Daytoy kadi Biagko ket Pudno a Napateg
iti Dios?

Kadagiti sumagmamano nga agsapa, daytoy lubong ket kasla maysa a paraiso. Agriingka, umangeska iti nauneg iti ayan iti tawa, ken kitaen ti kasla balitok a lawag iti init a tumamtama iti kaykayo, tunggal bulong. Dagiti dadduma a kanito ket aramidenda iti biag a kasla napateg unay; ti rupa iti ayaten a gayyem kas iti panangibagam iti naimbag a panagsina, ti maysa a nasudi a musika a naan-anay a kalapat iti riknam, ti saan a namnamaen nga ayat iti bassit nga ubing.

Ngem dagiti dadduma nga agsapa, daytoy lubong ket kasla maysa a lugar a nakabutbuteng. Mariingam dagiti ulo iti damag nga agririaw maipapan iti maysa manen a panangbomba iti terorista a mangpilay wenno mangbulsek iti maysa nga ubing, wenno maysa manen a kriminal a mangpatay iti maikasangapulo a biktimana, wenno maysa a panagbisin wenno layus, wenno gubat, wenno gingined. Dagitoy dagiti kanito a dagiti banag ket awan pategna, awan iti agpadpada.

Ania iti kayat a saoen amin dagitoy? Makaaramidtayo kadi iti nasayaat a kapanunotan ditoy nakaskasdaaw ken nakabutbuteng a lubongtayo? Apay nga addatayo ditoy? Daytoy biagko kadi ket pudno nga adda pategna iti Dios wenno maysaak laeng a bassit a piesa iti maysa a dakkel a makina?

1. PINARSUA TI DIOS TI MAYSA A NAAN-ANAY A LUBONG

Ti Dios ket isu iti Namarsua, arkitekto ken nagaramid iti tunggal banag manipud kadagiti kadakkelan a bituen inggana iti paypayak iti kulibangbang.

"Gapu iti sao ni Jehova naaramid dagiti langlangit, ken dagup iti buyodda gapu iti sang-aw ti ngiwatna…. Ta nagsao, ket natungpalen; nagbilin, ket napatibkeran."--Salmo 33:6-9.

Ti Dios ket agsao laeng ket dagiti elemento ket tulnogenda ti pagayatanna.

2. INNEM NGA ALDAW TAPNO MAARAMID DAYTOY LUBONGTAYO

"Ta kadagiti innem nga aldaw ni JEHOVA inaramidna ti langit ken daga, ti taaw, ken amin nga adda kadakuada, ket naginana iti maikapito nga aldaw: isu ti gapuna a ni Jehova binendisionanna ti aldaw a panaginana, ken sinantificarna."--Exodo 20:11.

Ti awan patinggana, mannakabalin-amin a Namarsua ket mabalinna kom a pinorma daytoy lubong iti maysa laeng a kanito "babaen iti anges iti ngiwatna." Ngem pinili ti Dios iti nangala iti innem nga aldaw tapno aramidenna daytoy--innem a minuto, wenno innem a segundo ket mabalin nga umanayen. Ti umuna a kapitulo iti Biblia, ti Genesis 1, ket inladawanna no ania iti pinarsua ti Dios iti tunggal aldaw iti lawas iti panagparsua.

Ania iti nabalangatan a pinarsua ti Dios idi maikanem nga aldaw?

"KET TI DIOS PINARSUANA TI TAO A KALADAWANNA MET LAENG, iti aldawan ti Dios pinarsuana; PINARSUANA IDA A LALAKI KEN BABAI."--Genesis 1:27.

Ti Dios ket nagdesision a parsuaenna dagiti tao a kas la Kenkuana a makapagrason ken makarikna ken agayat. Ti tunggal tao ket naaramid iti "ladawan ti Dios."

Iti maikanem nga aldaw, daytoy lubong ket napnon iti mulmula ken an-animal, ket sa inyam-ammon ti Dios ti kapintasan kadagiti pinarsuana. Kas ti ibagbaga ti Genesis 2:7, ti Dios ket pinormana ti bagi ni Adan manipud iti tapuk iti daga. Isu nga idi impuyot ti Dios "ti anges iti biag" idiay abot ti agongna, ti tao ket nagbalin "a sibibiag a kararua"--kayatna a saoen, isu ket nagbiag. Pinanaganan ti Dios ti kaunaan a lalaki a pinarsuana iti ladawanna nga Adan, maysa a sao a ti kaipapananna ket "tao," ken ti umuna a babai nga Eva, a kaipapanna ket "sibibiag" (Genesis 2:20; 3:20). Ti naayat a Namarsua ket nakitana ti panakasapul iti pannakikadua ti tao.

Nalangto pay a naggapu iti ima ti Dios, ni Adan kenni Eva ket agpadpadada nga impakita ti ladawanna. Mabalin koma nga inaramid ti Dios ti tao a kasla robot tapno agpaspasiar a kontento iti uneg iti minuyungan ti Eden ken ingatoda dagiti timekda nga agdaydayaw Kenkuana. Ngem kinalikagumna iti nakarkaro pay: pudno a relasion. Dagiti robot ket makaisemda, makasao, ken uray pay aginnaw iti plato, ngem saanda a makaayat.

Pinarsuanatayo ti Dios iti ladawanna, nga addaan iti kabaelan nga agpanunot ken agpili, ken manglagip, umawat, ken agayat. Ni Adan kenni Eva ket annakida iti Dios, ken dungdungoenna unay ida.

PANAGPARSUA A LAWAS
Umuna nga Aldaw: lawag; panagsaruno iti aldaw ken rabii
Maikadua nga Aldaw: tangatang ti daga
Maikatlo nga Aldaw: ti daga ken mulmula
Maikapat nga Aldaw: init, bulan, bitbituen
Maikalima nga Aldaw: bilbillit ken lam-lames
Maikalima nga Aldaw: dagiti animal ken ti tao
Maikapito nga Aldaw: ti Sabado

3. TI DAKES KET UMAY DITOY NAAN-ANAY A LUBONG

Ni Adan kenni Eva ket addaanda amin a banag a mangparagsak kadakuada. Niragsakda ti naan-anay a salun-at iti pisikal ken mental, agbibiagda iti napintas a minuyungan a pagtaenganda iti awan pagkurkuranganna a lubong (Genesis 2:8; 1:28-31). Nagkari ti Dios kadakuada iti annakda ken ti abilidad nga agaramid iti managparsua a panunot, ken tapno makasarakda iti pannakapnek iti aramid dagiti im-imada (Genesis 1:28; 2:15). Napadasanda iti rupan-rupa a pannakikadua iti Mammarsuada. Awan iti pakakitaan iti panagrikot, buteng, wenno sakit a nangpalidem kadagidiay naragsak nga al-aldawda.

Kasano a ti lubong ket nagbaliw a naranggas unay a nagbalin a maysa a lugar iti panagsagaba ken paspasamak? Ti maikadua ken maikatlo a kapitulo ti Genesis ket ibagana ti nabukel nga estoria no kasano a ti basol ket nakastrek ditoy lubongtayo. Basaenyo dagitoy kabayatan iti panaginanayo. Adtoy ti ababa a pakadagupan dagiti nakasurat idiay:

Kalpasan a naaramid ti Dios ti naan-anay a lubong, ti Diablo ket napay idiay Minuyungan ti Eden tapno sulisogenna ni Adan kenni Eva a salungasingenda ti Namarsua kadakuada. Inikkan ti Dios ti pagpatinggaan ti impluwensia ti Diablo iti maysa laeng a puon iti kayo idiay minuyungan, ti puon "ti kayo a pakaammoan ti naimbag ken ti dakes." Ket binilinanna dagitoy umuna nga agasawa nga umadayoda idiay a kayo ken saanda kaanoman a kanen ti aniaman a bungana, wenno saan ket matayda.

Ngem ti maysa nga aldaw, ni Eva ket nagpasiar a nakadanon idiay ayan daytoy a kayo. Innala ti diablo daytoy a kanito, dagusna a rinugian ti panangawisna. Imbagana a ti Dios ket nagulbod kenkuana ket no mangan isu iti bunga daytoy a kayo ket saan isu a matay, no di ket agbalin isu a masirib a kasla iti Dios Mismo, a makaammo iti naimbag ken dakes.

Nakaal-alinget ta ni Eva, idi kuan simmaruno ni Adan, a makaammo laeng iti naimbag, ket impalubosda ti diablo a makipagdiskusion kadakuada, ket pinadasda a ramanan ti maiparit a bunga--ket dinadaelda ti reppet iti panagtalek ken panagtulnog kenni Apoda.

Plinano ti Dios a ni Adan kenni Eva ket "isuda ti agakem" ditoy a lubongtayo kas tagaaywan kadagiti pinarsua ti Dios (Genesis 1:26). Ngem gaputa dinadaelda ti pammatida iti Dios ken pinilida ti diablo kas baro a liderda, dagiti agasawa ket napukawda ti pagarianda. Ita a tiempo ket tinagikua ti diablo daytoy lubong a kas kukuana ket ar-aramidenna ti kababaelanna tapno adipenenna dagiti tao ditoy.

Adu dagiti tiempo a masarakantayo dagiti bagitayo nga agar-aramid iti banag nga agpaay laeng iti bagi, wenno banag a naranggas, ngem ti pudno a kayattayo nga aramiden ket ti kasunganina. Apay ngata? Gaputa ti saanna a makita a kabusor, ti Diablo, ket agar-aramid tapno dagiti tao ket saanda nga agballigi iti moral.

Kas iti inka panangbasa iti kapitulo 3 iti Genesis, ket madiskobrem a ti basol iti nangaramid kenni Adan ken Eva tapno aglemmengda manipud iti Dios a sibubuteng. Amin a parusa ket naapektoan iti basol. Dagiti siit ket rimuarda a kadua dagiti sabong. Ti daga ket nagsagaba iti tuyot, ket ti panagtrabaho ditoy ket nagbalin a padagsen. Dagiti saksakit ket dimtengda. Apal, pungtot, ken kinaagum ket nangpaadu iti rigrigat iti tao. Ti nakabutbuteng unay ket ti dimteng a kadua iti basol ket ti patay!

4. SINNO DAYTOY A DIABLO A NANGPESTE DITOY LUBONGTAYO ITI BASOL?

"ISU NAKAPAPATAY MANIPUD IDI DAMO…. ket saan a nagtalinaed iti pudno, ta awan ti pudno kenkuana. No agsao ti ulbod, saoenna ti kababalinna met laeng ta isu managulbod ket AMA TI KINAULBOD."--Juan 8:44.

Kas ti kuna ni Jesus, ti Diablo ket isu iti nangirugi iti basol ditoy lubong, "ama" iti basol ken ti panagpatay ken kinaulbod.

Ni Thomas Carlyle, ti natan-ok a pilosopo iti Englatera, ket iti naminsan ket impasiarna ni Ralph Waldo Emerson iti sumagmamano a dakes a kalkalsada iti murdong a daya iti London. Kas iti pannagnada, a natalna a palpaliiwenda dagiti kinadakes ken kinarigat iti aglikmotda, ket ti udina nagsaludsod ni Carlyle, "mamatikan ita iti diablo?"

5. PINARSUA KADI TI DIOS TI DIABLO?

Saan! Ti naimbag a Dios ket saanna a parsuaen ti diablo. Ngem saoen ti Biblia a ti Diablo, ken dagiti anghel a naallilawna, ket napukawda ti lugarda iti langit ket immayda ditoy lubongtayo.

"Ket adda GUBAT IDI SADI LANGIT: Ni Miguel ken dagiti anghelna nakigubatda idi dragon; ket DAYDI DRAGON KEN DAGITI ANGHELNA nakikabilda; Ngem dida nangabak, ket DI MET MASARAKAN DAYDI DISSODA SADI LANGIT. Ket naigarangogong daydi dakkel a dragon, daydi uleg a kadaanan nga isu ti managan ti Diablo ken Satanas, isu a a mangallilaw iti isuamin a lubong; naitapuak itoy daga, ket dagidi anghelna naitapuakda a naikanunong kenkuana."--Apocalipsis 12:7-9.

Kasano ngata a ti Diablo ket nakapan idiay langit iti rugina?

"Sika ti napulotan a KERUBIN A MANGABBONG: ket siak insaadka, tapno addaka idi iti rabaw ti nasantoan a bantay ti Dios…. SIKA AWAN IDI TI PAGKURANGAM KADAGITI DALDALANMO nanipud idi aldaw A PANNAKAPARSUAM agingga iti NASARAK KENKA TI KINAKILLO."--Ezequiel 28:14, 15.

Saan a pinarsua ti Dios ti Diablo, pinarsuana ni Lucifer--maysa a naan-anay nga anghel, maysa kadagiti nangruna nga anghel iti langit, a nakatakder a sumaruno iti trono iti Dios. Ket idi kuan, isu ket nagbasol--"ti kinadakes ket nasarakan kenkuana." Napapanaw manipud idiay langit, ken naginkukuna a kas gayyem ni Adan kenni Eva, isu ket nagbalin a kadaksan unay a kabusor iti tao.

6. APAY A NI LUCIFER, DAYTOY NAPARSUA NGA AWAN PAGKURKURANGANNA NGA ANGHEL, KET NAGBASOL?

"Anian TI PANNAKATNAGMO NANIPUD LANGIT, O baggak, nga anak ti bigat! ANIAN TI PANNAKAKELTAYMO A NAIPADAGA…. Ket kinunam ita pusom, Agpangatoakto sadi langit, ibayogkonto ti tronok iti ngato dagiti bitbituen ti Dios…. IPADPADKONTO TI BAGIK KEN KANGATOAN."--Isaias 14:12-14.

Daytoy nga anghel a nagbalin a Diablo, ket ti rugina ket maawag a Lucifer, kayatna a saoen ket "bibuten iti aldaw" wenno "maysa nga aglawlawag." Iti puso daytoy nga anghel, ket ti kinatangsit ken ambision ket nangrugi nga alaenda ti lugar iti debosion. Ti bin-i iti kinatangsit ket nagtubo ken dimmakkel a nagbalin a panagkalikagum nga agawenna ti lugar ti Dios.

Ni Lucifer ket mabalin a nagtrabaho a pirmi tapno mapasurotna dagiti dadduma a nailangitan nga anghel. Nalaka a panunoten a ni Satanas ket irikrikiarna a ti Dios ket adda banag nga ilemlimedna kadakuada, ken ti nasantoan a linteg ket nakaro unay iti panagipawilna, ken ti Dios ket maysa a saan a managtaraken nga agituray. Pinirdina ti maysa a ti kababalinna ket mangipalawag ken mangipakita no ania iti ayat.

Kasano a naresolba daytoy a riri idiay langit?

"Ti pusom timmangsit gapu iti imnasmo…. impurruakka iti daga; inkabilka iti sangoanan dagiti ar-ari, tapno makitadaka koma."--Ezequiel 28:17.

Ti kinatangsit iti nangbaliw ditoy panguloen dagiti anghel a nagbalin a Diablo wenno Satanas. Ket tapno mataginayonna iti talna ken panagtutunos iti langit, isu ken dagiti maikatlo a bilang dagiti anghel iti langit a simmurot kenkuana a nagrebelde, ket masapul a mapagtalaw (Apocalipsis 12:4, 7-9).

7. SINNO ITI RESPONSIBLE ITI BASOL?

Apay a ti Dios ket saanna a pinarsua dagiti tao a saan a mabalin nga agbasol? No kasdaiay koma iti inaramidna, awan koma iti parikut iti basol ditoy lubongtayo. Ngem ti Dios ket kalikagumna a dagiti tao ket maaddaan iti relasion a napunno iti kaipapananna. Isu a "pinarsua ti Dios iti tao iti bukodn a ladawan" (Genesis 1:27). Kayat a saoen daytoy ket waya-wayatayo ken responsable. Mabalintayo iti agdesision nga ayatentayo ti Dios wenno tallikodantayo Isu.

Inikkan ti Dios dagiti anghel ken dagiti tao iti tunggal kapututan iti naespirituan a kababalin ken ti kapasidad nga agaramid iti pudno a panagpili.

"Agpilikayo ita nga aldaw no siasino ti pagserbianyonto."-- Josue 24:15.

Kinarit ti Dios dagiti tao a pinarsuana iti ladawanna a pilienda iti agaramid iti nalinteg agsipud dagiti pannakabalinda nga agrason ket agibagbaga kadakuada a "ti dalan ti Dios iti kaimbagan." Ken tapno tallikudanna ti dakes gapu ta ti pannakabalinda nga agrason ket mangpatigmaan kadakuada laban kadagiti resulta iti panagsukir ken ti basol.

Dagiti laeng sibibiag nga addaan iti pannakabalin nga agpanunot ken agpili iti makapadas iti pudno nga ayat. Kalikagum unay iti Dios iti mangparsua iti tattao a mabalinda a maawatan ken pagyamanan ti kababalinna, siwayawaya a sumungbat kenkuana a siaayat, ken mapnoda iti ayat agpaay kadagiti dadduma. Kalikagum unay iti Dios nga ibingay ti ayatna nga Isu ket nagduyos nga innalana ti dakkel a peggad a panangpasua kadagiti anghel ken tattao nga addaan iti pannakabalin nga agpili. Ammona a posibli nga iti maysa nga aldaw ket maysa kadagiti pinarsuana anghel man wenno tao ket pilienna iti saan nga agserbi Kenkuana. Ti Diablo ket isu iti kaunaan a parsua ditoy entiro a sangalubungan a nagaramid ditoy nakabutbuteng a panagpili. Ti trahedia iti basol ket nangrugi kenkuana (Juan 8:44; 1 Juan 3:8).

8. TI KRUS ITI NANGARAMID A POSIBLE ITI PANNAKADADAEL ITI BASOL

Apay a saan a dinadael ti Dios ni Lucifer sakbay a ti sakitna a basol ket nagdiwaras? Kinarit ni Lucifer ti kinapatas ti govierno ti Dios. Nagsarita isun iti kinaulbod maipapan iti Dios. No pinatay a dagus ti Dios ni Lucifer, ket mabalin a dagiti anghel ket rinugianda iti nagserbi Kenkuana gapu iti buteng imbes a gapu iti ayat. Inabak koma daytoy ti panggep iti Dios a panangparsua kadagiti pinarsuana a sibibiag a maikkan iti pannakabalin nga agpili iti rugina.

Kasano a pudno a maammoan iti maysa a tao a ti dalan iti Dios ket isu iti kaimbagan? Inikkan ti Dios ni Satanas iti tiansa tapno ipalawagna ti pinilina a sistema. Isu nga naikkan isu iti gundaway a sulisugenna ni Adan ken ni Eva.

Daytoy a planeta iti nagbalin a lugar a pangsubokan a ti kababalin ni Satanas ken ti law-ang iti pagarianna ket maidilig iti kababalin ti Dios ken iti law-ang iti pagarianna. Sinno iti nalinteg? Sinno iti mapagtalkantayo iti udina? Nalaing unay a mangallilaw ni Satanas, a nangibus iti atiddog a tiempo tapno dagiti tao ditoy a lubong ket naan-anayda a makumbinse no kasano a pudno a makadadael ti alternatibo a pinili ni Satanas. Ngem iti tanoyna ti tunggal maysa ket makitada a ti "bayad iti basol ket patay" ket ti "sagut ti Dios ket biag nga agnanayon ken Cristo Jesus nga Apotayo" (Roma 6:23).

Ti tunggal tao ditoy lubong ket makitunosdanto a:

"O Apo Dios, a Mannakabalin-amin; nalinteg ken napudno dagiti daldalanmo, Sika Ari kadagiti panpanawen…. Ta isu-amin dagiti pagpagarian umaydanto ket agdayawdanto iti sangoanam; ta dagiti ar-aramidmo a nalinteg naiparangarangda."--Apocalipsis 15:3, 4.

Kalpasan a ti tunggal maysa ket maawatanda ti makapatay a kababalin iti basol ken ti makadadael a law-ang iti pilosopia ni Satanas, ket mabalinen a dadaelen ti Dios ni Satanas ken ti basol. Iramanna met a dadaelen dagiti natangken iti uloda a lumablaban iti paraburna ken kumpetda iti pinili ni Satanas.

Ti Dios ket gartemenna unay a resoten ti parikut ti basol ken ti panagsagaba kas iti panagayattayo nga aramidenna daytoy. Ngem Isu ket agur-uray inggana iti maaramidna daytoy a permanente, ken inggana iti tiempo a mataginayonna a pareho ti siwayawaya a panunottayo ken malappedanna ti dakes tapno saanen nga agparang manen.

Inkari ti Dios a dadaelenna ti basol iti agnanayon babaen iti pananglinisna kadagiti langit ken daytoy daga iti apuy. "Ngem ti aldaw ti Apo umayto a kas la mannanakaw, aldaw a dagiti langlangit aglabasdanto a buyugen ti dakkel a daranudor, ket dagiti el-elemento mawarawaradanto babaen sumsumged a pudot; ti met daga ken dagiti ar-aramid nga addada kenkuana mauramdanto. Ngem kas mayannurot iti karina, datayo urayentayo dagiti babbaro a langlangit ken ti maysa a daga a baro, isuda a pagtaengan ti kinalinteg" (2 Pedro 3:10, 13). Saanen kaanoman a dadaelen iti basol daytoy lubong. Dagiti nasaem a bunga iti basol ket tumakderda a nalawag unay a makita, a ti panagsukir kenni Apo Dios ket kasla nakaar-aryek iti agnanayon.

Ania iti mangaramid a posible iti pannakadadael iti Diablo ken iti basol iti kamaudiananna?

"Iti kasta, agsipud ta dagiti annak makiramanda iti lasag ken dara, kasta met kenkuana nakiraman kadakuada, tapno gapu iti patay pukawenna daydiay addaan pannakabalin ni patay, kayatko a saoen ti diablo; Ken tapno malukatanna dagidiay a gapu iti buteng iti ipapatay, iti bayat ti amin a panagbiagda addada a paad-adipen."-- Hebreo 2:14-15.

Idiay krus dagiti anghel ken dagiti saan a nagbasol a lublubong ket nakitada ni Satanas no ania isu a talaga--maysa a mangal-allilaw, maysa nga ulbod, maysa a kriminal. Idiay ket impakitana ti pudno a kababalinna babaen iti panangpilitna kadagiti tao iti entiro a sangalubungan ket nakitada no kasano nga awan kuwentana ken kasano karanggas a pudno iti basol. Ti krus ket naan-anayna nga imbuyangyang dagiti motibo ni Satanas, ket inton dadaelen ti Dios ni Satanas ken dagiti agtultuloy iti basol, amin ket bigbigenda a ti Dios ket nalinteg.

Ti pannakatay ni Jesus idiay krus ket inruarna ti pudno nga intension ni Satanas iti sangoanan dagiti amin a parsua (Juan 12:31, 32). Kasta met a ti krus ket impakitana no sinno a talaga ni Cristo--Isu iti mangisalakan iti lubong. Idiay Golgota, ti pannakabalin iti ayat ket tumakder a naan-anay a laban iti panagayat iti turay. Ti krus ket mangibangon nga awan iti panagduadua a ti managsakrifisio nga ayat iti nangparegta iti Dios iti amin a pananakisangona kenni Satanas, iti basol, ken kadagiti managbasol a lallaki ken babai.

Idiay krus, ti nalawag a panangipakita ni Cristo iti awan kondisionna nga ayat iti Dios ket isu iti napigsa nangparmek iti Diablo. Ti gubat a maipapan iti no sinno iti agituray ditoy lubong ket nalpasen, ni Cristo wenno ni Satanas. Ket ti krus iti nangleppas ditoy iti amin a panawen. Masapul a ni Cristo idiay rabaw iti amin!

Makadiskobreka kadi iti relasion kenni Cristo a mangisalakan a natay tapno ipakaammona ti saan a maparisan ken saan nga agbalbaliw nga ayatna? Kasano iti mariknam maipapan ditoy maysa nga immay ditoy lubongtayo kas maysa a tao ken natay iti lugarmo tapno isalakannaka manipud kadagiti bunga iti basol? Mabalinmo kadi iti agdumog ita ken pagyamanan ni Jesus, ket samo dawaten Kenkuana nga Isu ket sumrek kenka ken idalanna dayta biagmo?