ti sangkataoan ket agtultuloy a masalsalat babaen iti pannakaabuso kadagiti ubbing, terorismo, pornograpia, ken ti ribu a dadduma a kanser iti kararua. Dumtengto ti aldaw a masapul a dadaelen ti Dios ti basol, agsipudta ti basol ket daddadaelenna dagiti tao. Ti parikut ti Dios ket daytoy: No kasanona nga ikkaten ti makapatay a bakteria iti basol ditoy lubong a saanna a mairaman a dadaelen dagiti tao a kinapetan daytoy? Ti solusionna ket alaenna ti bagina ti bakteria iti basol; impalubosna a ti kanser iti basol ket dadaelenna Isu idiay krus. Ti resultana:

"No ipudnotayo dagiti basbasoltayo, isu ti mapagtalkan ken nalinteg a mamakawan kadagiti basbasoltayo, ken MANGUGAS KADATAYO ITI AMIN A KINAKILLO."--1 Juan 1:9.

Idasdasar ti Dios ti solusionna iti parikut iti basol nga awan bayadna iti tunggal maysa. Ngem ti naladingit a kinapudno ket, dagiti dadduma ket pilpilitenda iti kumpet idiay sakit iti basol. Ket saan a piliten ti Dios dagiti tao tapno pilienda ti dalanna nga agturong iti biag nga agnanayon. Dagiti saan nga umawat idiay solusionna ket ti udina ket kanentayo ida daytoy a sakit. Ti pudno a rason iti kinaadda iti imfierno ket daytoy:

"Agsipud ta idi immayabak, dikayo impangag; no di ket inaramidyo daydiay dakes kadagiti matak, ket piniliyo daydiay diak pagragsakan."--Isaias 65:12.

Naisinada manipud kenni Jesus babaen kadagiti bukodda a panagpili, dagiti managdakes ket madiskobredanto nga iti laeng pagpilian ket ti agnanayon a pannakatay.

6. ANIA ITI PAGBALINAN TI MAPUKAW?

Nupay saan nga isursuro dagiti Kasuratan a ti apoy ti imfierno ket agresulta iti awan ressatna a panagrigat, ket ikkanatayo iti apagtbiit a buya no ania ti nakaam-amak a kapadasan dagiti mapukaw. Dagiti managdakes ket mapukawda ti biag nga agnanayon. Anian a nakabutbutengto a rikna iti adda kadakuada inton maammoanda a ti ragsak iti biag nga agnanayon a kadua ti Dios ket makabulos kadagidiay im-imada, a saanda kaanoman a maramanan ti sam-it iti naan-anay, naayat a relasion iti entiro a panawen.

Idi ni Cristo ket nakabitin idiay krus nga insina isu iti basol manipud kenni Amana, ket mabalin a nariknana ti ladingit ken rigat iti agnanayon a mapukaw. Kas iti panangkita dagiti managdakes iti nangisit a kinakawaw idiay unaanda, ket makitada laeng ti agnanayon a pannakadadael. Isuda ket natay nga awan namnamada iti maikadua a nagungar. Kagiddan daytoy ket makitada no kasanoda nga induron nga inyadayo ni Cristo kada tiempo nga Isu ket umasideg kadakuada nga addaan iti panangidasar iti ayat. Iti udina ket agrukbabda a nakaparintumeng a bigbigenda ti hustisia ti Dios ken ti ayatna (Filipos 2:10, 11).

Isu a saan a nakaskadaaw a dagiti nagsurat iti Biblia ket iyunay-unayda kadatayo ti dagsen iti panagpilitayo ken panangtagikua kenni Cristo

"Dawatenmi met kadakayo a dikay awaten ti parabur ti Dios iti awan pagmamaayana, ta kunana: 'Idi tiempo a pannakaipaayna, denengngegka, ket idi aldaw ti pannakaisalakan tinulonganka; adtoy, ita isu ti tiempo a maiparbeng; adtoy, ITA isu ti aldaw ti pannakaisalakan."--2 Corinto 6:1-2.

Awanen iti mapanunotko a dakdakkel pay a pasamak ngem iti maysa a tao a saysayangenna ti nangina a sakrifisio ni Jesus babaen iti panangpilina nga isu ket mapukaw. Dagiti alternatibo a makasango kadatayo ket naan-anay a nalawag: awan patinggana a pannakadadael-ti agnanayon a pannakapuersa manipud idiay presensia iti Dios, wenno ti agnanayon a pannakakigayyem kenni Jesus a mangtungpal kadagiti nauneg nga il-iliwtayo. Ania iti piliem nga agpaay dita bagim? Apay a saanmo a diskobrien dayta pagtungpalam kenni Cristo ita nga aldaw?