Ti Limed ti Ragsak

Idi 1943 dagiti puersa ti Japon binilinanda dagiti rinibu nga Americano ken dagiti taga Europa "nasional a kabusor" a mapanda iti pagipunpunpunan a kampo idiay provincia ti Shantung, China. Isuda ket agitured iti adu a bulan ti tuok, uppapay ken nakiro, ken buteng. Dagti personalidad ket marirriribukan, ti panagteppel agluksaw. Dagiti babassit nga apa dumakkelda.

Ngem maysa a tao ti nailadawan iti maysa nga internee kas "saan a pagduaduaan a kaykayat a tao ken daydayawen ken ay-ayaten iti kampo"--ni Eric Liddell, maysa a misionero manipud Scotland.

Ti maysa a balangkantis a taga Russia idiay kampo ket nalagipna a ni Liddell ket maymaysa laeng a lalaki nga inaramidna amin agpaay kenkuana nga awan ti banag a maited wenno maisubli kenkuana. Idi isu ket immuna a napan idiay kampo, agmaymaysa ken saanda ikankano, inyaramidanna isu iti pagikkanna iti aruatenna.

Maysa pay nga internee ti nakalagip, "Addaan isu ti naamo, managpakatawa a mangpalpalaing kadagiti nakaro ti ungetda."
Iti maysa a naunget a miting dagiti internees, amin a ket kayatda nga ipaturay a maysa koma kadakuada ti agaramid iti pamayan maipanggep kadagiti saan a makatalna nga agtutubo a marirriribukan. Nangred ti solusion ni Liddle. Nagorganisa iti panagay-ayam, agaramid iti crafts, ken dagiti klase dagiti ubbing, ken inrugina ti makiadda kadakuada iti rinabii.

Nangabak ken naan-ammo ni Liddell idi 1924 Olympics, a nakaawat iti medalia a balitok gapu iti panangabakna iti 400 meters race. Ngem idiay nakiro a kampo impakitana nga isu ket naballigi pay iti panagtaray Cristiano, naalana ti dayaw ken panagayat dagiti adu a maam-ammo nga internees.

Ania ti nangaramid kenkuana a naisangsangayan? Mabalinmo a madiskobre ti palimedna iti alas 6:00 iti tunggal agsapa. Dayta ti oras nga agin-inayad a baka mariing dagiti kakadduana, mapan iti lamisaan, ken sindianna ti bassit a pagsilawan tapno basaenna dagiti insuratna ken ti Biblia. Ni Eric Liddell dawatenna ti parabur ken pigsa iti inaldaw iti kinabaknang ti Sao ti Dios.

1. TI MANGIDALAN A LIBRO ITI NACRISITANOAN A PANAGBIAG

Naisurat ti Biblia kas mangidalan a libro agpaay kadagiti Cristiano. Daytoy ket napno kadagiti estoria dagiti pudno a tao kas kadatayo a nakapadas ti agpadpada met la a karkarit a masangsangotayo iti inaldaw. Tapno maam-ammo dagitoy a tattao ti Biblia--dagiti ragragsakda, ladladingit, dagiti parikutda ken balligida--mangtulong kadatayo nga agbalin a nataengan a Cristiano.

Ni David a salmista iladawanna ti inaldaw a panagkasapulantayo iti Sao ti Dios babaen iti panangidilig iti maysa a silaw.

"Ti saom pagsilawan kadagiti saksakak, ket silaw iti danak."--Salmo 119:105.

Ti lawag a maalatayo iti inaldaw manipud iti Biblia aramidenna a nalawag dagiti pagwadan a kasapulantayo iti panagbiag ken dagiti prinsipio ti naespiritualan a panagdakkel. Nangruna ti amin, ti Biblia iyam-ammonatayo kenni Jesus, ti Silaw ti Lubong. Adda laeng kaipapananna ti biag no adda ni Jesus nga aglawlawag.

2. MAYSA A MANGBALIW A PANNAKIGAYYEM

Kayat ni Cristo a ti Biblia ket agbalin a pudno kadatayo kas personal a surat manipud ti nadikket a gayyem.

"Ninaganankayo ti pagpagayam, ta isuamin dagiti nangegko ken Amak, impakaammok kadakayo."--Juan 15:15.

Kayat ni Jesus ti kasayaatan agpaay kadatayo. Ti Saona iyegnatayo a nadikket Kenkuana. Agnaed ken personal a surroannatayo.

"Dagitoy insaok idi kadakayo tapno adda koma talnayo kaniak."--Juan 16:33.

Tapno mapadasan daytoy a talna, daytoy nasalimetmetan a relasion ken Cristo, masapul a mabasatayo dagiti surat nga ipatulodna kadatayo. Kasta ti Biblia: Surat manipud langit. Saanmo a panawan dagiti surat a saan a nalukatan. Ti mangbaliw a mensahe a kasapulantayo ket ti Sao:

Adda datyoy maysa a tipikal a testimonia maipapan iti ibagbaga ti Biblia. Kasapulak iti tulong, ket nasarakak dayta ken Jesus. Amin a kasapulak naipaay, ti pannakabisin ti kararuak ket napennekan; ti Biblia kaniak ket panangipakita ken Cristo. Patiek ni Jesus gapu ta Isu kaniak ket nailangitan a Manangisalakan. Patiek ti Biblia gapu ta nasarakak nga isu ti timek ti Dios ditoy kararuak."--The Ministry of Healing, p. 461.

3. AGPAAY A MANGIDALAN TAPNO AGBIAG A MAIYANANUROT ITI BIBLIA KEN TI SANGAPULO A BILIN

Ti nabiit a panangkita ti Sangapulo a Bilin ket mangtulong kadatayo a maawatan no apay nga isuda ken ti Biblia ket kasapulan unay a basehan ti pudno a panagbiag.

Dagiti bilin ket natural nga agtinnag iti dua a dibision. Ti umuna nga uppat ipakaammona ti relasiontayo iti Dios, ken ti maudi nga innem ipakaammona ti relasiontayo iti tao. Makita dagitoy iti Exodo 20:3-17.

Ti umuna a dua a bilin sukoganna ti relasiontayo iti Dios ken iti panagdayaw Kenkuana.
I. "Awan ti sabali a diosmo iti sangok."
II. "Dika mangaramid iti maipaay kenka a ladawan a kinitikitan…. Dika iruknoy ti bagim kadakuada wenno pagserbian ida…."

Ti maikatlo ken maikapat a bilin iladawanna ti relasiontayo iti nagan ti Dios ken ti nasantoan na aldaw.
III. "Dika aramaten iti barengbareng ti nagan ni Jehova a Diosmo…"
IV. "Laglagipem ti aldaw a panaginana tapno santifikarem. Kadagiti innem nga aldaw agtrabahokanto, ket aramidem amin nga aramidmo; Ngem iti maikapito nga aldaw isu ti maysa a panaginana ken Jehova, a Diosmo…."

Ti maikalima ken maika-7 saluadanna ti siglot ti familia.
V. "Dayawem ni amam ken ni inam…"
VII. "Dika makiabig iti dika asawa."

Ti maikanem, maikawalo, maikasiam, ken maika-10 a bilin saluadannatayo iti sosial a panagrelasion.
VI. "Dika mamapatay."
VIII. "Dika agtakaw."
IX. "Dika agsaksi iti ulbod a maibusor iti padam a tao."
X. "Dika aguman ti balay ti padam a tao, dika aguman ti asawa ti padam a tao…uray aniaman a kukua ti padam a tao."

Dagiti Sangapulo a Bilin ipakaammona ti relasiontayo ti agpadpada a relasiontayo iti Dios ken ti tao. Dagitoy ket mangidalan iti Nacristianoan a panagbiag.

4. NO ANIA TI IBAGBAGA NI JESUS MAIPAPAN TI SANGAPULO A BILIN

Maysa nga aldaw ni Jesus ket mangisursuro, maysa a naregget a baro ti agap-apura nga immay Kenkuana ket nagsaludsod, "Manursuro, ania ti naimbag nga aramidek tapno maaddaanak iti biag nga agnanayon?" (Mateo 19:16). Makita ni Cristo nga isudan ket makisangsango iti parikut ti pammirak ket binalakadanna isu a panawanna dagiti baknangna ket "tungpalenna dagiti bilin" (bersikulo 17).

Ti baro pinadasna nga alaen ti solusion ni Cristo iti parikutna babaen iti panangsaludsodna no ania a bilin ti ibagbagana. Inlista ni Jesus dagiti sumagmamano kadagiti Sangapulo a Bilin (Bersikulo 18, 19).

Kamaudiananna "ti nabaknang a mangituray" timmallikod a pimmanaw a malidliday (bersikulo 20-22). Mabalinna ti silalaing a masurot dagiti Sangapulo a Bilin, ngem saanna masurot ti espiritu ti bilin babaen ti panangpanaw iti naimot a panagbiagna.

Dagiti Sangapulo a Bilin ipakitana kadatayo dagiti pagpatinggaan a nasalun-at a relasion, iti Dios ken iti tumunggal maysa a dumakkel. Itudtudo ni Jesus ti panagtulnog kas dalan iti pudno a kinaragsak:

"No TUNGPALENYO DAGITI BILBILINKO, agtaengkayto iti ayatko; kas la iti panagtungpalko kadagiti bilbilin ni Amak, ket agtaengak iti ayatna. DAGITOY SINAOK KADAKAYO, tapno ti rag-ok agtaeng koma kadakayo, ket ti rag-oyo agdanunan koma."--Juan 15:10, 11.

5. MANGIDALAN AGTURONG ITI NARAGSAK A BIAG

Ti libro ti Eclesiastes ket report ti panagsukimat ni Solomon agpaay iti kinaragsak. Isuratna dagiti ammona a panagragsak iti kinabaknang iti lubong: dadakkel ken napipintas a balbalay, naprodukto a pagmulaan, napipintas a minuyungan, ken dagiti mulmula a nabaknang iti bunga. Pinaaduna dagiti katulongna. Nasarakanna ti bagina a napalawlawan iti amin a kasapulan ti tao. Ngem intaksil isu ti kinaragsak, ket insuratna:

"Idin kinitak dagiti main nga ar-aramid a pinataud dagiti im-imak ken ti aramid a nagbannogak nga inaramid; ket, adtoy isuda-amin bareng-barengda ken mays a a panagagawa iti angin, ket awan idi ti gunguna iti baba it init."--Eclesiastes 2:11.

Kalpasanna, ni Solomon napanna binirok dagiti pagragsakan ti lubong a mangnamnama a masapulanna ti kinaragsak: Naala isu ti arak, babbai, ken kanta. Ti konklusionna:

"Kinaubbaw dagiti kinaubbaw, kuna ti Mangaskasaba; isu amin kinaubbaw."--Eclesiastes 12:8.

Ni Solomon ket naminsan ket naramananna ken nakitana a ti Apo ket nasayaat. Bayat iti panangidiligna iti nasapa iti biagna a panagtulnog iti Dios iti awan annadna a panangabot agpaay iti kinaragsak kadagiti banag ti basol, ti okomna:

"Daytoy isu ti pagbanagan ti panggep: amin nangngegan; Agbutengka iti Dios, ket salimetmetam dagiti bilbilinna: ta daytoy isu ti dagup ti rebbeng ti tao."--Eclesiastes 12:13.

Marikna ni Solomon a mabalinna ti makasarak iti shortcut ti kinaragsak iti biag nga agwaleng-waleng. Iti maudi iti biagna, isun ket lalakin tapno bigbigenna nga isu ket nagbiddut. Tapno isalakanna dagiti dadduma manipud iti agpadpada a biddut, insuratna,

"Ti mangsalimetmet iti linteg nagasat."--Proverbio 29:18.

6. TI SANGAPULO A BILIN KET SAAN A MASUKATAN A MANGIDALAN ITI BARO A TESTAMENTO

Iti Baro a Testamento, impaneknek ni Santiago:

"Ta ti siasinoman a mangtungpalto iti amin a linteg, ket makasalungsingto uray maymaysa agbanagto a pakabasolanna amin. Ta ti nagsao: Dika makikamalala, kinunana met: Dika mamapatay, ngem mamapatayka rumsuaka a nangsalungasing iti linteg. Iti kasta agsaokayo ket agaramidkayo a kas la maokomkayonto gapu iti linteg ti wayawaya."--Santiago 2:10-12.

Ni Charles Spurgeon, ti nalaing a mangaskasaba a Baptist iti napalabas a siglo, imbagana: "Ti linteg ti Dios ket nailangitan a linteg--nasanto, makalangit, naan-anay…. Awan ti bilin nga ad-adu; awan ti uray maysa a bassit, ngem awan ti mangiparisan a ti kinaan-anayna ket pammaneknek a naggapu iti Dios ti langit."

Ni John Wesley, maysa kadagiti nangyuna ti Methodist Church, insuratna daytoy maipapan iti panagandor iti kababalin ti bilin: "Ti moral a bilin nga adda iti Sangapulo a bilin…Isu [ni Cristo] saanna innala dayta nga inyadayo…. Tunggal paset ti linteg ket masapul a masurot iti amin a tao ken amin a panpanawen."--Sermons, vol. 1, pp. 221, 222.

Ni Billy Graham, ti maresrespeto nga evangelical a ministro iti lubong, tudinganna ti Sangapulo a Bilin a nakangatngao a nagsurat iti libro maipapan iti kinapateg kadagiti Cristiano.

7. PIGSA TAPNO MATUNGPAL

Ti Biblia ken ti Sangapulo a Bilin ket saan nga agbalbaliw, saan a mabalin a mapukaw, naan-anay a mangidalan agpaay iti naragsak a panagbiag. Ngem dagiti puso ket agaapa. Maysa a babai ti nangibaga iti kastoy: "Patiek dagiti Sangapulo a Bilin ket pudno. Maseguradoak a ti panagtungpal ket iyapannatayo iti ragsak. Inaramidkko amin a pamuspusan tapno masalimetmetak, ngem mandiak talaga a maaramid. Ibagbagak ngaruden a patiek nga awan ti makatungpal iti dayta."

Ti aramid ti natural a tao ket padasenna ti agbiag iti biag a mangtungpal kadagiti bilin ti Dios. Ngem iti sungbat iti panagpadas, iti paulit-ulit manipud iti napno ti basol a puso ti tao umay ti makauppapay a sungbat, "Saanko a matungpal." Apay? Gapu ta:

"Agsipud ta ti nakem a linalasag maibusor iti Dios; ta saan a paiturayan iti linteg ti Dios, ket dina met kabaelan a pulos."--Roma 8:7.

Ania ti panggep ti Sangapulo a Bilin a linteg?

"Ta gapu iti linteg maipakaammo ti basol."--Roma 3:20.

Ti panggep ti linteg ket tapno idalannatayo nga iyebkas ti mautobtayo a kinapudno a datayo ket awanan namnama a managbasol a kasapulantayo ti Manangisalakan.

"Iti kasta ti Litneg, nagbalin a mangaywan kadatayo, tapno iturongnatayo ken Cristo, tapno mapalintegtayo a maipuon iti pammati."--Galacia 3:24.

Ni Jesus ti sungbat! No addatayo iti sakaanan ni Jesus nga awanan gaway, babaen ti pammati mabalintayo nga awaten ti panangpakawan kadagiti basoltayo ken pigsa manipud Kenkuana tapno salimetmetan dagiti Bilinna.

8. ADDAAN AYAT A MANGTUNGPAL KADAGITI SANGAPULO A BILIN

Imbaga ni Jesus kadatayo a ti panagtungpal ket resulta ti ayat:

"No ayatendak, tungpalenyo dagiti bilbilinko."--Juan 14:15.

No ay-ayatentayo ti Dios, tungpalentayo dagiti umuna nga uppat a bilin a mangipalawag iti relasiontayo iti Dios; ken no ay-ayatentayo dagiti tao, tungpalentayo dagiti maudi nga innem a bilin a mangipalawag iti relasiontayo kadagiti sabali.

Ti tao a mangsalungasing kadagiti Sangapulo a Bilin agbasol:

"Isu-amin a makaaramid iti basol, aramidenna met ti maisalungasing iti linteg; ta ti basol isu ti panagsalungasing iti linteg."--1 Juan 3:4.

Ngem agyamantayo iti Dios, addaantayo iti Manangisalakan nga immay ditoy lubong ken natay, nagungar, ken itan agbibiag iti maysa a panggep:

"Ket ammoyo nga isu naiparangarang tapno IKKATENNA DAGITI BASBASOL KET AWAN BASOL KENKUANA."--Bersikulo 5.

Ti Manangisalakantayo pakawanenna ken ikkatenna dagiti basoltayo (1 Juan 1:9). Inkarina kadatayo nga itedna ti Ayatna tapno ayaten--ti nalaing nga agas iti biag nga awan imot ken basol:

"TA TI AYAT TI DIOS NAIPARUKPOK KADAGITI PUSPUSOTAYO, gapu iti Espiritu Santo, a naited kadatayo."--Roma 5:5.

Awanantayo iti kababalin a mangtungpal iti bilin ti Dios. Ti ayat ti Dios ti "nangiparukpok…kadagiti pusotayo" a daytoy laeng ti namnamatayo.

9. TI PARABUR KEN PANAGTUNGPAL TI DIOS ITI BILIN

Ti panangisalakan ket sagut. Saantayo a mateggedan. Mabalintayo laeng nga awaten babaen ti pammati. Maawattayo ti pammakawan (iti panagtakdertayo ken Cristo) kas sagut, babaen laeng iti pammati gapu iti parabur ti Dios).

"Ta gapu iti parabur naisalakankayo gapu iti pammati; ket daytoy saan a nagtaud kadakayo ta sagut ti Dios."--Efeso 2:8.

Saantayo masalimetmetan dagiti bilin babaen kadagiti ar-aramidtayo--babaen iti panagpadas. Saantayo mabalin a salimetmetan dagiti bilin tpano maisalakan. Ngem no mapantayo ken Jesus babaen iti pammati ken panangipaay ket maisalakantayo, ti ayatna ti mangpunno kadagiti pusotayo. Kas resulta daytoy nadiosan a parabur ken panangawat, pagayatantayo ti sumurot Kenkuana ken tungpalen Isu babaen iti kababalin ti ayatna iti pusotayo (Roma 5:5).

Inyunay-unay ni Pablo ti kinaawan-mamaayna ti aramid ti tao ken ibagbagana a datayo ket awan iti "babaen ti bilin" kas pamayan iti pannakaisalakan, ngem babaen iti parabur."

"Ania ngarud? Agbasoltayo, gapu ta awantayo iti babaen ti linteg no di iti babaen ti parabur? Ni kaanoman."--Roma 6:15.

Apay? Gapu ta ti puso a naawis iti ayat agbunga iti biag nga addaan ayat a panagtulnog (Roma 13:10). Ti panagayat ken Cristo ket panagtulnog Kenkuana:

"Ti addaan kadagiti bilbilinko ket tungapalenna, isu dayta ti agayat kaniak."--Juan 14:21.

Ni Eric Liddell impakitana nga uray pay ti kinadakes dagiti paspasamak, ti mammati a naikapet iti pannakabalin ti Dios ket agbiag a kontento, managtulnog a biag. Impakita ni Liddell ti maabot a parabur iti panawen ti rigat ken buteng. Ti addaan ayat a relasionna ken Cristo ti nangpapigsa kenkuana a kaddua ti Espiritu Santo, ken mangaramid kenkuana a masalimetmetanna "ti nalinteg a kasapulan ti bilin" (Roma 8:1-4). Ti addaan ayat a relasion iti nailansa ken nagungar a Manangisalakan ket agbunga iti dayta a nasayaat a biag.

Nadiskobrem kadin daytoy a palimed iti biagmo? Ti ayat ti Dios kenka ti nangaramid Kenkuana a mangipaay iti Biagna gapu iti basolmo. Idasdasarna a papigsaenna amin a panagrelasionmo iti panagaramidmo iti pagayatanna" (Hebreo 13:21). Ania ti sungbatmo?